تنها چند ماه تا انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ آمریکا زمان باقی است و در این مدت هر روز رخدادی جنجالی خبرساز میشود؛ رخدادهایی که بر انتخابات پیش روی این کشور بیتاثیر نخواهد بود.
سرمنشا تازهترین رخداد جنجالی اخیر، فردی است که حدود ۱۷ ماه نزدیکترین فرد به ترامپ در کاخ سفید بود و مشاور امنیتی او به شمار میرفت؛ بولتون در آوریل ۲۰۱۸ به تیم امنیت ملی کاخ سفید پیوست و در ماه سپتامبر سال بعد آن اخراج شد. باوجود آشکار شدن نشانههای اختلافنظرات شدید بین بولتون و ترامپ، اما هر دو همواره وجود چنین اختلافنظراتی را تکذیب میکردند.
نه آن پنهانکاری گذشته و نه این رسوایی کنونی؛ به تازگی بولتون کتابی با عنوان «این اتاق، جایی که در آن اتفاق افتاد!» (The Room Where It Happened) در دست انتشار دارد که در آن حملات تندی به رئیسجمهوری انجام دادهاست. این کتاب ۶۰۰ صفحهای، حقایقی را از خلق وخوی شخصی ترامپ گرفته تا دیدگاه سیاسی وی برملا میکند.
او در کتاب خود، ترامپ را رییسجمهوری بیاطلاع از سادهترین مسائل ژئوپلیتیک توصیف میکند. البته این نکته از همان روزهایی که ترامپ نامزد ریاست جمهوری آمریکا شد بر همگان آشکار بود. او تاجری بود که پا به دنیای سیاست میگذاشت و همین موضوع بر نگرانی مخالفان و حتی هم حزبیهای وی میافزود. همین طور نیز شد و ترامپ با پیروزی در انتخابات ۲۰۱۶ تمام معادلات جهان را به رهم ریخت و حتی به مبرهنترین قوانین و هنجارهای بینالمللی پایبند نماند.
ترامپ چند ماه پیش در زمینه کرونا و روش درمانی آن سخنانی ایراد کرد که هفتهها به سوژه تمسخر رسانهها و افکار عمومی در جهان تبدیل شد. اما بولتن مثالهایی از این بیاطلاعی را در کتاب خود آورده که برای یک رییسجمهور در جهان سیاست، واقعا دور از انتظار است از جمله اینکه «ترامپ نمیدانست که بریتانیا قدرت اتمی است» و «فنلاند جزو روسیه نیست»!
بولتون ترامپ را فردی خودرای و مستبد معرفی میکند که در جلسات عمدتا «او بیشتر از توضیحدهندگان حرف میزد، آن هم درباره مسائلی که هیچ ربطی به موضوع جلسه نداشتند.» از زمان ورود ترامپ به کاخ سفید هر روز قطعهای از دومینوی برکناریها و استعفاها از اعضای عالی رتبه کاخ سفید گرفته تا کارمندان جزء به زمین میافتاد.
قبل از برکناری بولتون همچنان اخراجهای سریالی وجود داشت و ترامپ طی دو سال ونیم ریاستجمهوری خود در آن زمان، دو مشاور امنیت ملی، دو رئیس کارکنان کاخ سفید، یک رئیس افبیآی، یک دادستان کل، یک وزیر خارجه، یک وزیر دفاع، وزیر کار، یک وزیر بهداشت و خدمات مردمی و یک وزیر کشور را برکنار کردهبود.
از اطرافیان و نزدیکان ترامپ که هنوز اخراج نشده میتوان به «مایک پنس» معاون اول وی اشاره کرد که البته بعدها افرادی همچون «مایک پمپئو» وزیر خارجه کنونی آمریکا به این جرگه وارد شدند؛ وزیر امور خارجهای که اینک بولتون را یک «خائن» خطاب میکند که منافع ملی کشور خود را نادیده گرفتهاست.
از نگاه ناظران میزان سرسپردگی و اطاعتپذیری از ترامپ شمار روزهای حضور آنان را در کاخ سفید تعیین میکند و افرادی که امروز به دور او گرد آمدهاند، از این ویژگیها برخوردارند.
موضوع دیگر که در کتاب بولتون برجسته شده، اهمیت انتخابات پیشرو برای ترامپ است. در این زمینه به بیعلاقگی ترامپ به محدودیت دو دورهای ریاستجمهوری و دست به دامان رییسجمهوری چین شدن برای حمایت از وی در انتخابات آتی به چشم میخورد. از نگاه بولتون «ترامپ در تمام سالهای زمامداری خود تنها یک هدف را دنبال میکرده و آن پیروزی مجدد در انتخابات ریاست جمهوری بودهاست.»
افزون بر واکنش وزیر امور خارجه آمریکا به کتاب بولتون، شخص ترامپ نیز همزمان با تکاپو برای ممانعت از انتشار کتاب، در توئیتی نوشت: کتاب بسیار خستهکننده جان بولتون پر از دروغ و داستانهای ساختگی است. همه چیز درباره من خوب گفته شدهبود تا اینکه من او را از کار اخراج کردم. او یک احمق ملالآور است. او فردی است که فقط خواهان جنگ است. هرگز سرنخی پیدا نکرد.
در ستیزهجو و جنگطلب بودن بولتون شک و شبههای وجود ندارد و وی تلاش زیادی به کار بست تا ترامپ را به جنگ به ایران بکشاند به ویژه در زمانی که پهپاد آمریکا مورد حمله ایران قرار گرفته و ساقط شدهبود. همین ویژگی ستیزهجویی وی علیه کشورهایی چون ایران، کره شمالی و غیره از جمله دلایلی بود که بسترساز اخراج وی از کاخ سفید شد.
اینک بولتون در آستانه انتخابات ریاست جمهوری امریکا تلاش دارد با انتشار این کتاب جنجالی، محکمترین ضربه را بر شخص ترامپ و کابینه او وارد کند. به بیانی دیگر بولتون در پی آن است تا رئیسجمهوری آمریکا را از اولویت اصلی خود که همان برنده شدن در رقابتهای انتخاباتی است، دور کند؛ غافل از اینکه با رسانهای شدن همین بخشهای اندک کتاب، خود مورد حملات و انتقادات قرار گرفتهاست.
منتقدان می گویند چرا بولتون طی ماههای اخیر که استیضاح ترامپ به جریان افتاده و دموکراتها در پی برکناری او برآمدند، لب به سخن و افشاگری نگشود. در حالی که بولتون در کتاب خود، فشار ترامپ بر اوکراین برای حذف رقیب انتخاباتی را تایید کردهاست. در این کتاب آمده، ترامپ کمک نظامی به اوکراین را متوقف کرد تا به «ولادیمیر زلنسکی» رئیسجمهوری این کشور برای شروع تحقیقات فساد درباره «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات و پسرش فشار آورد.
جریان از این قرار است که مجلس نمایندگان آمریکا آبان ۱۳۹۸ با ۲۳۲ رای به استیضاح ترامپ رسمیت بخشید. این استیضاح به دنبال انتشار یک فایل صوتی به جریان افتاد که در آن رییسجمهوری آمریکا اعطای کمکهای مصوب واشنگتن به اوکراین را تلویحا منوط به همراهی کییف در بررسی تخلفات پسر جو بایدن کردهبود.
بسیاری بر این باورند که کتاب بولتون هر چند از برخی حقایق در کاخ سفید پرده برداشته اما سندی علیه خود او است چرا که طی حدود یک سال ونیم حضور او در کاخ سفید، صدای کوچکترین اعتراض و انتقادی از وی به گوش رسانهها و افکار عمومی نرسید و حتی در دورهای که وی از کاخ سفید اخراج شد باز هم تلاش کرد تا آن را کنارهگیری و اقدامی خودخواسته جلوه دهد.
حال باید دید که آیا هدف بولتون از نگارش و انتشار کتاب، قرارداد ۲ میلیون دلاری با ناشر و سود حاصل از آن است یا اهداف سیاسی دیگری را در آستانه ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا دنبال میکند.