به گزارش ایرنا، انتشار ویروس کرونا برای نخستین بار هفتم اسفند ۱۳۹۸ توسط وزارت بهداشت پاکستان با شناسایی نخستین مورد در شهر «کراچی» در جنوب این کشور به طور رسمی اعلام شد اما آثار شیوع این بیماری در دیگر نقاط جهان از جمله در کشورهای همسایه پاکستان به ویژه چین یکماه قبل از شناسایی اولین مورد ابتلا به کرونا، در پاکستان ظاهر شده بود.
اولین ضربه این بیماری به بخش‌های عظیم اقتصاد پاکستان مانند حوزه واردات، صادرات، حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینی وارد شد.
اگر چه پاکستان در یک سال و نیم اخیر به رغم افزایش میزان بدهی خارجی و کاهش ذخایر ارزی، توانست با کنترل نوسات نرخ ارز، واردات را محدود کند اما فرآیند افزایش رشد صادرات برای این کشور همچنان با چالش روبرو است. این امر پس از شیوع ویروس کرونا به شدت صادرات پاکستان را تحت تاثیر قرار داد.
طبق گزارش اردیبهشت ماه امسال صندوق بین المللی پول نرخ بیکاری ۴. ۵ درصدی پاکستان تا سال آینده به میزان ۵. ۱ درصد خواهد رسید اما مستندات حاکی از سرعت گرفتن روند افزایش بیکاری در پاکستان بوده و پرسش این است که آیا اسلام‌آباد راه حل پایدار و طولانی برای غلبه بر مشکل بیکاری دارد.
کسری تجاری پاکستان که در سال مالی ۲۰۱۸ به ۳۷. ۶ میلیارد رسیده بودف تا پایان سال مالی ۲۰۱۹ با کاهش ۵. ۸ میلیارد دلاری به ۳۱. ۸ میلیارد دلار رسید و پیش بینی می‌شد که این کسری در نیمه اول سال مالی جاری (ژوئن ۲۰۲۰) کاهش خواهد یافت.
تقریباً پنجم بهمن ماه سال گذشته دولت پاکستان به طور رسمی در برابر خطر بالقوه ورود کرونا و یا افراد مبتلا به این ویروس به پاکستان به حالت آماده باش درآمد.
پاکستان که رفت و آمد شهروندان چینی به آن زیاد است به دنبال گسترش شیوع ویروس کشنده کرونا ضمن اعلام آماده باش، فرودگاه‌های بزرگ خود را نیز مجهز به دستگاه‌های دماسنج مادون قرمز مجهز کرد. در مراحل بعدی این کشور مجبور به بستن تمامی پروازهای داخلی و خارجی شد، اما براساس تازه‌ترین داده‌های وزارت هوانوردی پاکستان، کرونا سرانجام صدها میلیون دلار به صنعت حمل و نقل هوایی خسارت زد.
متوقف شدن صادرات کالا با هواپیماهای باری در پاکستان نیز چالش دیگری بود که تولیدکنندگان و صادرکنندگان را متوجه خود کرد. هر چند دولت این کشور ماه گذشته و پس از کاهش نسبی شیوع کرونا تسهیلات جدیدی را برای ازسرگیری صادرات کالا با هواپیماهای باری در اختیار صادرکنندگان قرار داد که یکی از این موارد صادرات میوه انبه از پاکستان به کشورهای مختلف از جمله همسایگان است.
سال جدید مالی پاکستان و چالش کاهش بودجه بر اثر کرونا
دولت پاکستان اواخر خردادماه امسال بودجه سال جدید مالی خود را تقدیم مجلس این کشور کرد و متعاقب آن پارلمان آن را تصویب کرد. در عین حال چالش‌های شدید اقتصادی ناشی از ویروس همه گیر کرونا میزان بودجه سال آتی را ۱۱ درصد کاهش داد و سبب کاهش نرخ رشد پاکستان از ۳. ۳ درصد به منفی ۰. ۴ درصد شد.
وضعیت صادرات پاکستان
ارزش صادرات پاکستان که ۱۷ سال پیش بنابر گزارش نهادهای اقتصادی این کشور در اوج خود قرار داشت، با کاهش ۱۶. ۷ درصدی در سال ۲۰۰۳ روبرو شد. این روند میان سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ به ۸. ۳ درصد رسید و در سال ۲۰۱۸ نیز اندکی بهبود یافت. از سال ۲۰۱۶ به بعد صادرات پاکستان در مسیر صعودی قرار داشت و میزان آن ۵. ۱ درصد رشد در هر سال ثبت شد که سطح صادرات را تا سال ۲۰۱۹ به ۲۳. ۸ میلیارد دلار افزایش داد.
این درحالی است که آمار و ارقام منتشر شده توسط دفتر آمار پاکستان نشان دهنده کاهش شدید صادرات از ماه مارس سال جاری میلادی است. در ماه آوریل صادرات به ۹۶۰ میلیون دلار کاهش یافت که نسبت به ماه مشابه در سال ۲۰۱۹ میلادی، کاهش ۵۴ درصدی به همراه داشته است.
جهش صادرات پاکستان چندماه پس از شیوع کرونا
هرچند پاندمی کرونا بیشتر از واردات، فرآیند صادرات پاکستان را نشانه رفت و حتی بسته شدن گذرگاه‌های مرزی این کشور با همسایگان از جمله جمهوری اسلامی ایران، چین و افغانستان نیز صادرکنندگان پاکستانی را مجبور کرد تا مسیر تجارت خود را تغییر دهند، اما تازه‌ترین آمارهای وزارت بازرگانی این کشور حاکی از جهش صادرات در ماه جاری میلادی و رشد ۵. ۸ درصدی آن از نظر ارزش دلاری است.
«عبدالرزاق داود» دستیار ویژه نخست وزیر پاکستان در امور بازرگانی و سرمایه گذاری اعلام کرد که این کشور از ماه مارس و چهار ماه بعد از آن که شاهد کاهش بی‌سابقه صادرات بود با دستاورد بزرگ و جدیدی همراه شده است.
تبعات بسته شدن گذرگاه‌های مرزی پاکستان با همسایگان
دولت پاکستان با هدف جلوگیری از شیوع ویروس کرونا پنجم اسفندماه سال گذشته به طور موقت گذرگاه مرزی مشترک با جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، چین و هند را بست و مراکز قرنطینه در مرز «تفتان» را برای معاینه اتباع این کشورها فعال کرد. هر چند بسته بودن گذرگاه‌های مرزی برای مدتی ادامه یافت اما رایزنی‌های کشورهای همسایه منجر به بازگشایی مرزها صرفا برای امر بازرگانی شد.
تبعات بسته ماندن گذرگاه مرزی مشترک پاکستان با ایران شامل کاهش صادرات به پاکستان، کمبود کالاهای اساسی ساکنان ایالت بلوچستان که منبع تامین آن ایران است و کاهش ورود فرآورده‌های پتروشیمی و گاز مایع بود.
وضعیت فعلی مرزهای مشترک پاکستان با کشورهای همسایه به ویژه ایران عادی است و تمامی فعالیت‌های بازرگانی دوجانبه با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی در جریان است. علاوه براین پاکستان چهار گذرگاه مرزی دیگر با ایران را فعال کرد تا کسب و کار با سرعت بیشتری میان دو کشور ادامه پیدا کند.
بسته شدن مرز زمینی پاکستان با چین نیز برای بازرگانان دو کشور مشکل جدی ایجاد کرد. بازرگانان پاکستانی ماهانه نزدیک به ۱. ۵ میلیارد کالا از چین وارد می‌کنند اما این روند طی ماه‌های گذشته با تاخیر بی‌سابقه انجام شده و ترخیص کالاها در بندر کراچی به دلیل فرآیند پردردسر معاینه و قرنطینه به کندی پیش می‌رفت.
نگرانی مسئولان پاکستانی بابت اشاعه احتمالی ویروس کرونا از چین به دلیل واردات کالا از این کشور باعث شد تا روند ترخیص کالا در گمرک با تاخیر انجام شود و بازرگانانی که میلیاردها دلار در واردات سرمایه گذاری کرده‌اند، خسارات زیادی را تجربه کنند.
براساس تازه‌ترین گزارش وزارت بازرگانی پاکستان، گذرگاه مشترک مرزی این کشور با چین موسوم به «خنجرآب» واقع در شمال پاکستان بازگشایی شده و رفت و آمد کامیون‌های باری میان دو کشور و فعالیت‌های واردات-صادرات ازسرگرفته شده است.
کرونا درآمد مراکز آموزشی را قطع کرد
اولین واکنش جدی پاکستان برای در امان ماندن جامعه این کشور در برابر کرونا در ایالت بلوچستان مشاهده شد، جایی که مقامات ایالتی هشتم اسفندماه سال گذشته تصمیم به تعطیلی مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها از جمله مدارس دولتی و غیرانتفاعی گرفتند.
تعطیلی مدارس و دانشگاه‌های پاکستان تا به امروز ادامه دارد و گفته می‌شود صدها مراکز آموزشی غیردولتی و خصوصی در شهرهای مختلف این کشور به دلیل تعطیلی با مشکلات جدی مالی روبرو شده اند و منبع درآمد آنان نیز به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است.
هرچند دولت پاکستان قرار است تا آخر ماه جاری میلادی تاریخ نهایی برای بازگشایی مراکز آموزشی را اعلام کند اما اتحادیه مدارس غیرانتفاعی در این کشور هشدار داده‌اند که در صورت موافقت با ازسرگیری فعالیت مدارس از اواسط ماه جاری (اوت)، مسئولان این اتحادیه به همراه هزاران نفر از کارمندان مراکز آموزشی غیردولتی دست به تظاهرات سراسری می‌زنند.
چالش‌های آموزش از راه دور در پاکستان
پاندمی کرونا در پاکستان که منجر به تعطیلی کامل مراکز مختلف آموزشی شد، نظام آموزش و پرورش این کشور را نیز تحت تاثیر قرار داد. این موضوع باعث شد تا دولت «عمران‌خان» طرح برپایی کلاس‌های آموزش از راه دور موسوم به “آموزش خانه به خانه” و همچنین تاسیس شبکه تلویزیونی برای مقاطع تحصیلی مختلف را به اجرا بگذارد.
طرح آموزش از راه دور و برگزاری کلاس‌های مجازی مرتبط با دروس مختلف از اوایل تعطیلی نظام آموزش به دلیل کرونا در پاکستان به اجرا گذاشته شد اما عدم دسترسی آسان دانش آموزان مقاطع ابتدایی تا کلاس ۱۲ و نبود تسهیلات اینترنت در مناطق روستایی نگرانی مسئولان پاکستانی را به دنبال داشت.
به گفته کارشناسان در پاکستان، برگزاری آموزش از راه دور شاید برای آن دسته از دانش آموزان و دانشجویایی که در شهرها زندگی می‌کنند آسان باشد اما شیوع کرونا باعث تعطیلی مراکز و خوابگاه‌ها نیز شد و دانش آموزانی را که در مناطق روستایی و یا شهرهای کوچک از این امکانات بهره مند نیستند ،دچار مشکلات مضاعف کرده است.
وزارت آموزش و پرورش پاکستان با مشارکت وزارت اطلاع رسانی این کشور برای اولین بار در تاریخ این کشور اقدام به راه‌اندازی شبکه اختصاصی کرد که هدف آن آموزش دانش آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی است.
کاهش تولید ناخالص داخلی و تشدید بیکاری
نهادهای مالی جهانی از جمله بانک توسعه آسیا اواخر اسفندماه گذشته با اشاره به اینکه اقتصاد پاکستان از جمله بخش کشاورزی و معدن این کشور متحمل ضررهای مالی زیادی ناشی از شیوع ویروس کرونا خواهد شد، اعلام کردند احتمال کاهش تولید ناخالص داخلی و افزایش بیکاری در پاکستان وجود دارد، چنین چالشی به سرعت دولت پاکستان را فرا گرفت به نحوی که اعمال محدودیت‌های کرونایی و قرنطینه شدید در شهرهای بزرگ این کشور میلیون‌ها نفر را به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر قرار داد.
هزاران کارگر روزمزد در شهرهای مختلف پاکستان با بیکاری چشمگیر مواجه شدند. دولت عمران‌خان نخست وزیر پاکستان نیز برای حمایت از قشر ضعیف به ویژه کارگران روزمزد طرح کمک‌های مالی را به اجرا گذاشت و مبلغی را برای میلیون‌ها نفر از قشر ضعیف جامعه این کشور اختصاص داد.
پس از چالش اقتصادی و افزایش بیکاری در پاکستان ناشی از شیوع کرونا، دولت عمران‌خان نخست وزیر این کشور در اقدامی فوری بسته‌های مالی حمایتی از قشر کارگر و خانوارهای آسیب پذیر را اعلام و اقدام به تقسیم کمک مالی ماهانه به بیش از ۱۲ میلیون خانوار کرد.
حمایت از صنعت ساختمان و واحدهای سازندگی در پاکستان از دیگر برنامه‌های عمران‌خان برای جلوگیری از بیکاری و از دست رفتن فرصت‌های درآمدزایی بود و حتی با تمدید طرح فاصله گذاری اجتماعی برای چهارمین مرتبه، دولت پاکستان فعالیت واحدهای ساخت و ساز، تولید مصالح ساختمانی و تمامی فعالیت‌های مرتبط با این بخش را آزاد اعلام کرد.
صندوق بین المللی پول اوایل اردیبهشت ماه امسال گزارش داد که انتظار می‌رود معیشت پاکستان در سال مالی ۲۰۲۱ با رشد مجدد ۲ درصدی همراه شود؛ در عین حال بانک جهانی میزان رشد آتی اقتصاد پاکستان را ۰. ۹ درصد برای سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ و تا سال ۲۰۲۲ حدود ۲. ۳ درصد پیش بینی کرده است.
ضرر ۲۵ هزار میلیارد روپیه‌ای پاکستان
پیش از پاندمی کرونا در پاکستان مقامات این کشور پیش بینی کرده بودند تولید ناخالص داخلی پاکستان با ۳ درصد افزایش در سال جاری همراه خواهد بود اما کووید-۱۹ معیشت پاکستان را نشانه رفت .
«عبدالحفیظ شیخ» دستیار ویژه نخست وزیر پاکستان در امور دارایی اوخر خردادماه امسال اعلام کرد که شیوع ویروس کرونا حدود ۲۵ هزار میلیارد روپیه به اقتصاد پاکستان خسارت وارد کرده است. در همین مدت ارزش پول ملی پاکستان (روپیه) در برابر دلار نیز سیر نزولی را طی کرد. به گزارش امروز بازار ارز پاکستان هر دلار معادل ۱۶۶. ۶۶ روپیه داد و ستد می‌شود.
وی افزود: ما امیدوارم نرخ تولید ناخالص داخلی تا سال آینده میلادی با رشد ۲. ۳ درصد همراه باشد، موضوعی که بانک جهانی، برنامه توسعه سازمان ملل و بانک توسعه آسیا آن را غیرممکن می‌دانند.
به گفته بانک توسعه آسیا، بیشترین ضررهای اقتصادی پاکستان متوجه بخش‌های کشاورزی، معدن، ناوگان حمل و نقل، مهندسی سبک و سنگین و فعالیت‌های بازرگانی بوده است. میزان ضرر پاکستان براساس پیش فرض این نهاد آسیایی پنج میلیارد دلار در طولانی مدت است علاوه بر این تاثیر کرونا بر قیمت جهانی نفت نیز نتوانسته نگرانی‌های مرتبط با وضعیت اقتصادی پاکستان را رفع کند.
کرونا، پدیده احتکار را در پاکستان پررنگ کرد
تنها چند روز پس از اعلام آماده باش پاکستان در برابر خطر شیوع ویروس کووید-۱۹ سریال کمبود کالاهای اساسی از جمله اقلام دارویی، مواد ضدعفونی کننده و حتی ماسک در شهرهای مختلف این کشور تکرار شد.
محتکران علاوه بر ماسک و دیگر اقلام بهداشتی، هرگونه دارویی را که ممکن بود در کاهش رنج بیماران کرونایی موثر باشد نیز به طور بی‌سابقه‌ای را پنهان کرده و یا با قیمت‌های سرسام آوری اقدام به فروش آن می‌کردند.
کمیاب شدن ماسک و سایر اقلام بهداشتی واکنش شدید مردم پاکستان و متعاقب آن برخورد دولت با محتکران را درپی داشت. بازداشت صدها نفر در کلان شهرهای پاکستان به جرم احتکار، توقیف هزاران تن اقلام بهداشتی احتکار شده و یا جلوگیری از قاچاق ماسک و وسایل حفاظت در برابر ویروس کرونا به خارج از جمله اقدامات دولت عمران‌خان برای کنترل اوضاع به شمار می‌رود.
اکنون ماسک‌های جراحی از جمله ان۹۵ با قیمت مناسب در تمامی شهرهای پاکستان در دسترس است تا جایی که این کشور وارد مرحله صادرات ماسک، اقلام بهداشتی و حتی کیت تشخیص ویروس کرونا شده است.
خسارت کرونا به حمل و نقل ریلی و جاده‌ای در پاکستان
پس از قطع شدن زنجیره کسب درآمد حمل و نقل هوایی پاکستان، تبعات کرونا حمل و نقل جاده‌ای و ریلی این کشور را نیز تحت تاثیر قرار داد.
پنجم فروردین امسال دولت پاکستان درپی تشدید شیوع ویروس کرونا مجبور به لغو تردد قطارهای مسافربری و باری در این کشور شد، اقدامی که بر اساس داده‌های وزارت راه آهن پاکستان در اواخر خردادماه امسال، ۴۷ میلیارد روپیه به صنعت راه آهن این کشور خسارت وارد کرد.
هر چند با لغو قرنطینه کرونا از ماه‌های گذشته و اجرای طرح اعمال محدودیت‌های هوشمند، تردد قطارها در پاکستان ازسرگرفته شد اما این حوزه همچنان با محدودیت مواجه است.
کمک نهادهای جهانی به پاکستان و نرمش در بدهی‌های خارجی
بسته‌های مالی ۵۲ میلیون دلاری بانک توسعه آسیا و ۲۰۰ میلیون دلاری بانک جهانی اواسط فروردین ماه امسال برای پاکستان جهت مدیریت مبارزه کرونا به این ارائه شد.
علاوه بر این صندوق بین المللی پول نیز بیست و نهم فروردین ماه امسال درخواست دولت پاکستان برای دریافت وام یک میلیارد و ۳۸۰ میلیون دلاری جهت مقابله با شیوع ویروس کرونا را تصویب کرد.
دولت پاکستان نبرد با کرونا را همزمان با معیشت ضعیف و وضعیت فقر در این کشور دشوار دانسته و طی ماه‌های اخیر بارها از کشورهای توسعه یافته خواسته تا درخصوص بدهی‌های خارجی کشورهای در حال توسعه تجدید نظر کنند تا این دسته از کشورها بتوانند به صورت موثر با شیوع کرونا و نجات جان مردم خود اقدام کنند.
پاکستان همچنین ۲۸ فروردین ماه امسال برای بازپرداخت بدهی‌های خارجی خود که حجم آن بیش از ۱۲ میلیارد دلار برآورد شده است، توانست از صندوق بین المللی پول فرصت یکساله دریافت کند.
براساس این طرح، تعلیق بازپرداخت وام‌های خارجی تا دسامبر ۲۰۲۰ برقرار می‌ماند و ازسرگیری این فرآیند تا قبل از ژوئن سال ۲۰۲۲ صورت نخواهد گرفت.
براساس گزارش جدید این نهاد جهانی، روند کاهش بدهی و نرخ تورم در پاکستان از سال ۲۰۲۱ آغاز خواهد شد و با گذشت ۵ سال میزان بدهی‌های این کشور با کاهش ۹۰ درصدی به ۷۳ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور می‌رسد.
دولت پاکستان سی و یکم خردادماه امسال نیز مجبور شد تا وام دیگری از بانک جهانی، بانک توسعه آسیا و بانک توسعه زیرساخت‌های آسیا به ارزش مجموع ۱. ۵ میلیارد دلار بگیرد.
در عین حال ناظران اقتصادی در پاکستان می‌گویند: دولت عمران‌خان درصدد دریافت ۱۵ میلیارد دلار وام جدید است و این رقم در صورت نهایی شدن بالاترین وامی خواهد بود که توسط این کشور تنها در یک سال گرفته می‌شود.
گفته می‌شود هدف اساسی دولت پاکستان برای دریافت این میزان وام خارجی، کاهش بهره وام‌های خارجی که این کشور در ماهها و سال‌های اخیر دریافت کرده است و همچنین افزایش ذخایر ارزی پاکستان، خواهد بود.
خطر بیکاری حدود ۱۸ میلیون نفر در پاکستان
اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی و محدودیت‌های کرونایی در شهرهای مختلف پاکستان که از اواسط فروردین امسال شدیدتر شده بود، باعث شد تا حدود ۱۸ میلیون نفر پاکستانی در خطر از دست دادن کسب و کار و یا اخراج قرار بگیرند.
در عین حال برخی گزارش‌ها در منابع پاکستانی به نقل از داده‌های پژوهشکده‌ها حاکی از بیکاری مطلق بیش از ۵ میلیون نفر طی چند ماه اخیر ناشی از شیوع ویروس کرونا است. پس از چالش سنگین بیکاری کارگران در پاکستان دولت این کشور با پذیرش هزاران کارگر روزمزد در طرح کاشت میلیاردها اصله نهال برای مقابله با چالش تغییرات اقلیمی، فرصت امرار معاش را برای این افراد تامین کرد.
دولت عمران‌خان اکنون در مرحله جدید گسترش پوشش سبز در پاکستان، ابتکار «نگهبان سبز» را نیز کلید زد تا در ابتدا ۶۵۰ هزار نیروی کاری جوان به صورت روزمزد به کارزار مزرعه‌سازی و توسعه فضای سبز کشور ملحق شده و از این راه امرار معاش داشته باشند.
توفان کرونا جامعه کارگری پاکستان را درنوردید
رسانه‌های پاکستان گزارش دادند: با اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی در سراسر این کشور در کنار قشر ضعیف، جامعه کارگری نیز به شدت تحت تاثیر این وضعیت قرار گرفته به نحوی که دولت مجبور به اختصاص چند طرح حمایتی ویژه برای جامعه کارگری شد.
نخست وزیر پاکستان، آسیب پذیر بودن کارگران در برابر کرونا را تهدید جدی برای این کشور دانست و گفت: حدود ۸۰ درصد کارگران این کشور ثبت رسمی نبوده و رسیدگی به مشکلات آنان در ایامی که کشور به شدت در حال نبرد با کرونا است، دشوار تلقی می‌شود.
منابع خبری اواسط فروردین ماه امسال گزارش داده بودند که در صورت اجرای طرح تعطیلی کامل در پاکستان ۱۸. ۵ میلیون کارگر روزمزد از جمله صدها هزار نفر شاغل بیکار خواهند شد.
ضربه سنگین کرونا به هزاران کارگر پاکستانی در خاورمیانه
پاندمی کرونا در منطقه به ویژه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس جایی که نزدیک به ۵ میلیون نفر کارگر پاکستانی امرار معاش می‌کنند، سبب شد تا هزاران نفر از آن‌ها بیکار شده و در بلاتکلیفی برای بازگشت به پاکستان به سر برند تا دولت عمران‌خان نیز با مساله کاهش شدید درآمدهای ارزی حاصل از کارگران شاغل در خارج از این کشور روبه رو شود.
موقعیت شغلی میلیون‌ها نیروی کاری پاکستان به ویژه قشر کارگر که در حوزه‌های مختلف مشغول به کار هستند، در خاورمیانه از زمان شیوع کرونا و پیامدهای آن بر اقتصاد کشورهای میزبان باعث شد تا طی دوماه اخیر هزاران کارگر پاکستانی شغل خود را از دست بدهند.
پس از عربستان، امارات دومین کشوری حاشیه خلیج فارس است که بیشترین شمار کارگران خارجی یعنی ۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر را دارد و پس از آن کویت با ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر کارگر خارجی در رده سوم قرار می‌گیرد.
سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان در روزهای اخیر دراین زمینه گفت: شیوع ویروس کرونا در امارات ۱۳ هزار کارگر پاکستانی را بیکار کرد و همگی این افراد به کشور بازگردانده شده‌اند.
مقامات پاکستانی می‌گویند که تقریباً ۶۰ هزار نفر از اتباع این کشور از جمله قشر کارگر در کشورهای خاورمیانه بسر می‌برند. رایزنی‌های مقامات پاکستانی با کشورهای میزبان کارگران پاکستانی ازجمله امارات ادامه دارد تا در وضعیت پساکرونا کارگران پاکستانی که شغل خود را از دست داده‌اند، بار دیگر به محل قبلی خود برگشته و به خدمت گرفته شوند.
راهکارهای پاکستان برای صادرات و تامین امنیت غذایی در وضعیت کرونا
هر چند شیوع کرونا در پاکستان که متعاقب آن موجب تعطیلی مرزهای زمینی و تعلیق رفت آمد و ناوگان هوایی و دریایی شد، وضعیت دشواری را برای فعالیت بازرگانان و صادرات این کشور به وجود آورد اما در عین حال دولت پاکستان تلاش کرد تا وضعیت صادرات و همچنین نیازهای اساسی از جمله امنیت غذایی کشور از این وضعیت در امان بماند.
پاکستان سالانه ۷ میلیون تن برنج تولید می‌کند و صادرات ۳. ۵ میلیون تن برنج نیز مانند هرسال ادامه دارد.
رییس اتحادیه صادرکنندگان برنج پاکستان (REAP) پیشتر در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در اسلام‌آباد گفت: به رغم شیوع کرونا، صادرات برنج پاکستان به کشورهای منطقه، خاورمیانه و اروپا ادامه دارد.
سایه سنگین کرونا بر صنعت گردشگری پاکستان
هنوز چند ماهی از گزارش مجله فوربس برای معرفی پاکستان به عنوان یکی از مقاصد برتر گردشگری برای سال ۲۰۲۰ نمی‌گذشت که صنعت گردشگری این کشور گرفتار پدیده همه گیر ویروس کرونا شد که تبعات سنگین ناشی از آن باعث شد تا گردشگری پاکستان طی ماه‌های روزهای سختی را سپری کند.
از زمان شیوع کرونا در پاکستان تمامی مناطق تفریحی، گردشگری، مراکز حضور توریست‌های داخلی و خارجی به ویژه در مناطق شمالی این کشور تعطیل شد و حتی کار به اخراج صدها نفر از کارمندان سازمان توسعه گردشگری پاکستان کشید. در عین حال دولت پاکستان اعلام کرده است که تا روزهای آینده سیاست جامعی برای ازسرگیری فعالیت صنعت گردشگری و تمامی بخش‌های مربوط به آن را اعلام خواهد کرد.
گردشگری پاکستان نیز مانند سایر صنعت و حوزه‌های اقتصادی از ضررهای ناشی از ویروس کرونا در امان نماند، با این حال دولت این کشور با اجرای طرح ساختار جدید حوزه گردشگری به دنبال احیای جایگاه این صنعت در پاکستان است و خود را برای میزبان نشست آتی مجمع جهانی توریسم با حضور برخی از کشورهای پیشرو در حوزه گردشگری از جمله جمهوری اسلامی ایران آماده می‌کند.
دستیار ویژه نخست وزیر پاکستان ماه گذشته اعلام کرد: این کشور سال ۲۰۲۱ میزبان نشست ۳ روزه مجمع جهانی گردشگری خواهد بود که برخی از کشورهای پیشرو در این صنعت از جمله جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، قطر و مالزی حضور خواهند یافت.
تاثیرات منفی کرونا بر مخابرات پاکستان
اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی که با هدف جلوگیری از گسترش ویروس کرونا در پاکستان اجرا شد، باعث کاهش درآمد صنعت مخابرات و تعدیل نیرو در این بخش شد.
طرح فاصله گذاری اجتماعی باعث تعطیلی شهرهای پاکستان در قالب قرنطینه داوطلبانه مردم و جامعه شد اما تاثیرات منفی زیادی بر بسیاری کسب و کارها گذاشت مو موجب از بین رفتن مشاغل در شهرهای مختلف پاکستان شده است.
شرکت مخابرات و خدمات ارتباطی پاکستان همزمان با خانه نشینی مردم این کشور که با هدف جلوگیری از شیوع ویروس کرونا انجام شد اقدام به ارائه بسته‌های اینترنتی رایگان به مشترکان کرد.
همچنین صنعت ارتباطات پاکستان در ماه‌های اخیر یک پویش هدفمند در شبکه‌های اجتماعی در این کشور راه‌اندازی کرد تا کاربران را به استفاده از بسته‌های جدید تشویق کند.
مسئولان بخش مخابرات پاکستان برای جلوگیری از ضررهای مالی ناشی از پیامدهای منفی شیوع کرونا دست به دامن دولت این کشور شدند.
کرونا ۱۶ درصد از پاکستانی‌ها را دچار سوء تغذیه کرده است
گزارش نهادهای سنجش کیفیت زندگی و آمار پاکستان در اوایل اردیبهشت ماه امسال نشان داد که ۱۶ درصد از مردم این کشور بر اثر کرونا دچار ناامنی غذایی و سوء تغذیه شده‌اند.
در گزارش سازمان سنجش اجتماعی و کیفیت زندگی در پاکستان که با مشارکت سازمان آمار این کشور انجام شد، آمده است دولت عمران‌خان توانست امنیت غذایی ۸۴ درصد از مردم این کشور را در شرایط دشوار کرونا تامین کند.
خسارت کرونا به صنعت نفت و گاز پاکستان
مقام های پاکستان اواخر اردیبهشت ماه امسال اعلام کردند پاندمی کرونا که اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی در کشور را به دنبال داشت، باعث کاهش تقاضا برای مصرف انرژی و وارد آمدن ۳۲۰ میلیون دلار (۵۱ میلیارد روپیه) خسارت به بخش نفت و گاز کشور شد.
تدابیر احتیاطی در پاکستان درپی شیوع ویروس همه گیر کووید-۱۹ باعث شد تا فعالیت‌ها در پالایشگاه‌ها و پایانه‌های تولید و توزیع گاز طبیعی مایع به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد. همچنین کاهش تقاضای بنزین و گازوئیل در ماه آوریل امسال نیز ضرر یک میلیارد روپیه‌ای به پالایشگاه‌ها وارد کرد.
پاکستان همچنین به دلیل تقاضای ناچیز، واردات گاز طبیعی مایع (LNG) را کاهش داد درحالی که این کشور هر ماه پنج محموله ال ان جی از قطر وارد می‌کرد اما در ماه گذشته این میزان به ۳ محموله کاهش یافت.
آرامش نسبی در بازار سرمایه گذاری خارجی پاکستان
شیوع ویروس کرونا در پاکستان تقریباً بخش‌های گسترده درآمدهای داخلی، صادرات، ثبات اقتصادی و صنعت تولید را تحت تاثیر قرار داد تا جایی که دولت برای عبور از این مرحله دشوار بسته حمایتی ۸ میلیارد دلاری ارائه کرد اما گزارش نهادهای مالی این کشور از آرامش نسبی در بازار سرمایه گذاری مستقیم خارجی پاکستان به رغم شرایط کرونایی خبر می‌دهد.
پیامدهای ناشی از شیوع ویروس کووید-۱۹ در پاکستان علاوه بر تضعیف معیشت، افزایش بیکاری و تعلیق گسترده فعالیت‌های تجاری و کسب و کار، کاهش ذخایر ارزی این کشور را به دنبال داشت تا جایی که دولت اسلام‌آباد از سازمان‌های مالی بین المللی شامل صندوق بین المللی پول و بانک جهانی درخواست کرد تا در بازپرداخت‌های وام‌های خارجی این کشور تجدید نظر کنند.
تازه‌ترین گزارش‌ها حاکی از تداوم مشارکت نهادهای سرمایه گذاری چند ملیتی در حوزه‌های ارتباطات، انرژی و صنایع پتروشیمی در پاکستان به رغم بحران اقتصادی جهانی ناشی از کرونا است.
بانک مرکزی پاکستان نیز با اشاره به آرامش نسبی در بازار سرمایه گذاری خارجی این کشور اعلام کرد: فرآیند جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) در ماه آوریل امسال با افزایش ۳۲ درصدی همراه بود و سطح آن تنها در یک ماه به بالای ۱۳۳ میلیون دلار رسیده درحالی که مدت مشابه سال گذشته این میزان ۱۰۰ میلیون دلار ثبت شده بود.
براساس این گزارش، شرکت‌های خارجی همچنان به تزریق سرمایه در پروژه‌های مختلف اقتصادی پاکستان مانند ارتباطات، انرژی و صنایع پتروشیمی ادامه می‌دهند هرچند حجم سرمایه گذاری در ماه آوریل ۲۰۲۰ به حداقل ۸ ماه گذشته آن رسید ولی بانک مرکزی پاکستان، حضور مستمر سرمایه گذاران خارجی در این کشور با وجود رکود اقتصادی جهانی ناشی از کووید-۱۹ را دلگرم کننده می‌داند.
به گفته «محمد عبدالعلیم» دبیرکل اتاق بازرگانی و سرمایه گذاران خارجی در پاکستان، افزایش میزان سرمایه گذاری مستقیم شرکت‌های خارجی در کنار چینی‌ها که سرمایه گذاران اصلی در پاکستان محسوب می‌شود، به تداوم فعالیت بخش‌های مهم اقتصادی و بازرگانی کشور کمک کرده است.
کنترل کرونا در پاکستان و بیم احتمال بازگشت موج جدید ویروس
عمران‌خان هفته گذشته با اعلام عملکرد موثر دولت پاکستان در مهار کرونا و کاهش نرخ مرگ و میر ناشی از ابتلا به این ویروس طی هفته‌های اخیر، خطاب به مردم کشورش هشدار داد که این وضعیت ناپایدار بوده و در صورت عدم رعایت تمهیدات کرونایی، شاهد موج جدید ویروس کووید-۱۹ در کشور خواهیم بود.
تازه‌ترین گزارش منابع رسمی پاکستان ادامه روند نزولی انتشار کرونا در این کشور و کاهش نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری است. دولت پاکستان عملکرد مردم در ایام تعطیلات عید سعید قربان را نیز اطمینان بخش دانسته و اعلام آمادگی کرده است که در صورت تداوم پایبندی جدی مردم به پروتکل‌های بهداشتی، محدودیت‌های کرونایی در پاکستان آسان‌تر شده و متعاقب آن فعالیت‌های بازرگانی، تجارت به ویژه حوزه‌های گردشگری، صنعتی، آموزشی نیز آغاز خواهد شد.
