به گزارش معین نیوز به نقل از ایرنا، شروع ماه محرم گیلان این بار به رنگ پرچم میهن‌مان ایران، سبز و سفید و سرخ در کنارعلم‌های برافراشته نمایان شده و آغازش با تشییع پیکر شهدای دفاع و امنیت ملی آئینهای از ایستادگی، باور و اتحاد مردمانی را به نمایش گذاشته است که توامان پاس‌دار خاک و آئین این سرزمین هستند.
غالب آئینهای محرم گیلان رنگ کهن دارند از تشت‌گذاری غرب گیلان تا علم‌بندی ماسوله در غروب ششم محرم، از تعزیه عاشورای ضیابر تا چهل منبرلاهیجان، از علم واچینی شاه شهیدان تا کرنانوازی رودسر همه و همه بر سترگی قیام امام حسین (ع) پایدارند و بر این اتفاق هم عقیده‌اند که این حادثه چنان عظیم است که قرن‌هاست مردمان این سرزمین این واقعه را می‌سرایند و گوشه، گوشه این دیار، هر قوم به رنگی و آئینی این ایام را پاس می‌دارند و بارزترینش علم بندی‌ماسوله است.
علم بندی ماسوله
علم‌بندی در ماسوله، آیینی است که بی‌تردید از زیباترین مراسمی است که نه دراستان بلکه مورد توجه بسیاری از مردم کشور و جهان است؛ آیینی که هر ماسوله‌ای در هر کجا باشد بنا به اعتقادش می‌کوشد در این مراسم حضور یابد.
علم‌بندی در ماسوله، آیینیست که بی‌تردید یکی از زیباترین مراسمی است که نه دراستان بلکه مورد توجه بسیاری از مردم کشور و جهان قرار دارد؛ مراسمیست که هر ماسوله‌ای در هر کجای دور باشد بنا به اعتقاد خویش تلاش می‌کند تا در این مراسم حضور یابد.
در این روز ماسوله‌ای‌ها از گوشه و کنار کشور و چه بسا خارج از ایران در موطن کهن خویش جمع می‌شوند تا آیینی از سر اعتقاد، معرفت و اخلاص بجا آورند.
عطر بخشندگی و سخاوت در این روز فضای ماسوله را پر می‌کند؛ درهای خانه ماسوله‌ای‌ها به روی مهمانان گشوده است و جمعیت به سوی گنبد و مناره‌ای به رنگ سبز تیره روان می‌شوند و تا به بقعه می‌رسند، شیون سنج و زنجیر بیش می‌شود.
بنا بر سنت قدیمی در ابتدای رسم تاریخی علم‌بندی ماسوله که همه ساله در غروب ششم ماه محرم الحرام برگزار می‌شود، عزاداران در روی بام‌ها و حیاط مساجد محله‌ها سنج‌ها برهم می‌کوبند و در شیپورها می‌دمند تا اهالی محله‌ها و عزاداران چهار دسته شهر را دور هم جمع کنند.
بنا بر سنت قدیمی، در ابتدای رسم تاریخی علم‌بندی ماسوله که همه ساله در غروب ششم ماه محرم الحرام برگزار می‌شود، عزاداران در روی بام‌ها و حیاط مساجد محله‌ها سنج‌ها برهم می‌کوبند و در شیپورها می‌دمند تا اهالی محله‌ها و عزاداران چهار دسته شهر را دور هم جمع کنند.با طنین این نواها در کوه‌ها و کوچه پس کوچه‌های ماسوله، علاوه بر دسته‌های چهار محل این شهر، سایر ساکنان شهر و عزاداران از آغاز مراسم خبردار می شوند.
تجمع مردم لحظه به لحظه طی این مراسم زیاد و زیادتر می شود و دسته‌های عزاداری یکی پس از دیگری در کوچه‌های شهر سینه‌زنی می کنند و همه با هم نوحه «اهل علم میر علمدار نیامد» را سر می‌دهند و به نوبت و پس از یکدیگر وارد صحن امامزاده «عون بن علی» جمع می‌شوند و علم‌های مساجدشان را که با پارچه‌هایی به رنگ سبز و مشکی آراسته شده از قدیمی‌ترین علمدار و بزرگ شهر تحویل می‌گیرند.
دسته‌ها به نوبت و اولویت مسجدها که «مسجدبر» نخستین آنهاست در صحن امامزاده جمع می‌شوند تا علم از بالکن امامزاده به آنان داده شود؛ برای نظم به مراسم و رعایت اولویت در سپردن علم به هر دسته، هیاتی به نام «هیات محترم» وجود دارد که نزدیک مکان اعطای علم حضور دارند.
ترتیب سپردن علم‌ها به دسته‌ها امری پر اهمیت است و طبق مقررات دقیقی اجرا می‌شود و در پایان ماه محرم، علم‌های چهار محله اصلی و بزرگ ماسوله به امامزاده برگردانده می شود.
رسم آئینی علم‌بندی ماسوله نیز مانند خود این شهرک تاریخی، کم‌نظیر و حتی بی‌نظیر است و یکی از وجوه تمایز و بی‌نظیرش، شکل عمودی میل علم است.
برخی بر این باورند که اصل علم در آغاز اسلام به این شکل بوده است و عده دیگری می‌گویند به خاطر شکل معماری و طبقاتی بودن بام های خانه‌ها، علم به این شکل طراحی شده است؛ علم‌های افقی که در شهرهای دیگر ایران رواج دارد، در این شهر با وجود پلکان‌ها و بام‌های شهر و کوهستانی بودن منطقه قابل حمل نیستند.
۱۸ آیین عاشورایی گیلان ثبت ملی شدند
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان گفت: ۱۸آیین از یکصد آیین ثبت شده استان در فهرست آثار ناملموس ملی مرتبط با حوزه عاشورایی است.
ولی جهانی افزود: گیلان بواسطه آیین‌های کهن عاشورایی از تعزیه‌های روستایی تا علم‌بندان سنتی هر ساله میزبان گردشگران مذهبی و علاقه‌مندان به آیین‌های کهن است.
وی عنوان کرد: اما آیین‌های عاشورایی امسال نماد وحدت، ایستادگی و کرامتند؛ همان مفاهیمی که امروز ملت ایران در برابر دشمنان خود به نمایش گذاشتند.
گیلان بواسطه آیین‌های کهن عاشورایی از تعزیه‌های روستایی تا علم‌بندان سنتی هر سال میزبان گردشگران مذهبی وعلاقه‌مندان به آیین‌های کهن است؛ اما آیین‌های عاشورایی امسال نماد وحدت، ایستادگی و کرامت‌اند؛ همان مفاهیمی که امروز ملت ایران در برابر دشمنان خود به نمایش گذاشتند.وی اظهار کرد: آیین های محرم امسال با توجه به حضور پرشمار میهمانان استان می‌تواند بیش ازهمیشه فرصتی برای هم‌افزایی فرهنگی و آرامش‌بخشی معنوی باشد.
جهانی گفت: میراث ناملموس عاشورایی در زمره مهمترین مواریث فرهنگی ناملموس اسلامی قرار دارد؛ این میراث مهم تاریخی در رثا و عزای سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله حسین (ع) ظهور و بروز یافته با محوریت واقعه عظیم کربلا و روایت‌های سوزناک آن شکل گرفته است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان با اشاره به ثبت ملی مراسم سنتی علم واچینی ماسوله(فومن)، خاطرنشان کرد: مراسم تعزیه گیلان، تعزیه در دیلمان، علم واچینی، محرم در باورها و آئینهای مردم، تعزیه در ضیابر از جمله آثار ثبت ملی شده این دیار است.
جهانی، مراسم تاسوعای آقا سیدشرف شاه دارسرا، مراسم تشت برکرده(تشت گذاری) اسالم، مراسم چهل منبر لاهیجان، مراسم هف کوگاه گیلان، نظام مدیریت سنتی مراسم عزاداری دهه اول محرم در ماسوله، مراسم کرب زنی در لاهیجان، آئین یازدهم محرم در رودبنه، مراسم علم بندی روستای فوشازده آستانه اشرفیه، صبح عزا(صبح اذان) در شهرستان شفت، آیین زار زار شهرستان رودسر و آیین سنتی عَلَم جوش «عَلَم جوشَه، عَلَم پَرَه» آستارا و باورهای مربوط به آن را از دیگر آثار ثبت ملی شده استان دانست و تاکید کرد: مراسم تعزیه در رشت دهه نخست محرم برگزار می‌شود.
جهانی مراسم مجمع بران «مجمه بران» روستای نوده پسیخان را از دیگر آیین‌های مرتبط با این ماه دانست و از آمادگی استان برای میزبانی از گردشگران مذهبی خبر داد.
روضه خوانی، دسته گردانی و تعزیه خوانی سه گونه عمده مراسم عزاداری ماه محرم است؛ آئین‌ها نمادی از اعتقادات ریشه داری است که یادگارهای پیشین است و علاوه بر اینکه بیانگر قدمت و پیشینه تاریخی جامعه است گویای هویت فرهنگی نیز هست.
باز هم روز واقعه‌ای دیگر؛ محرم و عاشورایی دگر؛ گستردگی قیام امام حسین (ع) چنان عظیم است که قرن هاست مردمان این سرزمین این واقعه را می‌سرایند و گوشه، گوشه این دیار، هر قوم به رنگی و آیینی این ایام را پاس می دارد.
