از روزهای آغازین ورود ویروس کرونا به کشور فرضیه ها و نظریات متعددی برای مقابله با این ویروس مرگبار در رسانه‌های رسمی و غیررسمی مطرح شد؛ اخبار گاه از زیان بار بودن ویتامین ث خبر می داد و گاه به نایاب شدن لیمو ترش در بازار دامن می‌زد. در این روزها پیشنهادهای ضدعفونی‌های غیرمعمول و تجویزهای سلیقه‌ای به شایعه‌های فراگیر در کشور منجر می‌شد که میکروفن‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را در رد آنها به صدا در می‌آورد.
اما در میان تمام این توصیه ها به امر و نهی، به قطعیت می‌توان مدعی شد تنها نکته‌ای که از روز نخست تا امروز تمام متخصصان از محققان سازمان جهانی بهداشت تا پزشکان داخلی بر آن تاکید کرده‌اند، استفاده از ماسک و شستن مکرر دست‌هاست. ماسک را می‌توان تنها سپر دفاعی در جنگ با کرونا دانست که به گفته سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی در این بازی مرگبار با کرونا می توانیم با آن از بیماری در امان بمانیم.
امروز و نزدیک به پنج ماه بعد از ورود کرونا به ایران، هرچند با طی کردن چند گام در خیابان، چهره‌های پوشیده از ماسک‌های سیاه و سفید ، سبز و آبی کم نیستند، هنوز افراد پرتعدادی به این امر بی‌توجه هستند و بدون ماسک در مکان های عمومی تردد می کنند و همچنان برای خود و دیگر افراد جامعه خطر می‌آفرینند.

ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هفته اول تیر از «پویش من ماسک می‌زنم»، خبر داد و گفت: رعایت فاصله فیزیکی در حد ۸۵ درصد، استفاده از ماسک به میزان ۸۰ درصد و پوشش محافظ چشم به میزان ۷۸ درصد میزان انتقال ویروس را کاهش می‌دهد. وی با اعلام این پویش از مردم خواست با هر دیدگاه و نظری، در این زمینه همراهی و همکاری کنند.

پویش من ماسک می‌زنم در ادامه با حمایت مردم در شبکه های اجتماعی به موجی منجر شد که رسانه های رسمی را به میدان آورد. این رسانه‌ها ضمن انعکاس نظرهای کارشناسان پزشکی، مسئولان وزارت بهداشت، همچنین سراغ نخبگان و گروه‌های مرجع مانند هنرمندان، فرهیختگان و نام‌های آشنا می‌رفتند و از زبان آنها مردم را به استفاده از ماسک در خارج از منزل دعوت می‌کردند، اما کار به همینجا ختم نشد و برای افزایش ترغیب مردم به استفاده از ماسک به ویژه با استفاده از تاثیر بصری به تدریج ماسک به لوگوی برخی رسانه‌های رسمی کشور از جمله روزنامه ایران، خبرگزاری ایرنا در لوگوی اصلی و لوگوی بخش های دیگر از جمله ایرنافیلم و روزنامه اطلاعات افزوده شد.

مدیرمسئول روزنامه شرق در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در این مورد گفت: اهمیت این موضوع از باب پرداخت رسانه بسیار زیاد است و اصولاً در جهان جدید (البته که در جهان قدیم هم این بعد از مسئله اطلاع‌رسانی وجود داشت) هر امری بسیار زیاد نیازمند یک تلاش و پیوست رسانه‌ای است.

مهدی رحمانیان افزود: موضوع بیماری کرونا امروز مهم‌ترین موضوع برای همه کشورهاست و رسانه‌ها می‌توانند نقش پررنگی در آگاهی‌رسانی و برجسته کردن آثار و آفات این ویروس (که بخشی از این آفات هم امروز کشف نشده است) داشته و به پیشگیری از آن یاری رسانده و به طور طبیعی در درمان، نقشی بسیار کمک‌کننده داشته باشند.

همه رسانه‌ها همت کنند

وی تاکید کرد: امروز حسی در مردم ایجادشده است (در زندگی مردم در تهران هم شاهد آن هستیم) که گویی ویروس آمده و رفته است. درصورتی‌که در آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، روزانه، هم تعداد مبتلایان بیشتر شده و هم تعداد مرگ‌ومیر. درنتیجه رسانه‌ها باید ابتدابه‌ساکن این موضوع را جدی گرفته و این جدیت را به مردم منتقل کنند؛ رسانه‌ها در اشکال مختلف (نه لزوماً متن) می‌توانند با تولید فیلم و انیمیشن و انتشار برخی از عکس‌ها به مردم اهمیت و وخامت اوضاع را گوشزد کنند، ضمن این‌که تشویش ایجاد نشود و آگاهی بخشی را انتقال دهند.

رحمانیان گفت: اثرگذاری این موضوع بستگی به اعتمادی دارد که مردم به هر رسانه دارند؛ یعنی هر رسانه تعدادی مخاطب دارد که آنان به این رسانه اعتماد می‌کنند و بر اساس اعتماد متقابل، رسانه هم باید اخبار درستی را در اختیار مخاطبانش قرار دهد.

مدیر مسئول روزنامه شرق افزود: در نتیجه همه رسانه‌ها (دیداری، شنیداری، فضای مجازی و مکتوب) باید همت به خرج دهند و ضمن آرامشی که باید به مردم داده شود به صورتی نگرانی را هم انتقال دهند که اگر این موضوع جدی گرفته نشود و اصول بهداشتی که تا امروز برای مقابله با آن کشف‌شده است به کار گرفته نشود، تبعات این بحران حقیقی خواهد بود. در این راستا و دست‌کم از سوی رسانه‌های رسمی به ویژه باید نظر کارشناسان انتقال داده شود و از انتشار شایعات و حرف‌های نادرست پرهیز شود؛ رسانه‌های غیررسمی معمولا به دستورالعمل های جدی کاری ندارند اما رسانه‌های رسمی که مخاطبانی جدی دارند، باید تلاش کنند فضایی را ایجاد کنند که ضمن ایجاد آرامش، خطرهای این امر را به نحوی مطلوب گوشزد کنند.

معاون پیشین امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و استاد ارتباطات نیز در این زمینه گفت: متأسفانه به رغم تمام مباحثی که در ماه‌های گذشته مبنی بر توان برخورد ما با ویروس کرونا مطرح شد، در روزهای گذشته تعداد تلفات افزایش یافت.

رسانه‌ها اجازه ندهند مردم از رعایت موارد بهداشتی غفلت کنند

محمد سلطانی‌فر افزود: دلیل هم این است که متأسفانه مردم و رسانه‌ها فراموش کرده‌اند این یک ویروس دائم است و نیاز به برخورد و جنگ و مبارزهٔ دائم دارد. کاهش محدودیت ها در بسیاری مراکز تجمع و مکان‌های عمومی و بی توجهی مردم به شیوه‌نامه های بهداشتی با تصور این‌که رتبه ما بین سایر کشورها در مقابله با این بیماری بسیار خوب است و توان مقابله داریم و عادی سازی فضا توسط برخی رسانه ها، به این بحران دامن زد و موجب افزایش تلفات تا ۲۰۰ نفر در روز شد.

قاعدتاً در رفع این بحران در وهله اول مسئولان باید در این زمینه اقدام کنند. در وهله دوم رسانه‌ها باید این زنگ خطر را بسیار جدی‌تر از چیزی که هست برای مردم تبیین کنند؛ و در نهایت مردم باید در طی کردن صحیح این مسیر به‌خوبی به آن اشراف پیدا کنند.

وی گفت: نقش رسانه‌ها در این مورد بسیار مهم است؛ به‌ویژه رسانه‌های مجازی و نه رسانه‌های مکتوب؛ زیرا رسانه‌های مکتوب امروز شاید اثرگذاری بالای رسانه‌های مجازی و فضای شبکه‌های اجتماعی را نداشته باشند؛ درنتیجه رسانه‌های فضای مجازی باید در لابه‌لای مطالب خود که در راستای تفریح، سرگرمی، طنز و اطلاع‌رسانی است به این موضوع به جد بپردازند و سعی کنند در هر یک یا دو پیامی که ارسال می‌کنند، یک پیام، زنگ خطر باشد.

این استاد ارتباطات افزود: اگر رسانه‌ها (صاحبان کانال‌ها و سایت‌ها) به این مسئله واقف شوند که موضوع با جان مردم سروکار دارد و می‌تواند ابعاد وسیعی داشته باشد، قطعا روند بهتر خواهد بود؛ زیرا شکل حرکت همه‌گیری تصاعدی هندسی است و تصاعد حسابی نیست؛ یعنی در این روند، پس از یک، دو نمی‌شود بلکه با شیبی افزایشی آمار بالا می‌رود؛ اگر این موارد را جدی نگیریم شاهد روزهایی خواهیم بود که به رده‌های بالاتری از ابتلا و مرگ می‌رسیم.

سلطانی‌فر تاکید کرد: به همین جهت خواهش ما به‌عنوان افراد شاغل در حوزه رسانه‌؛ این است که کانال‌ها، سایت‌ها و خبرگزاری‌های بزرگ رسانه‌هایی مانند ایرنا، رسانه‌های جریان اصلی و رسانه‌هایی که بالای ۵۰۰ هزار عضو و بالای صد هزار مشترک دارند برای کسانی که با خودشان همراه می‌سازند، حتی در لوای طنز، تفریح و سرگرمی و اطلاع‌رسانی دائم این موضوع را گوشزد کنند و اجازه ندهند مردم از این مسئله غفلت کنند.

ویروس کرونا موسوم به کوید ۱۹  اواسط ماه دسامبر (۲۴ اذر) در شهر ووهان واقع در مرکز چین گزارش شد ابتدا از این بیماری به عنوان ذات الریه نام برده می شد؛ اما کمیسیون ملی بهداشت چین در ۳۰ دسامبر سال ۲۰۱۹ (۹ دی ماه ۹۸) به صورت رسمی شیوع این ویروس را در چین اعلام کرد. تدروس آدهانوم مدیر کل سازمان جهانی بهداشت چهارشنبه ۲۱ اسفند ۹۸ در کنفرانسی خبری تاکید کرد  اگرچه واژه همه‌گیر (pandemic) به دلیل حساسیتی که دارد نباید بدون دقت مورد استفاده قرار گیرد اما ارزیابی‌های این سازمان ویروس کرونا را «همه‌گیر جهانی» شناسایی و اعلام می‌کند.

شواهدی از ابتلا به این بیماری در ایران از ۳۰ بهمن گذشته در ایران مشاهده شد، به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا دیروز، تاکنون ۲۴۵ هزار و ۶۸۸ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌ و ۱۱ هزار و ۹۳۱ نفر درگذشته اند. همچنین تاکنون ۲۰۷ هزار نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. همچنین ۳۲۷۰ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند.