شام وزیر امور خارجه ایران در رستوران دمشق که چند روز بعد به شام آخر تعبیر شد در کنار حوادث سریع سوریه و جابجایی قدرت که با رفتن بشار اسد رقم خورد باب تفسیرها از این وقایع را توسط کارشناسان باز کرد تا آنجا که ویدئو منتشر شده منتسب به یک مقام ارشد نظامی در سوریه صحبت از خیانت کرملین به میان آورد!
سخن گفتن از خیانت ها و یا در نظر نگرفتن منافع ایران در میدان های مختلف رویارویی روابط بین الملل برغم پیمان های همکاری و همسویی توسط روسیه شاید موضوع جدیدی برای ایرانیان نباشد و در طول تاریخ این چند صد ساله بویژه در یک قرن اخیر بارها تجربه و در کانون توجه ملت ایران بوده است.
شاید توقع سیاستمداران ایرانی از آنچه در ذهن خود نسبت به دوستی و مرام دارند، چندان با روح ملاحظات روابط بین الملل سازگار نباشد زیرا دوست و دشمن واقعی در این روابط براساس منافع ملی کشورها تدوین و تعیین می شود و این ذهنیت ایرانی در مروت اندیشی دیگران با او چندان سازگار با واقعیت های جهان سیاست ورزی کشورهای دیگر نیست.
دولت های روسیه از تزار تا پوتین نشان داده اند که تسلط بر ایران همواره بخشی از منافع آنان بوده است و شاید هم از دیرباز تلقی دکترین امنیتی از آن دارند و نگاه به این همسایه را در مسیر سود جستن از آن می بینند که گره در امنیت و توسعه این کشور دارد و بر همین اساس هیچگاه راضی به گذشتن از آن در کنار به قدرت گیری و افزایش حوزه نفوذ و بازیگری ایران در منطقه و جهان و همچنین توسعه و پیشرفت آن نیستند چون با منافع ملی روسیه در تعارض خواهد بود و وجود ایرانی قوی به سود آن نیست.
با این اوصاف در معادلات امروز روابط بین الملل و نقشه های تغییر ژئوپلتیک جهان بویژه منطقه خاورمیانه توسط نظام سلطه و قدرت های بزرگ توجه به منافع ملی و دوست و دشمن های مقطعی امری خطیر و جدی است که باید حواس بازیگران سیاسی کشور بیشتر جمع باشد و واقع گرایانه تحولات را بررسی و پای میز مذاکرات بنشینند.البته این موضوع تنها مختص به روسیه نیست و در کنار آن می توان به منافع و رویکردهای چین در قبال ایران و یا ترکیه این همسایه با ترکتازی هایش در همگرایی با آذربایجان جدا شده از سرزمین مادری که حالا سر سودای بازیگری های خاص در آغوش اسرائیل دارد، می کوشند تا با پا گذاشتن بر سر بسیاری مصالح همسایگی منافع خویش را پیش ببرند.
البته در سایر بخش ها و روابط کشورهای عربی و غربی هم همین منافع ملی کشورها است که دوری و نزدیکی ها را شکل می دهد، پس دوست دشمن بودن را نباید چندان دور از ذهن دانست و اینجاست که باید تنها بر اساس مصلحت و منافع ملی کشور گام برداشت و راه به آینده گشود.
امروز بیش از هر زمان دیگری جدای از نگرش های خاص تنها باید بر اساس آنچه وزن ژئو پلتیک و قدرت چانه زنی ایران در روابط بین الملل است پای مذاکره و گفتمان نشست و روابط بین الملل را بر اساس منافع ملی پیش برد نه سایه رفاقت های همسایگی و پیمان های یک سویه که خود یک پای رقابت نیز هست!برای ایران امروز هیچ دوست و دشمن دائمی نباید ملاک تعیین سرنوشت منافع ملی باشد زیرا دوست دشمن در منفعت جویی بسیار است.
- نویسنده : یونس رنجکش
