معاون میراث فرهنگی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان عصر چهارشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: هدف از ورود ارزیابان تنها بررسی اثر فرهنگی یادشده به منظور ثبت جهانی است که صبح فردا پنجشنبه انجام می شود.
ولی جهانی افزود: تی تی کاروانسرا یکی از ۵۶ کاروانسرای کشور است که بنا است با عنوان مجموعه کاروانسراهای ایرانی ثبت جهانی شود.
وی اظهار داشت: پیش از ورود ارزیابان بین المللی، اقدامات خوبی از جمله تعیین عرصه و حریم کاروانسرای یادشده که در روستای بالارود شهرستان سیاهکل واقع شده است انجام و به دستگاه ها ابلاغ شد .
معاون میراث فرهنگی گیلان از مدیران و مردم سیاهکل و بالارود خواست در این روزها نهایت همکاری را برای رفع نواقص پرونده تی تی کاروانسرا، جهت دریافت تاییدیه ثبت جهانی کاروانسرای یاد شده از ارزیابان داشته باشند .
ورود ارزیابان یونسکو در ذهن گیلانیان خوش نشسته است زیرا ثبت جهانی سه سایت از جنگل های هیرکانی و روستای قاسم آباد رودسر با محوریت چادرشب بافی ثمره ورود و بازدید میدانی ارزیابان یونسکو به استان است.
کاروانسرای تی تی در محور گردشگری سیاهکل به دیلمان در شرق استان با قدمتی نزدیک به ۶ قرن واقع شده است.
نام این کاروانسرای برآمده از آجر ، ساروج و سنگ های رودخانه ای ، به دلیل قار گیری در منطقه ای پرشکوفه، تی تی (در گویش گیلکی به معنای شکوفه) نام گرفته است و از قدیمی ترین بناهای سیاهکل محسوب می شود که در مسیر راه کاروانی دیلمان به لاهیجان قرار دارد.
کاروانسرای تی تی در مجاورت مسیر گردشگری سیاهکل به دیلمان در سمت راست رودخانه شمرود و محل تلاقی آب شمرود و باباکوه قرار گرفته و در گذشته مسیر تجاری و ارتباطی شرق گیلان به بخش مرکزی ایران بوده است.
ساخت تی تی کاروانسرا آن هم در زمانی که کاروانسراهای اندکی در شمال کشور ساخته می شد، گوشه ای از اهمیت مسیر عبوری سیاهکل و موفقیت راهبردی این شهر را روایت می کند چراکه در گذشته شمال ایران یکی از مناطق تولید ابریشم بوده که این کالا نیز از این مسیر به بخش های مرکزی ایران فرستاده می شد.
این بنا در زمان حکومت محلی کیایی که در عصر تیموریان در لاهیجان حکم می راندند، ساخته شد و بعد ها توسط حکومت صفویه نابود شدند و آثار بجا مانده از آنان به نام دوره صفویه ثبت شده است.
کاروانسرا دارای حیاطی مرکزی ، ورودی هشتی مانند و دو ایوان در اطراف هشتی است و از ویژگی های معماری این بنا می توان گفت که این کاروانسرا از ۲ نوع کاروانسراهای برون شهری و دوایوانی است.
ورودی بنا در ضلع شمالی قرار دارد که پس از گذر از آن به فضای هشتی به میان سرا می رسیم، در ضلع شرقی و غربی این هشتی از طریق فضاهای واسط به ۲ اتاق با مساحت ۱۷متر مربع راه پیدا می کنیم و این در حالیست که مساحت میان سرا حدود ۴۰۰ متر مربع است.
در وسط کاروانسرا حوضی کوچک قرار دارد و در چهار کنج آن اتاق مربع شکلی به مساحت ۱۴ متر مربع که محل استراحت کاروانیان و محافظت آنان از راهزنان و حیوانات وحشی بوده، وجود دارد.
مجموعه کاروانسرای تی تی یکی از میراث کهن گیلان است که در سال ۱۳۵۳ به شماره ۱۷۸۴ به ثبت ملی رسیده است؛ این بنای میراثی پیش تر دارای مالک خصوصی بود و در اوایل دهه ۸۰ توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خریداری شد.
قدمت این بنا به حدود ۶ قرن پیش باز می گردد و تا همین ۵۰ سال قبل یعنی تا زمانی که راه های ارتباطی فعلی ساخته نشده بودند و وسایل حمل و نقل اسب و قاطر جای خود را به وسایل موتوری و ماشین نداده بود، از کاروانسرا استفاده می شد.
شهرستان سیاهکل با ۲ بخش مرکزی و دیلمان در ۵۵ کیلومتری شرق مرکز استان گیلان واقع است.
