به گزارش ایسنا، وزنه‌برداری ایران چهره‌های ماندگار زیادی دارد که هر کدام به نوبه خود در سر زبان افتادن این رشته تاثیرگذار بوده‌اند اما داستان محمد جعفر سلماسی کمی متفاوت از بقیه است. او نه تنها در وزنه‌برداری بلکه در کل تاریخ ورزش ایران تاریخ‌ساز شد. سلماسی کسی بود که با گرفتن مدال برنز در المپیک ۱۹۴۸ لندن راه را برای مدال‌آوری ایران باز کرد و نام خود را به عنوان اولین مدال‌آور ورزش ایران در تاریخ ثبت کرد.
*مردی که از ژیمناستیک به وزنه‌برداری رسید
سلماسی در سال ۱۲۹۴ در کاظمین عراق به دنیا آمد. او دوره ابتدایی را در مدرسه اخوت، که پدرش تاسیس کرده بود، گذراند و پس از گذراندن دبیرستان، در دانشگاه حقوق بغداد ثبت‌نام کرد اما تحصیلات در این رشته را رها کرد.
سلماسی در هفت سالگی به ژیمناستیک علاقه‌مند شد که این علاقه هم به واسطه تماشای سیرک به وجود آمد. او در مورد ژیمناستیک گفته است:” آکروبات کار می کردم، بارفیکس، پارالل، زمینی و این حرکات را انجام می‌دادم.”
در سال ۱۳۲۳ با شروع جنگ جهانی دوم به ایران آمد که مسیر زندگی‌اش را تغییر داد و او از یک قهرمان ساخت. او وزنه‌برداری را در تهران در باشگاه نیرو و راستی که متعلق به منوچهر مهران بود یاد گرفت و در کنار رسول رییسی و محمود نامجو پایه‌گذار نخستین تیم ملی وزنه‌برداری ایران شد. نامجو در خاطرات خود گفته است که بر اثر دیدن تمرینات سلماسی به وزنه‌برداری علاقه‌مند شد.
سلماسی در مورد ورود به وزنه‌برداری گفته است:”اتفاقی به یک باشگاه وزنه‌برداری رفته بودم که دیدم دارند وزنه می‌زنند. به حرکت پرس که رسیدند، نتوانستند انجام بدهند. خواهش کردم که من این کار را انجام بدهم یادم می‌آید وزنه ۸۰ کیلوگرم بود و پنج مرتبه آن را پرس کردم. روزنامه نگاری که آنجا بود، به من گفت که باید وزنه‌بردار شوم و چرا آن را انجام نمی‌دهم. من پنج مرتبه وزنه ۸۰ کیلوگرم را پرس کردم و این رکورد برای میان وزن است در صورتی که من پَر وزن هستم. کم کم با فکر خودم وزنه‌برداری را شروع کردم. هر دو، سه هفته یکبار آزمایش جدید می‌کردم و می دیدم پیشرفت کردم. بعد از آن در مسابقات قهرمانی کشور شرکت کردم که اول شدم.”
*تاریخ سازی در المپیک
سلماسی پنج سال قهرمان بدون رقیب ایران بود. در سال ۱۹۴۸ تیم ایران برای نخستین‌بار راهی المپیک شد که سلماسی هم عضو آن تیم بود. او در دسته ۶۰ کیلوگرم وزنه زد و در حرکت پرس و با بلند کردن ۱۰۰ کیلوگرم، هفت و نیم کیلوگرم رکورد قهرمان قبلی المپیک را شکست. در نهایت هم با رکورد ۳۱۲.۵ کیلوگرم در جایگاه سوم این وزن قرار گرفت و نخستین مدال ورزش ایران در بازی‌های المپیک را بر گردن آویخت. یکی از علل ناکامی سلماسی در کسب نشان طلا یا حداقل نقره، ضعف او در حرکت دو ضرب بود. او در حالی که ۱۰۰ کیلو را به راحتی پرس کرد. در حرکت دو ضرب تا ۱۱۵ کیلوگرم نتوانست بیش‌تر بردارد و در مقابل وزنه ۱۲۰ کیلوگرمی دو بار با شکست روبه‌رو شد و با حد نصاب ۳۱۲.۵ کیلوگرم به برنز رسید.
سلماسی در مورد المپیک لندن نیز گفته است: “ایران می خواست در المپیک شرکت کند. وزنه‌برداری را هم برد و من هم به همراه چهار نفر دیگر شرکت کردیم. من توانستم مدال برنز المپیک بگیرم که اولین مدال المپیک ایران بود. در بازی‌های المپیک ۱۰۰ کیلوگرم پرس کردم. وقتی نام من به عنوان نفر سوم در بلند گو اعلام شد تا روی سکو بروم، چنان حالی داشتم که بیانش امکان‌پذیر نیست. به خصوص این که بیست سال پیش چنین صحنه‌ای را در عالم خیال و رویا دیده بودم. دیگر وزنه‌برداری را رها نکردم. وزنه‌برداری جزو تمرین‌هایم بود و در زیر زمین خانه تمرین می‌کردم و در ایران نیز اول بودم.”
او ۳ سال بعد از المپیک لندن، همراه تیم ملی وزنه‌برداری در بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱ دهلی نو حاضر شد و مدال طلا گرفت که آخرین مدال او بود و سه سال بعد نیز تصمیم گرفت از تیم ملی وزنه‌برداری خداحافظی کند.
*ماجرای پرچمدار شدن سلماسی در المپیک رم توسط تختی
سلماسی در المپیک ۱۹۶۰ رم، سرمربی تیم ملی وزنه‌برداری بود اما در یک اقدام جالب پرچمدار کاروان ایران شد. او در خاطراتش نوشته است: “در مراسم گشایش بازی‌ها، تیمسار سرلشگر محمد دفتری، سرپرست ورزشکاران ایرانی، پرچم را به تختی داد اما او پرچم را مقابل من زمین گذاشت و گفت، با بودن آقای سلماسی که نخستین کسی است که نام ایران را در میدان‌های ورزشی جهان پرآوازه کرد، این افتخار حق هیچ ورزشکار دیگری نیست. با وجود اصرار زیاد من، تختی زیر بار نرفت و این افتخار به من واگذار شد.”
*وداع با وزنه بردار تاریخ‌ساز
سلماسی پس از خداحافظی با ورزش قهرمانی، سال‌ها در آموزش و پروش مشغول به کار بود. او پس از سال‌ها درگیری با بیماری دیابت، در ۱۱ بهمن سال ۱۳۷۸، در سن ۸۱ سالگی در بیمارستان باهنر تهران درگذشت و پیکرش در قطعه ۲۲ بهشت زهرا در کنار محمود نامجو به خاک سپرده شد. امروز ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ مصادف با بیست و سومین سالگرد درگذشت اولین مدال آور المپیک ایران است.
* افتخارات محمد جعفر سلماسی
– المپیک۱۹۴۸ لندن: مدال برنز با رکورد ۳۱۲.۵ کیلوگرم (دسته پَروزن)
– پرچمدار ایران در بازی‌های المپیک ۱۹۶۰( به عنوان سرمربی شرکت کرد)
– بازی‌های آسیایی ۱۹۵۱ دهلی نو: مدال طلا (دسته پَر وزن)
– قهرمان ایران در سال ۱۳۲۳ با مجموع ۲۸۰ کیلوگرم
– قهرمان ایران در سال ۱۳۲۴ با مجموع ۲۸۷.۵ کیلوگرم
– قهرمانی ایران در سال ۱۳۲۶ با مجموع ۲۹۵ کیلوگرم
– قهرمان ایران در سال ۱۳۲۷ با مجموع ۲۹۵ کیلوگرم
