طارمی شعر شیرازی را با سبک و سیاقی که سمندر احیا کرد، می‌سرود. طارمی در سال ۱۳۱۱ متولد شد و از سال ۱۳۷۳ قلم به سرایش شعر شیرازی در دست گرفت. او نوزدهم تیرماه ۹۹ در زادگاهش درگذشت.
از او سه مجموعه شعر “نسیم دلگشا”، “شمیم نسترن” و “بهار نارنج” به گویش شیرازی برجای مانده است که این آخرین، با صدای او منتشر شده و دهان به دهان می‌چرخد.
طارمی سرمایه‌گران‌قدر شیراز بود
استاد ادبیات دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با ایرنا در رثای یدالله طارمی گفت: شعر شیراز یکی از سرمایه‌های گران‌قدر خود را از دست داد. یدالله طارمی مردی بود از جنس پرنیان و روحی داشت از جنس حریر.
به گفته کاووس حسنلی شاید بهترین دوستان او همین واژه‌های زلال بودند که با سرشتش درآمیخته و رنگ و بوی او را پذیرفته بودند: مهربان، فروتن و شیرین‌زبان.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز افزود: او صمیمانه در کالبد این واژه‌ها دمیده و به آنها جان داده است. از این به بعد، همین واژه‌ها هستند که او را در ما و در آیندگان ما خواهند دمید و ما را از او پر خواهند کرد.
وی در سوگ او عنوان کرد: دریغا شیراز و دریغا فرهنگ شیراز که باز هم در سوگ یکی از فرزندان نازنین خود داغ‌دار است. بیدل راست گفته است: بس‌که یاران در همین ویرانه‌ها گم گشته‌اند/ می‌چکد اشکم ز چشم و خاک را بو می‌کند؛ بی‌گمان صدای زلال طارمی همیشه در گوش شیراز جاری خواهد بود و همراه خود، کوچه‌های دل مردم را پر از شمیم نسترن و بوی بهارنارنج خواهد کرد.
غلامعلی خوشبخت شاعر شیرازی‌سرایی که خود را از شاگردان یدالله طارمی معرفی می‌کند نیز به ایرنا گفت: بعد از بیژن سمندر، به حضور یدالله طارمی در شیراز مفتخر بودیم. او کسی بود که شعر شیرازی را قشنگ و درست می‌سرود.
او ابراز داشت: طارمی اواخر به دلیل کهولت سن کمتر در محافل حضور داشت؛ اما هرگاه می‌آمد، اهل خاطره‌گویی و خوش‌سخنی بود و بااخلاق، مهربان و افتاده بود.
دغدغه طارمی سرایش شعر شیرازی مطابق اصول بود
خوشبخت یکی از دغدغه‌های طارمی را سرایش شعر شیرازی مطابق قواعد و اصول عنوان کرد و توضیح داد: از آموزه‌های پرتکرار او، این بود که بسیار بر استفاده درست واژگان شیرازی در جایگاه خود تاکید می‌کرد و عنوان می‌داشت که این گویش در میان اقشار مختلف جامعه شیراز متفاوت است و از همین رو شاعر نخست باید بداند که از سوی چه کسی سخن می‌گوید و بعد شعر را مطابق کلام او بسراید.
مدیر انجمن شعر شیرازی بهارنارنج افزود: طارمی همچنین استفاده ساختگی از کلمات شیرازی را ناپسند می‌دانست و بر اساس آموزه‌های او، هم‌اکنون تعداد انگشت‌شماری شاعر شیرازی هستند که به شیوه درست شعر می‌سرایند.
تسلط بر گویش شیرازی، رمز مانایی سمندر و طارمی بود
شاپور پساوند، دیگر شاعر شیرازی نیز در گفت‌وگو با ایرنا از یدالله طارمی با عنوان یکی از میراث‌داران بی‌بدیل فرهنگ بومی شیراز یاد کرد.
او ابراز داشت: بانی شعر شیرازی بیژن سمندر بود و پس او از طارمی توانست راهش را به‌درستی ادامه دهد.
پساوند دلیل پیشگامی سمندر و طارمی را در سرایش شعر شیراز تسلط آنها بر گویش دانست و افزود: این دو شاعر واژه‌های شیرازی را در شعر معیار قرار ندادند؛ بلکه با ادبیات گفتاری و زبانی عامیانه شعر سرودند و همزمان با انتقال اندیشه به مخاطب واژه‌های ادبی را عقب راندند به‌گونه‌ای که نمی‌توان هیچ‌یک از واژگان شعر آنها را برداشت و به‌جایش کلمه‌ای نهاد که اصالت شیرازی ندارد.
این شاعر عنوان کرد: شعر شیرازی در ماهیت و چیستی و ادبیتش از تمام ظرفیت‌های این لهجه و گویش بهره می‌گیرد و یکی از محورهای آن استفاده از ضرب‌المثل‌هاست و همین‌هاست که ذات شعر را فولکلوریک نگاه داشته است.
وی با بیان اینکه سرودن شعر بومی به بن‌مایه اندیشگانی و تسلط بر لهجه و گویش آن نیازمند است، اظهار کرد: بسیاری به‌ویژه در سال‌های اخیر تلاش کردند با شعرسازی، به شیوه سمندر و طارمی چیزی بسرایند؛ اما موفق نشدند چرا که این دو شاعر با اشعارشان زندگی کرده بودند.
طارمی برای پاسداشت لهجه شیرازی تلاش کرد
سید مهدی میرعظیمی، فعال فرهنگی شیراز نیز به ایرنا گفت: یدالله طارمی از استادان بزرگی است که برای پاسداشت لهجه شیرازی تلاش کرد و چنانچه او راه سمندر را ادامه نمی‌داد کس دیگری نیز وارد این وادی نمی‌شد.
او لهجه شیرازی را فاخر و رندانه برشمرد و بیان کرد: این لهجه از واژگان بسیار برخوردار است که در پس معانی آنها حکایت‌هایی آموزنده نهفته است و میراث نسل‌های گذشته فرهنگوران این شهر به‌شمار می‌رود؛ از همین رو پاسداری از این لهجه، اهمیت بسزایی دارد چراکه از بین رفتن‌آن با از بین رفتن هویت اصیل ایرانی مترادف است.
استاد یدالله طارمی پنجشنبه ۱۹تیرماه پس از تحمل بیماری و به دلیل کهولت سن رخ در نقاب خاک کشید و فوتش واکنش بسیاری از فرهنگوران و ادیبان شیراز را همراه داشت.
