به گزارش ایرنا، استفاده از نوار ساحلی دریاها برای استراحت، تفریح ، بازی و حتی شنا و قایق سواری جزو تفریحات دریایی است اما گردشگری دریایی به سفر با کشتی های کوچک و بزرگ با بهره مندی از جاذبه های دریا و جزایر آن اطلاق می شود که می تواند باری از حجم تردد در مسیرهای خشکی، ریلی و هوایی را نیز بردارد.

گیلان با داشتن مجتمع های بندری نظیر انزلی با ۱۶ پست اسکله و آستارا با ۲ پست اسکله، از زیرساخت های گردشگری دریایی برخوردار است اما این امکانات به طور کلی برای اقتصاد دریامحور استفاده می شود و با وجود اینکه ظرفیت گردشگری دریایی گیلان بارها مطرح شده، اما مغفول مانده است.

استان گیلان در حاشیه دریای خزر از چابکسر در شرق تا آستارا در غربی ترین نقطه استان، بیش از ۲۷۰ کیلومتر نوار ساحلی دارد و مواهب و مزایای گردشگاه های این استان آنچنان زبانزد عام و خاص است که پیش از هجوم ویروس منحوس کرونا هر سال میزبان حدود ۳۰ میلیون گردشگر بود.

این استان علاوه بر جاذبه های گردشگری جلگه ای ، جنگلی و کوهستانی، در نوار ساحلی نیز با داشتن مجتمع های بندری نظیر انزلی با ۱۶ پست اسکله و آستارا با ۲ پست اسکله، از زیرساخت های گردشگری دریایی برخوردار است. اما این امکانات به طور کلی برای اقتصاد دریامحور استفاده می شود و با وجود اینکه ظرفیت گردشگری دریایی گیلان بارها مطرح شده، اما همچنان به عنوان بخش مغفول این صنعت مانده است.

اگر ساکنان مناطق مرکزی و غیرساحلی ایران به دنبال گردشگری دریایی نباشند، چندان جای تعجب نیست اما وقتی در گیلان و ساحل دریای خزر به اندازه توجه به اقتصاد دریا به گردشگری آبی اهمیت داده نمی شود، جای سئوال و تامل است.

نه تنها بین اقتصاد دریا محور و گردشگری دریایی منافاتی وجود ندارد بلکه توریسم آبی از منظر اقتصاد نیز مفید است. همانگونه که کشورهای دارای ساحل و دریا نظیر ترکیه یا جمهوری آذربایجان هر ساله از جانبه گردشگری آبی درآمدهای کلانی کسب می‌کنند، توجه به توسعه گردشگری آبی در گیلان می تواند تقویت کننده اقتصاد استانی و حتی ملی نیز باشد.

نگاه به گردشگری دریایی در بندرهای گیلان چگونه است؟

بندر انزلی با ۱۷ پست اسکله و امکان تخلیه و بارگیری ۱۰ میلیون تن کالا در سال، بزرگترین و مجهزترین بندرگاه ایرانی حاشیه دریای خزر با سابقه ۳۰۰ ساله در عرصه حمل و نقل دریایی به عنوان برند شناخته شده در منطقه، همواره مورد توجه بازرگانان و تجار بوده است.

این مجتمع بندری یکی از پرسابقه ترین بنادر ایران و از مهمترین و بزرگترین بنادر شمال کشور محسوب می شود که با قرار گرفتن در کریدورهای بین المللی از قبیل نوستراک و تراسیکا از دیرباز عهده دار نقشی برجسته در صنعت حمل و نقل دریایی با کشورهای حاشیه دریای خزر و اروپایی بوده است.

گردشگری یا سفرهای دریایی در اولویت دوم بندر آستارا قرار دارد و در این راستا از سرمایه گذاری بخش خصوصی به شرط داشتن طرح توجیهی مطالعه شده و دقیق استقبال می کنیم.

بندر مرزی آستارا نیز در منتهی الیه غرب استان گیلان از مبادی مهم تجارت و ترانزیت خارجی است اما با توجه به حضور میلیونی مسافران و گردشگران داخلی در شهرستان آستارا، از بندرگاه آن برای سفرها و گردشگری های دریایی استفاده نمی شود.

تردد نخستین کشتی در بندر آستارا به فروردین سال ۹۲ باز می گردد و این بندر چند منظوره با ۶۰ هکتار وسعت، نخستین بندر بخش خصوصی کشور و نزدیک ترین و مقرون به صرفه ترین مسیر تجارت و حمل و نقل کالا بین آسیا، آفریقا و اروپاست و برای تخلیه و بارگیری کشتی هایی با حجم ۲ هزار و ۵۰۰ تن طراحی شده است.

ورود بخش خصوصی برای گردشگری دریایی بندر آستارا

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان در راستای شعار و نام سال، ضرورت پشتیبانی و مانع زدایی از توریسم دریایی و پیگیری این امر از ناحیه این اداره کل را مطرح و با اشاره به رشد ۳۶ درصدی عملکرد بنادر گیلان تصریح کرده که با استفاده از توان و ظرفیت بخش خصوصی، توسعه گردشگری دریایی را در بندر انزلی در حال پیگیری است.

به گفته حمیدرضا آبایی تلاش می شود با استفاده از توان بخش خصوصی، چهار هکتار از اراضی خشکی و ۶ هکتار از اراضی دریایی منطقه آزاد انزلی بصورت همه جانبه استفاده و بندر از حالت تک‌بعدی خارج شود.

رئیس اداره بندر و دریانوردی منطقه ویژه اقتصادی آستارا نیز در خصوص ظرفیت های این بندرگاه گفت: این بندر چند منظوره بیشتر برای مقاصد تجاری و اقتصادی طراحی و ایجاد شده است و با توجه به اهمیت و در اولویت بودن فعالیت منطقه ویژه اقتصادی بندر، راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی و ارزآوری در اولویت برنامه های ماست.

کیانوش امیری ادامه داد: بحث گردشگری یا سفرهای دریایی در اولویت دوم بندر آستارا قرار دارد و در این راستا از سرمایه گذاری بخش خصوصی به شرط داشتن طرح توجیهی مطالعه شده و دقیق استقبال می کنیم.

به گفته او باید در طرح جامع سرمایه گذاری بخش خصوصی، برای ایجاد گردشگری دریایی در بندرآستارا امکانات تفریحی، مسافرتی، درمانی و هتل و هر آنچه که لازم باشد به صورت یک بسته کامل ارائه شود.

او با اشاره به وجود ۲ اسکله ۱۵۰ متری در بندر آستارا و تلاش برای افزایش آنها به پنج اسکله، افزود: اسکله های گردشگری هزینه های خاص خود را دارند و با توجه به گردشگرپذیر بودن آستارا، در صورت فراهم شدن مقدمات گردشگری دریایی، تحقق این امر دور از انتظار نیست.

ساخت بندر جدید و تداوم توسعه گردشگاه ها

صرف نظر از وجود بنادر مهم انزلی و آستارا مراحل احداث بندر تفریحی گردشگری چمخاله در شهرستان لنگرود از اسفند سال ۱۳۹۷ کلید خورد و ۳۰۰ متر از مسیر سنگی برای رسیدن به پل و عرشه در این بندر ایجاد و ساخت موج شکن در عمق  پمج متری با در نظر گرفتن جریان آب دریا و مسائل زیست محیطی و ساخت حوضچه چهار هکتاری برای ورزش های آبی، دریایی و قایقرانی و تفریحات دریایی انجام شده است.

با بهره برداری از بندر چمخاله، زمینه توسعه صنعت گردشگری دریایی و ایجاد زیرساخت ها و شرایط هتلینگ و پذیرایی از مهمان ها در گیلان فراهم خواهد شد و این پروژه در اختیار پیمانکار است و سازمان بنادر بر روند پیشرفت آن نظارت دارد.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان از پیشرفت ۵۰ درصدی زیرساخت های بندر چمخاله خبر داد و گفت: برای این پروژه ۹۰ میلیارد تومان اعتبار اولیه منظور شده اما با توجه به تورم موجود، این اعتبار اکنون تا ۱۱۰ میلیارد تومان افزایش خواهد یافت.

به گفته حمید رضا آبایی با بهره برداری از بندر چمخاله، زمینه توسعه صنعت گردشگری دریایی و ایجاد زیرساخت ها و شرایط هتلینگ و پذیرایی از مهمان ها در گیلان فراهم خواهد شد و این پروژه در اختیار پیمانکار است و سازمان بنادر بر روند پیشرفت آن نظارت دارد.

پرویز محمدنژاد نماینده مردم لنگرود نیز چمخاله را بندری گردشگری معرفی کرده و گفته است این بندرگاه در حوزه لنگرود، جلگه و بالادست کوهستان از منابع ثروت استان گیلان محسوب می شود و می توانیم با استفاده از آن در جذب گردشگر و ارزآوری توفیق حاصل کنیم.

به موازات توسعه و تجهیز بندرهای گیلان، ارتقا امکانات گردشگری و اقامتی نیز با توجه به گردشگرپذیر بودن استان ادامه دارد و نزدیک به سه هزار و یکصد هتل، هتل آپارتمان، مجتمع گردشگری و مهمانپذیر، خانه مسافر، مجتمع سرگرمی و تفریحی، اقامتگاه بومگردی، اقامتگاه سنتی، بین راهی و اسکله گردشگری و مسافربری دریایی در استان گیلان فعال است.

در هفته دولت امسال ١۵ واحد گردشگری با اشتغالزایی برای ۱۰۳ نفر در شهرهای رشت، لاهیجان، املش، سیاهکل، شفت، رودبار، رودسر و صومعه سرا بهره برداری شد و مسعود حلاج پور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان این تعداد واحد گردشگری را شامل ۱۰ واحد بومگردی،۲ هتل آپارتمان،۲ هتل و یک سفره خانه سنتی اعلام کرد و گفت: برای آنها ۱۲۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری شده و ۳۶ میلیارد و ۸۸۱ میلیون تومان آن تسهیلات بانکی تامین شده است.

راهکارهای پیشنهادی

به نظر می رسد گیلان با بنادر مهم و فعال و نوار ساحلی وسیع و مرتبط با کشورهای حوزه دریای خزر، بسترهای لازم برای احیا و ترویج گردشگری و مسافرت های دریایی را دارد و تحقق این مهم، مستلزم لحاظ نگاه گردشگری به موازات بهره مندی اقتصادی از ظرفیت ها و زیرساخت های یاد شده است.

قرار گرفتن بهره برداری گردشگری دریایی از بندرگاه ها در دستور کار ادارات کل بنادر و دریانوردی و میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می تواند محرک این امر باشد و رسانه ها نیز باید در معرفی موقعیت های گردشگری دریایی گیلان و همچنین در تبیین جاذبه های سفرهای آبی تلاش کنند.

همچنین باید تولید شناورهای مناسب و استاندارد سفرهای دریائی و ارائه تسهیلات کم بهره به صاحبان صنایع مرتبط، در برنامه های اداره کل بنادر و دریانوردی و دستگاه های مرتبط قرار گیرد تا به تدریج در ساخت و تولید کشتی های مسافربری کوچک و بزرگ سرمایه گذاری شود.

تعریف مسیرهای دریایی جدید و گسترش مسافرت های آبی و حذف یا تعدیل برخی قوانین امنیتی و کنوانسیون های دریایی برای افزایش حوزه حرکت کشتی ها با همکاری بنادر و کشورهای حوزه دریای خزر و توسعه تورها و آژانس ‎های گردشگری دریا و تربیت تورلیدرها یا مدیران تورهای مسافرت دریایی نیز می تواند راهگشا باشد.

بی شک با عملیاتی شدن این ایده، بخش خصوصی در این میدان وسیع وارد عمل خواهد شد و به تدریج در کنار بندرها و شهرهای ساحلی مشاغل و حرفه های جدید و مرتبطی ایجاد خواهد شد و با تعریف رشته های آموزشی متناسب با موضوع در مراکز آموزش فنی و حرفه ای و حتی دانشگاه ها و با پهلو گرفتن کشتی های مسافرتی کشورهای حوزه خزر در بنادر گیلان ثمرات و مزایای متنوعی در حوزه کسب و کار حاصل خواهد شد.