به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، ریزش‌های اخیر بازار سرمایه، نه‌تنها صدای سهامداران را در آورده است، بلکه این موضوع امروز به نقد نمایندگان مجلس در مقابل گزارش وزیر اقتصاد بدل شد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سه ماهه گذشته بازار سرمایه افت و خیزهای بسیاری را تجربه کرده است. در حالی شاخص بورس در نیمه مردادماه در جایگاه یک میلیون و ۴۰۷ هزار و ۷۶۲ واحد ایستاده بود، در ششم شهریورماه تا رقم یک میلیون و ۵۷۵ هزار و ۷۶۱ واحد صعود کرد، اما از آن پس ریزشی بود و حتی نهم آبان‌ماه به کانال یک میلیون و ۳۴۰ هزار واحد سقوط کرد. در حال حاضر شاخص بورس در کانال یک میلیون و ۴۴۹ هزار واحد قرار دارد.
با توجه به افت و خیزهای شدید بازار سهام، وزیر اقتصاد در جلسه علنی مجلس حاضر شد و در مقابل گلایه نمایندگان قرار گرفت؛ تا جایی که برخی از نمایندگان از اداره عشقی بورس و اقتصاد انتقاد کردند و از تورمی سخن گفتند که این روزها دامن اقتصاد کشور را گرفته است. آن هم در وضعیتی که بنا به روایت برخی از نمایندگان، نقدینگی ۴ هزار هزار میلیارد تومانی، هر بار یکی از بازارهای مسکن، سکه، ارز و بورس را با خاک یکسان می‌کند. بر همین اساس، نمایندگان تاکید داشتند که دولت باید مشخص کند که در این شرایط، فرمانده ستاد اقتصادی کیست؟ وزیر اقتصاد یا فرد دیگری؟
با این حال، وزیر اقتصاد، در گزارش ویژه‌ای که به نمایندگان در مجلس در خصوص بازار سرمایه ارائه داد، تاکید کرد: برنامه دولت، حمایت از بازار سرمایه و به ویژه سهامداران خرد است.
آینده روشن برای سرمایه‌گذاران می‌بینم
احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد در جلسه علنی امروز مجلس، گفت: اقتصاد ایران در یکی از مهم‌ترین نقطه‌های تحولی خود قرار دارد، بیش از یک دهه رشد اقتصادی نزدیک به صفر و تورم بی‌سابقه مزمن، بخش عمده بنگاه‌های اقتصادی را با چالش تامین مالی مواجه کرده است.
وی افزود: متاسفانه سوء مدیریت مشهود دولت گذشته در بازار سرمایه که منجر به رشد بی‌منطق و حبابی شاخص بورس در نیمه اول سال ۱۳۹۹ و در پی آن کاهش ۴۵ درصدی شاخص در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ شد، موجب زیان و بلکه ناراحتی و خشم بخش مهمی از سهامداران خرد و تازه وارد به این بازار بود که جمعیت بالایی را هم شامل می‌شد فراهم کرد.
خاندوزی تاکید کرد: خوشبختانه با رأی ملت به دولت آقای رئیسی و بازگشت درجه‌ای از خوشبینی به بازارها، شاخص از ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ تا امروز حدود ۳۰۰ هزار واحد رشد کرده و در بورس کالا که آن هم رکن مهمی از معاملات اقتصادی و شفافیت مالی و کاهش رانت‌ها دارد، طی سال جاری ۳۸ میلیون تن انواع محصولات مختلف معامله شده که نسبت به ۱۲ ماه کل سال گذشته که ۳۴ میلیون تن بوده است در همین ۷ ماه شاهد وضعیت بهتری در این خصوص بوده‌ایم.
وزیر اقتصاد تصریح کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی بازار سرمایه در اقتصاد ایران در بازه بلندمدت ۱۰ ساله بیش از همه بازارهای رقیب مانند بازار طلا، ارز، مسکن و … بوده است و همین موضوع آینده روشنی را برای سرمایه‌گذاران بلندمدت نوید می‌دهد.
خاندوزی ادامه داد: همان طور که من در نطق رأی اعتماد خود اعلام کردم، برنامه اصلی ما در این حوزه افزایش نقش بازار سرمایه در تامین مالی تولید و متنوع کردن ابزارها و محصولات و قیمت‌گذاری های غیرضرور، سپردن موضوع قیمت‌گذاری به بخش رقابتی بورس کالا، تسهیل ورود شرکت‌ها به بازار سهام، کاهش هزینه انتشار اوراق و سهام و پایان انحصارها و فرآیندهایی است که متاسفانه برای گروهی ایجاد انحصار کرده در فعالیت‌های بازار سرمایه مانند سبدگردانی، کارگزاری، اصلاح نظام حکمرانی شرکت‌ها، مدیریت تعارض منافع بین سهامداران خرد و سهامداران عمده و در نهایت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه را تشویق می‌کنیم تا جامعه به تدریج بتواند خود را با این وضعیت بازار سرمایه تطبیق دهد.
او تاکید کرد: کسانی که اطلاعات کافی ندارند، نباید مستقیما به بازار بورس وارد شوند و باید با سهامداری غیرمستقیم و سپردن کار به دست تامین سرمایه‌های متخصص به این حوزه وارد شوند. در نظم طبیعی بازار سرمایه، وزارت اقتصاد متولی شفافیت، نظارت، نقدشوندگی، زیرساخت‌های سالم بازار و … است و فراز و فرود هر یک از این زیرشاخص‌های بورس به سیاست‌های دولت و مجلس در بخش‌های صنعتی، بانکی، پالایشی، معدنی، خودرویی و … بستگی دارد.
وزیر اقتصاد تصریح کرد: بر این اساس، اینکه در زیربخش‌ها و زیرشاخص‌ها شاهد روزهای قرمز و یا روزهای سبز در صنایع مختلف هستیم، به این بستگی دارد که در وزارتخانه یا مجلس چه سیاست‌هایی حول آن صنایع می‌چرخد، به یک وزارتخانه بازنمی‌گردد حتی اظهارنظرهای یک مقام دولتی و یا مجلسی و یا حتی چهره‌های سیاسی بیرون از دولت و مجلس بر نوسانات کوتاه‌مدت بازار تاثیر می‌گذارد.
خاندوزی اظهار کرد: متاسفانه مردم شاکی هستند و شکایت آنها بحق است، مانند ضعف‌های نظارتی که سازوکار نظارت بر بورس در کشور در برخی مواقع مدرن، شفاف، منصفانه و عادلانه نیست. برنامه دولت ساماندهی و نظارت است و از سازمان بورس و اوراق بهادار می خواهم تا پایان امسال پروژه عدالت و نوسازی نظارت در بورس را به پایان برساند و گزارش آن را به مردم ارائه کند. در این میان البته بدخواهانی هستند که با تغییر منافع یا سِمت‌های آنها، پس از تغییر دولت مردمی، متضرر شدند و مشغول پروژه بدنام کردن و دروغ‌پراکنی علیه مسوولان اقتصادی هستند که به امید خدا و با هوشیاری نخبگان کشور این حرکت های بدخواهانه به سرانجام نخواهد رسید.
وی افزود: در مورد نحوه ارتباط تامین مالی کسری بودجه با بازار سرمایه؛ اگر چه کسری بودجه کم سابقه یعنی ریل غلط بودجه ۱۴۰۰ که در زمان تصویب به دولت گذشته به طور مکرر تذکر دادیم، فشار کم سابقه‌ای را متوجه دولت و وزارت اقتصاد کرد. با این اوصاف بنده از زمان حضورم در وزارتخانه تلاش کردم، مخارج دولت بدون استفاده از منابع بانک مرکزی، تاکید حداکثری بر درآمدهای پایدار و با حداقل استفاده از انتشار اوراق بدهی، تامین مالی شود. به عنوان مثال در حالی که در طول ۲ ماه و نیم که از شروع به کار دولت گذشته است، نزدیک به ۲۷ هزار میلیارد تومان اوراق نقدی به فروش رسیده، در همین مدت بیش از ۲۷ هزار میلیارد تومان در قالب بازپرداخت به دارندگان اوراق به بازار برگردانده شد.
خاندوزی یادآور شد: در ماه‌های آتی نیز تلاش خواهد شد مخارج دولت از طریق درآمدهای پایدار و فروش اموال و دارایی‌های راکد دولت تامین شود، البته تغییر شاخص هایی مثل نرخ در بازار بین بانکی توسط بانک مرکزی مدیریت خواهد شد.
بورس و اقتصاد عشقی اداره می‌شود
در همین خصوص، سید کاظم دلخوش، نماینده مردم صومعه‌سرا در مجلس امروز در جلسه علنی مجلس با بیان اینکه اقتصاد و بورس عشقی اداره می‌شود، گفت: وزیر امور اقتصادی و دارایی باید مشخص کند که چه کسی این حوزه‌ها را اداره می‌کند؛ چراکه نه تنها بازار سرمایه، بلکه سایر بازارها نیز نابسامان است.
وی تصریح کرد: وزارت اقتصاد، وزارتخانه مادر است و باید همه امور اقتصادی را کنترل کند. وزیر اقتصاد تمام بازارها را باید پوشش دهد.
فرمانده ستاد اقتصادی کیست؟
علی‌رضا سلیمی، عضو هیات رییسه مجلس نیز گفت: بورس تحت‌تاثیر عوامل مختلفی مانند قیمت‌گذاری دستوری، پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد، انضباط پولی، امنیت سرمایه‌گذاری، افزایش تولید، کنترل نرخ ارز و تامین کسری بودجه است که باید توضیح داده شود برای ساماندهی این مسائل چه اقداماتی انجام گرفته است.
او با بیان اینکه ناهماهنگی در تصمیمات اقتصادی آسیب‌زا است، افزود: باید مشخص شود که فرمانده ستاد اقتصادی چه کسی است؟ آیا وزیر امور اقتصادی است یا فرد دیگری است؟
سلیمی با بیان اینکه براساس اصل ۱۳۷ قانون اساسی، همه وزرا در برابر تمامی مشکلات مسوولیت دارند، تصریح کرد: سهامداران خرد در برابر سهامداران حقوقی همانند ماهی کوچک در برابر نهنگ هستند! باید مشخص شود دولت چه اقداماتی برای مدیریت و حمایت از سهامداران خرد انجام می‌دهد تا آنها اسیر نهنگ نشوند.
وی تاکید کرد: نمی‌توان بازار مسکن، طلا، ارز و فولاد را رها کرد و انتظار داشت بورس ساماندهی شود.
دولت در خصوص انتشار اوراق گزارش دروغ ندهد
همچنین محمدحسن آصفری، نماینده مردم اراک و کمیجان و خنداب در مجلس در تذکری خطاب به دولت و وزیر اقتصاد گفت: آقای خاندوزی پیش از وزارت دائم توئیت می‌کردند و در مورد خروج بورس از وضعیت بحرانی راهکار می‌دادند، حالا همان راهکارهایی را که توئیت می‌کردند، اجرا کنند تا مشکلات بورس حل شود.
وی افزود: دولت بداند بورس حق‌الناس است و امروز دلالانی وارد بورس شدند که سرمایه مردم را به تاراج برده‌اند. چرا دولت در خصوص انتشار اوراق به مردم گزارش دروغ می‌دهد. بر اساس اسناد خزانه از مهرماه تاکنون ۸ هزار میلیارد اوراق توسط دولت به فروش رسیده اما دولت می‌گوید اوراقی به فروش نرسیده است.
وی گفت: براساس قانون اساسی دولت موظف به حفظ اموال مردم است اما در بورس اموال و سرمایه مردم مانند یخ آب می‌شود و حالا باید به جای اینکه دائم گذشتگان را متهم کنیم که البته متهم است، باید برای آینده برنامه‌ریزی دقیقی انجام دهیم و دولت گزارش دهد چرا به وعده‌ها عمل نمی‌کند و سرمایه مردم در بورس در حال نابودی است.
آیا رشد شاخص کل معیار قضاوت عملکرد مثبت دولت‌ها است؟
علی روحانی، معاون دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه پس از استماع گزارش وزیر اقتصاد درباره وضعیت بازار بورس گفت: نمی‌توان انتظار داشت که هم قیمت ارز رو به کاهش باشد و هم شاخص کل بورس افزایش سریع داشته باشد، یا نمی‌توان انتظار داشت که هم نرخ تورم کاهش یابد و از سوی دیگر شاخص کل بورس رو به افزایش باشد، یا انتشار اوراق صورت گیرد و انتظار داشته باشیم که شاخص کل بورس رشد پایدار داشته باشد.
وی تاکید کرد: باید به این سوال پاسخ شفاف داد که آیا شاخص کل بورس معیار ارزیابی عملکرد اقتصادی دولت‌ها قرار خواهد گرفت، یا مسایلی از قبیل کاهش نرخ تورم، رشد اقتصادی، افزایش نرخ سرمایه گذاری و… معیارهای ما خواهد بود. برخی از این متغیرها در افزایش شاخص کل بورس نیز تاثیر صعودی دارند.
بازار سرمایه از طریق فضای مجازی مدیریت می‌شود
محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گفت: یک روزی در کشور تعداد فعالان بورس آن بیشتر از ۲۰۰ هزار نفر نبودند، اما بعد از افزایش به دو میلیون نفر رسید و امروز بخش عمده‌ای از جمعیت کشور در حوزه بازار سرمایه به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم حضور دارند.
وی تاکید کرد: تصمیم‌گیری برای این جمعیت عظیم سرمایه‌گذار در بازار سرمایه نیاز است و باید ساختار این نظارت تغییر کند. از نظر ما وضعیت نظارتی هیچ تناسبی ندارد و باید قطعا تغییر کند. امروز با صراحت اعلام می‌کنم وضعیت بازار سرمایه از طریق فضای مجازی و شبکه‌های مجازی مدیریت می‌شود، دست‌کاری در قیمت که یکی از موضوعات مهم ما است که باید از طریق بازار بورس جلوی آن گرفته شود.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: امروز شبکه‌های مجازی و صفحات شخصی در تصمیم‌گیری‌های مردم تاثیرگذار هستند، حوزه نظارتی در این میان در کجا قرار گرفته است؟ بنابراین ساماندهی شبکه‌های مجازی و تغییر مدیریت نظارت بر بازار سرمایه جزو اولویت‌های اصلی دولت و وزارت اقتصاد و سازمان بورس باید باشد.
نقدینگی بازارها را با خاک یکسان می‌کند
جلیل رحیمی‌جهان‌آبادی، نماینده مردم تربت جام در مجلس پس از گزارش وزیر اقتصاد درباره وضعیت بازار بورس گفت: در حال حاضر کشور با حجم نقدینگی بسیاری روبه‌رو است و این نقدینگی هر بار یکی از بازارهای مسکن، سکه، ارز و بورس را با خاک یکسان می‌کند.
وی با بیان اینکه ما باید تکلیف نقدینگی و پول‌های در اختیار موسسات مالی، بانک‌ها و اشخاص حقوقی را تعیین کنیم، افزود: اقتصاد نباید دولتی باشد؛ به‌گونه‌ای که دولت اراده کرده و پول مردم را با عرضه سهام جمع‌آوری و پس از آنکه نقدینگی را جمع و نرخ ارز را کاهش داد، قیمت سهام را نزولی کند.
رحیمی با بیان اینکه سهامداران حقوقی اراده کنند، قیمت را در بورس تغییر می‌دهند، به پیوند سیاست و اقتصاد اشاره کرد و ادامه داد: آیا توانستیم تکلیف ارز و قیمت خودرو را مشخص کنیم؟ آیا توانستیم تاثیرگذاری تحولات سیاسی بر معیشت مردم را کنترل کنیم؟ باید توجه کرد که میان سیاست و اقتصاد، پیوند ناگسستنی وجود دارد، اما عده‌ای فکر می‌کنند می‌توان هر سیاستی را پیاده و اقتصاد را اداره کرد.
تصمیمات غلط نباید در بازار سرمایه تاثیرگذار باشد
در ادامه مصطفی طاهری، نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس خطاب به وزیر اقتصاد گفت: اگر در بخش‌های مختلف دولت و وزارتخانه‌های اقتصادی ادعا شود که سیاست‌های وزرای دیگر باعث برهم خوردن نظم بورس است، برای ما قابل قبول نیست و ما دولت را یکپارچه می‌دانیم و وزیر اقتصاد باید هماهنگی این بخش را برعهده بگیرد.
وی افزود: عوارض ناشی از ساختار غلط ما یکی دیگر از دلایل نوسانی بودن بورس است؛ به طوری که بحث عملکرد شرکت‌های دولتی و عملکرد معیوب آنها در بورس تاثیرگذار است و ما انتظار داریم در سال بعد و چند ماه بعد در همین نقطه نباشیم و ساختار معیوب شرکت‌های دولتی اصلاح شده باشد و شفافیت مالی پیدا کرده باشند.
افزایش نرخ سود بانکی منجر به نزولی شدن بورس می‌شود/ وزیر اقتصاد ورود کند
مجتبی رضاخواه، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز گفت: نزولی شدن بازار سرمایه در سال گذشته پس از صعود بسیار آن، خطایی بود که دولت گذشته انجام داد، زیرا عموم مردم و حتی آنهایی که با بورس آشنایی نداشتند را نیز به حضور در این بازار تشویق کرد.
وی افزود: وزیر امور اقتصادی و دارایی توضیح دهد که آیا دولت قبلی در نزولی شدن شاخص بورس دخالت داشته یا خیر، آیا دولت دوازدهم با سیاست‌گذاری‌هایی در بورس به دنبال تامین کسری بودجه خود بوده است و در آخر اینکه آیا دولت فعلی نیز همین هدف را دارد.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس با بیان اینکه آقای خاندوزی مراقب باشد که اوراق بدهی بیش از میزانی که در بودجه پیش‌بینی شده به فروش نرسد، تصریح کرد: به نظر می‌رسد که نرخ سود بانکی افزایش یافته است. در صورت درستی این موضوع، بانک‌ها به جای سرمایه‌گذاری در بورس، نقدینگی را میان خودشان جابه‌جایی می‌کنند و این امر منجر به نزولی شدن بیشتر بازار سرمایه می‌شود.
سرمایه مردم در بازار سرمایه دود شد و شما هم مثل ما تماشاگر هستید
سید غنی نظری‌خانقاه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس همچنین خطاب به وزیر اقتصاد، گفت: سرمایه مردم در بازار سرمایه دود شد و شما هم مثل ما تماشاگر هستید. شما چه کار برای جلوگیری از ضرر طبقات پایین و مستضعف و متوسط که به دولت اعتماد کردند انجام دادید.
وی افزود: اینکه شما برای فرار از مسئولیت عنوان می‌کنید که اظهارنظر نمایندگان مجلس و برخی متخصصین باعث ریزش بورس می‌شود، درست نیست. این چه بورسی است که با یک اظهارنظر جابه جا می‌شود و نوسان پیدا می‌کند.
نظری با بیان اینکه حقوقی‌ها سهامداران خرد را بیچاره کردند، ادامه داد: بورس کالا نیز هنوز در ید سهامداران عمده است و برای آنها هیچ سقفی تعریف نشده است.
وی با یادآوری اینکه بورس یعنی شفافیت، تصریح کرد: وقتی فردی در بورس انرژی ۱۰۰ میلیون تومان دریافت می‌کند، چه شفافیتی در بازار وجود دارد؟
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: در ۱۰ سال گذشته با وجود رشد بورس، اعتماد مردم از این بازار سلب شد؛ چرا که طی یک‌سال این بازار ریزش شدیدی داشت و در ۳ ماه گذشته نیز وضعیت بازار بورس به شدت اسفناک بوده است.
مقایسه بازار سرمایه با سایر بازارها قیاس مع الفارق است
احد آزادی‌خواه، نماینده مردم ملایر در مجلس هم گفت: مگر قرار است بورس نسبت به سایر بازارها سودآوری کمتری داشته باشد که وزیر محترم آن را با سایر بازارها مقایسه می‌کند و می‌فرماید نسبت به بازار خودرو، طلا، سکه و مسکن وضع بهتری دارد. این قیاس به قول ما طلبه‌ها مع‌الفارق است و معنا ندارد.
وی افزود: ملت مبتنی بر اعتمادی که به دولت‌ها داشتند، در بازار سرمایه ورود کردند، اما خیلی از خانواده‌ها و سرمایه‌ها در این بازار به خاطر مشکلات مدیریتی در این نظام از بین رفت و مقایسه این بازار با سایر بازارها دردی از مردم دوا نمی‌کند.
