پرویز پورحسینی در ذهن مخاطبان تئاتر، سینما و تلویزیون، بازیگر درخشانی است. کمتر بازیگری کارنامه پرباری مانند او دارد. او در ۲۰ شهریور ۱۳۲۰ خورشیدی در تهران متولد شد. در سنین کودکی به‌واسطه شغلش در صحافی با کتاب و کتاب‌خوانی آشنا شد و علاقه‌اش به هنر و ادبیات همان‌جا بود که شکل گرفت. پرویز پورحسینی در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد و به همین دلیل ناچار بود تا به سختی کار کند اما او در کنار کار، تحصیلش را هم در کلاس‌های شبانه ادامه داد. او می‌گوید: «در کودکی ناچار به کار کردن بودم و شغل من کار در یک صحافی بود. در صحافی کتاب‌ها و مجلات زیادی از زیر دستم می‌گذشت و در مواقع استراحت بسیاری از آن‌ها را مطالعه می‌کردم. گاهی آن‌قدر محو خواندن می‌شدم که به من ایراد می‌گرفتند. اکثر کتاب‌ها تاریخی بود و گاهی کتاب‌های نادر و کمیاب. از همین‌جا بود که من به کتاب علاقه‌مند شدم. در خانه وقتی همه می‌خوابیدند، چراغ‌نفتی را بالای سرم می‌گذاشتم و انار دانه شده با گلپر می‌خوردم و کتاب می‌خواندم و لذت این‌گونه کتاب خواندن آن‌هم در آن سکوت عمیق هنوز برایم شیرین است و این‌گونه بود که من به ادبیات علاقه‌مند شدم.»
پورحسینی همچنین با اشاره به تأثیر مطالعه و بخصوص آثار ویکتور هوگو بر اندیشه خود اظهار داشت: «داستان‌های ویکتور هوگو را می‌خواندم و با خودم فکر می‌کردم، چطور یک نفر ویکتور هوگو می‌شود و از خود کاری برجای می‌گذارد که تا این حد بر من و دیگران اثرگذار است و ناخودآگاه به این نتیجه رسیدم که باید در این دنیا اثری از خودم باقی بگذارم.» (۱)
پرویز پورحسینی در تئاتر
این‌گونه بود که پور حسینی راه هنر را پیش گرفت و در ۱۹ سالگی آموزش بازیگری را در کلاس‌های شبانه اداره هنرهای دراماتیک آغاز کرد و در ۱۳۴۰ خورشیدی نمایش «مرد گل بدهی» را به همراه پرویز فنی زاده و به کارگرانی حمید سمندریان در تلویزیون اجرا کرد. وی در خصوص ارادتش به سمندریان می‌گوید: «شخصی که باعث شد، من در این حرفه (تئاتر) بمانم و به ادامه راهم امیدوار شوم، استاد حمید سمندریان بود که کارم را هم با ایشان شروع کردم.»
با تشکیل گروه پازارگاد و نمایش های «شش شخصیت در جستجوی نویسنده»، «لئو کادیا» و «مرغ دریایی و آندورا» را با این گروه به صحنه برد و در ۱۳۴۶ خورشیدی ۲ نمایش «حکومت زمان خان» و «استریپ تیز و کارول» را در اداره تئاتر کار کرد.
پور حسینی در ۱۳۴۸ خورشیدی همکاری اش را با کارگاه نمایش آغاز کرد که حاصل کار این دوره، نمایش های پژوهشی «اودیپ»، «معلم من پای من»، «باغ آلبالو»، «ویس و رامین» و «انسان، حیوان، تقوا» بود. او همچنین با گروه تئاتر پیاده ۲ نمایش به نام های «شهر ما» و «نظاره مرگ» را نیز اجرا کرد.
پرویز پورحسینی همچنین تجربه بازی در نمایش «اورگاست» به کارگردانی پیتر بروک را در کارنامه‌اش دارد. او و آربی آوانسیان تنها ایرانی‌های حاضر در گروه کارگردان مشهور انگلیسی در اجرای فرانسه بودند.
وی در ۱۳۵۵ خورشیدی با یک گروه تئاتری در تئاتر شهر همراه شد که حاصل کار این دوره، نمایش های «خاطرات و کابوس ها»، «شیون»، «استعاذه» و «جنایت و مکافات» بود.
پورحسینی پس از انقلاب نیز به فعالیت خود در عرصه تئاتر ادامه داد و با نمایش های «شاه اسکوریال»، «تف»، «سیرک با شکوه» را در تئاتر شهر و نمایشنامه های «دکتر فاستوس»، «ماهان کوشیار»، «معمای ماهیار معمار»، «چراغ گاز» «افسانه اندوه»، «شب یهودا» و «بازجوئی» را در اداره تئاتر به اجرا درآورد.
او در ۱۳۷۱ خورشیدی «یادگار سال های شن» را در تالار وحدت اجرا کرد. او در تئاتر با کارگردانان بزرگی از جمله حمید سمندریان، مسعود رسام، جهانگیر الماسی، محمد رحمانیان، اسماعیل خلج و … کارکرد و بسیاری از تله‌تئاترهایش قبل و بعد از انقلاب از تلویزیون پخش‌شده است. (۲)
پرویز پورحسینی در سینما
نخستین کار تصویر پرویز پورحسینی، فیلم سینمایی «چشمه» به کارگردانی آربی آوانسیان بود که در ۱۳۵۱ خورشیدی اکران شد. این تنها فعالیت تصویری وی قبل از انقلاب بود. البته بدون در نظر گرفتن چند تله‌تئاتری که قبل از انقلاب از تلویزیون پخش شد. در ۱۳۶۲ خورشیدی سینما را با اثر به‌یادماندنی علی حاتمی یعنی «کمال‌الملک» ادامه داد. پرویز پورحسینی در این فیلم نقش کامران میرزا، سارق جواهرات شاه را بازی کرد(۳)
پورحسینی به فعالیت هنری خود در عرصه سینما نیز ادامه داد و با درخشش خود در جشنواره فیلم فجر توانست کاندیدای بهترین بازیگر نقش مرد برای فیلم های «اوینار» و «طلسم» شود. او همچنین برای بازی خوب خود در فیلم «مریم مقدس» موفق به دریافت دیپلم افتخار از جشنواره فجر شد.
«باشو غریبه‌ای کوچک»، «کشتی آنجلیکا»، «خواب لیلا»، «رستاخیز» و «قاتل اهلی» از مهم‌ترین فعالیت‌های وی در سینما به شمار می رود. او همچنین از بهرام بیضایی برای بازی در فیلم سینمایی «سگ‌کشی» پیشنهاد داشت که نپذیرفتن آن پیشنهاد، بعدها تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین حسرت‌های هنری‌اش شد.
او همچنین در سینما با کارگردانان مطرحی همچون آربی آوانسیان، واروژ کریم مسیحی، علی حاتمی، بهرام بیضایی، داریوش فرهنگ، مهدی فخیم زاده، یدالله صمدی، ابوالحسن داوودی، سیروس الوند، بهروز افخمی، احمدرضا درویش، مسعود کیمیایی و … همکاری داشته است.
نشسته از راست : زنده یاد حمید سمندریان – مرحوم پرویز فنی زاده
پرویز پورحسینی در تلویزیون
اما بیشتر ایرانیان پرویز پورحسینی را با بیشمار سریال تلویزیونی به‌یادماندنی‌ای که بازی کرده می‌شناسند. او بیش از هر چیزی در تلویزیون دیده‌شده است. مجموعه تحسین‌برانگیز «هزاردستان» نخستین نقش‌آفرینی وی در تلویزیون بود. او در این مجموعه یک‌بار دیگر با مرحوم علی حاتمی همکاری کرد.
پرویز پورحسینی بعد از آن در بیشتر سریال‌های بزرگ تاریخی حضور داشته است. از این جمله می‌توان به سریال‌های «امیرکبیر»، «روزی روزگاری»، «مریم مقدس»، «شب دهم» و «مختارنامه» اشاره کرد. پورحسینی بیش از همه در تلویزیون با احمد امینی همکاری کرده و در مجموعه‌های «تصویر یک رؤیا»، «باران عشق»، «اولین شب آرامش» و «بی‌گناهان» به ایفای نقش پرداخته است.
آخرین نقش‌آفرینی پرویز پورحسینی هم به مجموعه «میکاییل» سیروس مقدم در ۱۳۹۴ خورشیدی بازمی‌گردد. قبل از آن‌هم سریال‌های پرطرفداری مثل «هفت‌سنگ»، «شیدایی» و البته پروژه ناتمام «سرزمین کهن» کمال تبریزی را بازی کرد. البته پرویز پورحسینی سال‌های بعد هم کم‌کار نبود است. او در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ خورشیدی مدتی از تلویزیون دورمانده و فعالیتش را در سینما و شبکه نمایش خانگی ادامه داد.
در ۲ کار پایانی او را در نقش راهنما و کار بلدهای داستان می‌بینیم. پرویز پورحسینی در «قاتل اهلی» مسعود کیمیایی در نقش روحانی ظاهر شد که حکم مراد قهرمان داستان (پرویز پرستویی) را داشت. او در مجموعه «عالیجناب» نیز به‌عنوان یکی از زبده‌ترین مشاورهای رییس‌جمهوری ایفای نقش می‌کند. مجموعه سیاسی ۶ قسمتی «عالیجناب» به نویسندگی و کارگردانی سام قریبیان از اواسط پاییز ۱۳۹۶ خورشیدی از شبکه نمایش خانگی انتشار یافت.
چندی قبل و همزمان با درگذشت مرحوم محمد علی کشاورز، پرویز پورحسینی نامه ای را بمناسبت درگذشت دوست و همکار قدیمی اش نوشته که مرور آن می تواند جالب باشد: «آقای کشاورز را از دهه ۱۳۴۰ می‌شناختم از اداره هنرهای دراماتیک. در نمایش‌های «مرغ دریایی»، «لئوکادیا» و «آندورا» با ایشان همبازی بودم. در فیلم «کمال‌الملک» علی حاتمی هم در خدمت ایشان بودم. بازیگری بود قدرتمند و توانا. حضور فوق‌العاده‌ای روی صحنه داشت. آقای کشاورز یکی از ارکان اساسی بازیگری بود. تاثیر ایشان بر صحنه نمایش این سرزمین، انکار ناشدنی است. وقتی با ایشان همبازی بودی، احساس می‌کردی که به ستون محکمی روی صحنه تکیه کرده‌ای. آقای کشاورز جزو چند بازیگر پیشکسوت هنر نمایش ایران زمین بود. جایش همیشه روی صحنه و پرده سینما و صفحه تلویزیون خالی است. امثال ایشان به هنر نمایش اعتبار می‌بخشیدند. » (۴)
منبع:
۱. زندگی نامه پرویز پورحسینی؛ همشهری آنلاین
۲. نگاهی به مجموعه های نمایشی پرویز پورحسینی در تئاتر؛ سایت سلام سینما
۳.ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال چهاردهم، شماره ۱۹۳، صفحهٔ ۲۱، مهر ۷۵
۴. پرویز پورحسینی: امثال کشاورز به هنر نمایش اعتبار می‌بخشیدند؛ خبرگزاری ایسنا
