با این وجود هنوز در رسانه‌های جمعی دیداری و شنیداری و نشریات به سبک‌های زندگی ساده پرداخته نمی‌شوند زیرا تبلیغ پر حجم مصرف محوری اساس پایداری و استمرار وجودی‌شان را رقم می‌زند.

لذا این رویه در فرهنگ مصرفی به عنوان یک اصل شیوه‌مندی نهادینه شده تا دائم تبلیغ و ثروت ،مصرف‌سازی رونق یابد. لیکن در مقابل انسان مدرن جوامع امروز با رویکرد مینه‌گرایی پیگیر زندگی آرام‌تر کم مصرف‌تر توام با هیجانات اندک‌تر و در عین حال زیست کیفی‌تری را مطالبه دارد تا از این رهگذر بیشترین را برده و این یعنی تجربه همان زیست ساده و خلوت کردن در خویشتن رامش یافتن درونی‌تر و گریز از شتاب ناکی کاذب بیرونی و نهایتاً دل بریدن از اضافات غیر ضروری زندگی پرهاهوی شهری. اما لازمه این رویکرد شاخصه‌ها و مولفه‌های ویژه خود را می‌طلبد توجه داشته باشیم این بدان معنا نیست که زندگی مختصر به عبارتی یک زندگی کوله پشتیوار را ترویج کند یا از سویی با تنوع گرایی در چالش باشد بلکه هدف معیاری انگیزشی به همراه باورمندی به حسی از عمق زندگی واقعی است.

بدیهیست احساس پایدار و مطلوب کمینه گرایی بدور از تغییرات لحظه‌ای و متغیرهای چالش برانگیز تحولات دنیای دیجیتال ، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی متکثر رقم خواهد خورد.

اکنون یکی از پرکاربردترین شیوه‌های جذاب عکاسی در نوع نگاه عکاسان و آثارشان بروز یافته که به فراوانی با آن مواجهیم و آن پژواک تصاویر به ظاهر عادی و توأم با سادگی تحسین برانگیز است ه با الهام و بهره‌گیری از تمرکز در نرمی و آرامی عناصر کارکردگرا برای ایجاد ترکیبی کمال یافته و در عین حال بی پیرایه تجلی می‌شود به ویژه با قابلیتی که وشی‌های همراه و ابزار تکمیلی در آن همچون لنزها نرم‌افزارها و برنامه‌های پوششی ر اختیار کاربر قرار می‌دهد که به سهل‌ترین شیوه ممکن در دسترسند تا با نگاه دقیق، بی‌نقصترین عکس‌های مفهومی و مینیمال را ثبت و به اشتراک گذاشت این چنین ساده گرایی را با ساده انگاری و سهل پردازی یکی نگیریم چه سادگی هنری از چالش برانگیزترین رفتارهای سبکی در تولید یک اثر مینمال محسوب ی‌گردد سادگی ناب و نافذ خیلی هم به سهولت در دسترس نیست و این همان چالشی است که ز آن بسیار یاد می‌شود.

باید بپذیریم مینیمال همچون حس آهنگینی است  به درون منتقل و جلوه‌اش را به بیرون ساطع می‌گرداند.

✓ارزش‌های کوچک و بزرگ، خرد و کلان در منظومه دید عکاس کمینه‌گرا و در مدار ذهن پویشگر او آشوبی را به پا می‌کند تا او را ز پیچیدگی‌ها گذر داده و به سادگی نگاه درآمیزد. از این روست که اثر به ظاهر ساده او ژرفنایی از گفتمان بصری ویا و دلنشین را نوید می‌دهد.

جمله ساده و تفکر برانگیز کم زیاد است تنها و تنها در نزد هنرآفرین کمین‌گرا و مشخصاً در اینجا عکاس مینیمال جهانی از ارزش معنایی را به خود می‌گیرد سیج جلوه می‌یابد و عکس او از این منظر معناآفرین و به غایت حسی است که برون آمده است سادگی تصویر ناب خلق شده هنرمند ا بهره‌مندی آگاهانه از اشیا و عناصر کاهش یافته در تصویر بروز خواهد یافت با درکی از سادگی ژرف.

✓ همانطور که در پیش اشاره شد عکاسی مینیمال  از جنبش‌های مینیمالیستی دهه ۱۹۶۰ میلادی آمریکا سر برآورد ، نمایشگاه‌ها و فستیوال‌های متعددی در سراسر دنیا در میان کشورهای اروپا و آسیایی با همین رویکرد ظهور کردند تا آثار مرتبط را جمع آوری و  بهترین‌ها را معرفی کنند.

شعار معروف مینیمال کم بیش استless is more به بیانی عامیانه هرچه کمتر بهتر ه درستی در همه حوزه‌های این سبک مورد تایید همگان است و دقیقاً بل سبک‌های کلاسیک قرار می‌گیرد که می‌گوید هرچه بیشتر بهترmore is more .

در این سبک، فضاها با استفاده از خطوط ساده و رنگ‌های خنثی طراحی می‌شوند تا حس آرامش و نظم را القا کنند.اگرچه منتقدان ادبی بر این باورند منیمالیست‌ها بیش از اندازه ،حواشی داستان‌ها را می‌زدایند که نتیجه آن بی روح و کم جان شدن داستان خواهد بود .

معروف است پاره‌ای منتقدان ادبی مینیمال را «ساده‌گرایی پپسی کولایی»و «واقع گرایی مارکتی»لقب داده اند.

این جنبش ساده گرایانه در دنیای هنر در دهه ۶۰ میلادی با همآوردی و رویارویی و به عبارتی مخالفت با اکسپرسیونیسم انتزاعی بسیار پرشور شکوفا شد که با افکار مدرن همراه و همسو گشت زیرا ضمن سادگی و کوتاهوارگی وقتگیر نبود و بدون پرگویی به مخاطب، شالوده پیام را منتقل می‌کرد.

اکنون رد پای مینیمال در همه حوزه‌های هنری نمایان است در موسیقی،معماری،سینما و عکاسی حتی مد و دنیای فشن به عنوان یک سبک پوشش بیشترین کاربرد را یافته.مینیمال در دهه‌های گذشته روحیه تجمل زدایی را به جهت سادگی و دوام کیفی کالا به مصرف کننده هدیه کرد.

اگرچه مینیمال در رشته‌های دیگر بسیار تاثیر داشته و از آن به هنر توده‌ها یا پاپ آرت نیز یاد می‌کنند ممکن است بسیاری معنی آن را ندانسته باشند اما در زندگی روزمره خویش از جلوه‌های آن بهره می‌برند بویژه در هنر فراگیر عکاسی و موبایلگرافی ، از این منظر بدرستی هر عکس این زمینه و استعداد ذاتی را دارد که در حوزه مینی‌مال قرار گیرد اگر از سوژه و عناصر موجود در محیط و صحنه به شکل ساده و صحیحی برای  تصویرسازی استفاده کرده باشد.

لذا با استفاده از تکنیک‌های تنظیمی کنترل شده و محاسبه گشته در سازمان فنی دوربین می‌شود کنترل بیشتری بر حال و هوای مینیمالیستی تصاویر خود حاکم کرد تا احساس آرام و دلنشین سادگی در انس محتوایی عمیق‌تری منتقل گردد.

به عنوان مثال با بهره‌گیری بهنگام و بجا از تکنیک عمق میدان و عمق های کاهش یافته یا بعبارتی با ناواضح نمودن تصاویر پس زمینه می‌شود توجه بیننده را بر روی موضوع کلیدی و اصلی در قاب تصویر حفظ نموده همچنین با باز کردن دریچه دیافراگم لنز نور بیشتری به سنسور دوربین منتقل کرد و این کار را انجام داد حتی می‌شود فکر شده فاصله بین دوربین و سوژه را افزون کرد و آنگاه بر روی موضوع اصلی متمرکز شد مثل کاری که عمل زوم بر روی تصویر تاثیرمی‌گذارد، این کار سبب می‌گردد پس زمینه محوتر و خامه‌ای تر جلوه کند ،البته  باز کردن دریچه دیافراگم تنها راه افزایش نور نمی‌باشد که بر سنسور دوربین تاثیر می‌گذارد بلکه می‌شود بر سرعت شاتر نیز اثر کاربردی نهاد بدین شیوه که با کاهش سرعت شاتر نور ورودی را فزون‌تر کرده و عکس پرنورتری ثبت کنیم اگر هم در شرایط طبیعی پرنور در فضای خارجی قرار گرفتیم و امکان باز نمودن دیافراگم یا شاتر مقدور نبود می‌بایستی برای کاهش نور و رسیدن به دیافراگم بازتر ناگزیرا از فیلترهای کاهشی ND که بسیار ارزشمند هستند بهره جست و نیز اعمال کردن پلاریزه‌ها را هم در نظر داشت  تا کاهش نور را بیشتر حس و تصویر با عمق میدان کمتر را به دست آورد.

در خلق یک تصویر مینیمال به مولفه نور و معناآفرینی آن بسیار درنگ می‌شود و کاربردهای آن توصیه می‌گردد ، برای رسیدن به نورردهی بهتر در زمان عکاسی از گزینه برکتینگ دوربین می‌توان کمک گرفت، در واقع در این هنگام یک عکس با نور دهی متناسب  تهیه و ثبت شود سپس عکسی با نوردهی بیشتر و عکسی نیز با نوردهی کمتر تهیه شود تا از این منظر نوردهی‌های متفاوت و گوناگونی را امتحان کرده باشیم در واقع هنگام  عکاسی از تنظیمات دستی دوربین بیشترین استفاده را کرده و همچنین از انواع میزان ایزو ISO غافل نشده و حتما تاثیرات اش را  بررسی و اعمال کنیم.برای نمونه می‌شود تنظیمات دیافراگم را همچنین بسته به اینکه می‌خواهیم عکسی را با چه حس عمق میدانی ثبت کنیم یا فوکوس را در چه دامنه ای از پیش زمینه تنظیم یا پس زمینه موضوع محو گردانیم را مطالعه و بررسی کرده باشیم که همگی در نتیجه بخشی عکسی مینی‌مال عملکردی شگرف دارند.

✓مینی‌مالیسم – فرمالیسم

اینکه مینیمال از سبک‌های شاخص ، پرطرفدار و کاربردی پذیرفتنی گشته تردیدی نیست بویژه آنکه با زدودن فرم‌های از پیش تعیین شده و کنار گذاشتن خشونت بصری از سرعت و شتاب گذر کرده تا به آرامشی وام گرفته از سادگی دست یابد و از این رهگذر احساس مطلوبی برای بهره‌مندان به ارمغان آورد.

مینیمال در زندگی امروزین و رویکردهای سبکی آن با گرایش به اندک سازی دارایی‌های غیر ضروری و لذت بردن از همه آن چیزهایی که به عنوان داشته‌های ضروری مالکشان هستیم پیش روی ما قرار می‌دهد،

با این وجود هنوز در رسانه‌های جمعی دیداری ـ شنیداری و نشریات روزانه به سبک‌های زندگی ساده پرداخته نمی‌شوند زیرا تبلیغ پر حجم مصرف محوری اساس پایداری و استمرار وجودی‌شان را رقم می‌زند، این رویه در فرهنگ مصرفی به عنوان یک اصل شیوه‌مندی نهادینه شده تا دائم تبلیغ و ثروت در ساخت مصرف‌گرایی رونق یابد. لیکن در مقابل انسان مدرن در جوامع امروز با رویکرد کمینه‌گرایی که پیگیر زندگی آرام‌تر کم مصرف‌تر توام با هیجانات اندک‌تر و در عین حال زیست کیفی‌تری را مطالبه دارد تا از این رهگذر بیشترین حظ را برده و این یعنی تجربه همان زیست ساده و خلوت کردن در خویشتن، آرامش یافتن درونی‌تر و گریز از شتابناکی کاذب بیرونی و نهایتاً دل بریدن از اضافات غیر ضروری.

اما لازمه این رویکرد، شاخصها و مولفه‌های ویژه خود را می‌طلبد، توجه داشته باشیم این بدان معنا نیست که زندگی مختصری با تنوع گرایی در چالش باشد بلکه هدف معیاری انگیزشی به همراه باورمندی به حسی از عمق زندگی واقعی است.

بدیهیست احساس پایدار و مطلوب کمینه گرایی بدور از تغییرات لحظه‌ای و متغیرهای چالش برانگیز تحولات دنیای دیجیتال ، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی متکثر رقم خواهد خورد.

اکنون یکی از پرکاربردترین شیوه‌های جذاب عکاسی در نوع نگاه عکاسان و آثارشان بروز یافته که به فراوانی با آن مواجهیم و آن پژواک تصاویر به ظاهر عادی و توأم با سادگی تحسین برانگیز است ه با الهام و بهره‌گیری از تمرکز در نرمی و آرامی عناصر کارکردگرا برای ایجاد ترکیبی کمال یافته و در عین حال بی پیرایه تجلی می‌شود به ویژه با قابلیتی که وشی‌های همراه و ابزار تکمیلی در آن همچون لنزها نرم‌افزارها و برنامه‌های پوششی ر اختیار کاربر قرار می‌دهد که به سهل‌ترین شیوه ممکن در دسترسند تا با نگاه دقیق، بی‌نقصترین عکس‌های مفهومی و مینیمال را ثبت و به اشتراک گذاشت این چنین ساده گرایی را با ساده انگاری و سهل پردازی یکی نگیریم چه سادگی هنری از چالش برانگیزترین رفتارهای سبکی در تولید یک اثر مینمال محسوب ی‌گردد سادگی ناب و نافذ خیلی هم به سهولت در دسترس نیست و این همان چالشی است که ز آن بسیار یاد می‌شود.

اگر بپذیریم در جهان امروز و سبک زندگی پرشتاب ویژه آن غرق در دیده شدن و سرشار از به دیده آمدن گشته اغراق نکرده ایم  و این نقطه همان جاییست که عکاسی مینیمال پدیده وار چالش نگاه را رقم می‌زند و با سادگی فراگیر  نگریستن عمیق را زنده کرده و در ذهن هک می‌کند از این رو محبوبیت کمینه‌گرایی و توجه شایانی که عکاسان بدان دارند نشئت گرفته از همین نگره است. هر چیزی را هر جایی می‌توان نگریست لیکن هر چیزی را در هر جایی نمی‌توان دید پس لاجرم چشم جستجوگر و فرصت ساز را هر آن می‌بایستی آماده دریافت کرد زیرا در پیرامون ما غوغایی در جریان است که از این غوغا و آوردگاه آن به سهولت نباید گذشت یا آن را سهل انگاشت.

جمله ساده و تفکر برانگیز کم زیاد است تنها و تنها در نزد نرآفرین کمین‌گرا و مشخصاً در اینجا عکاس مینیمال جهانی از ارزش معنایی را به خود می‌گیرد سیج جلوه می‌یابد و عکس او از این منظر معناآفرین و به غایت حسی است که برون آمده است سادگی تصویر ناب خلق شده هنرمند ا بهره‌مندی آگاهانه از اشیا و عناصر کاهش یافته در تصویر بروز خواهد یافت با درکی از سادگی ژرف.

مرور و بررسی کلید واژگان کاربردی فهم مینیمال در عکاسی به خصوص موبایل گرافی بیننده و مخاطب هدف را به آثاری با حسی کامل‌تر و داستان‌های سرراست‌تری مواجه می‌گرداند از این منظر عکس‌های ثبت شده ویژگی‌مند و شیوه‌گراتر تولید و باز تولید می‌شوند تا به آثاری کمال یافته‌تر بدون هیچ فلسفه بافی متظاهرانه ای نائل آیند چرا که بن‌مایه و پیرنگ بنیادین کمینه‌گرایی در عکاسی و موبایل گرافی همانا ساده گرایی و توجه داشتن به نشانه‌ها و نمادها و تمرکز بر داستانگرایی ساده توأم باذبه کارگیری تکنیک‌های غیر پیچیده پایه ای عکاسی می‌باشد

ادامه دارد…

نادر معصومی سینماگر،عکاس و مستند پژوه

عضو پیوسته انجمن فیلمبرداران سینمای ایران