سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه شب (یکشنبه) ۲۵ شهریور ماه ضمن حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری به تشریح دستاورد‌های سفر مسعود پزشکیان رئیس جمهور به عراق پرداخت.
وزیر خارجه بیان کرد: آنچه در سفر عراق رخ داد نمونه‌های بارز دیپلماسی عمومی رئیس جمهور بود.
عراقچی بیان کرد: معتقدم با فضایی که الان در آنجا ایجاد شده، آماده ارتباطات گسترده‌تر شده است.
وزیر خارجه بیان کرد: اشتراکات فرهنگی، اعتقادی و تاریخی کمک می‌کند روابط اقتصادی ما گسترش یابد. همین اتفاق در جنوب عراق و در بصره رخ داد. شیوخ عشایر شیعه با ذوق و شوق فراوان در سخنرانی رئیس‌جمهور شرکت کردند و عبای معروف خود را هدیه کردند.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: وجه دیپلماسی عمومی سفر و ارتباط با افکار عمومی عراق، واقعاً شگفت‌انگیز بود. این اولین سفر رئیس‌جمهور به منطقه کردستان عراق و بصره بود. تا الان رؤسای جمهور ما به منطقه اقلیم کردستان عراق و شهر بصره نرفته بودند و از این جهت یک بعد تاریخی داشت و به لحاظ تأثیرگذاری خیلی مؤثر بود و فصل جدیدی در روابط ما با عراق ایجاد کرد.
* قول مساعد درباره توافقنامه امنیتی گرفتیم
وی درباره توافقنامه امنیتی بین ایران و عراق هم گفت: تا الان با همکاری دولت مرکزی عراق و اقداماتی که در اقلیم صورت گرفت، بخش‌های زیادی از توافقنامه امنیتی اجرا شد و بخش‌هایی مانده بود که در حال اجراست و یا نیاز به زمان داشت.
وزیر خارجه اضافه کرد: در بغداد و اقلیم قول مساعد گرفتیم درباره توافقنامه امنیتی و در بغداد و اقلیم اطمینان داده شد که بقیه گام‌هایی که باید برداشته شود، برداشته خواهد شد و اطمینان کامل داده شده که منطقه کردستان عراق به هیچ وجه در آینده تهدیدی علیه ایران نخواهد بود و با عناصری که در این مدت تهدیداتی را علیه ما صورت دادند، برخورد خواهد شد.
عراقچی افزود: معتقدم این سفر در حوزه امنیتی دستاورد بسیار خوبی داشت. در حوزه اقتصادی چند مسئله مهم داریم که در بغداد بحث شد از جمله راه‌آهن شلمچه بصره، بازارچه‌های مرزی و مطالبات ما از دولت عراق که به معضلی برای ما و دولت عراق تبدیل شده و راه‌حل‌هایی از قبل پیدا شده بود و اجرا شده و الان هم بر آن‌ها تأکید شد.
* تصمیم گرفتیم به سمت همکاری راهبردی حرکت کنیم
این دیپلمات عالی‌رتبه ایرانی بیان کرد: ما و عراق تصمیم گرفتیم به سمت همکاری راهبردی حرکت کنیم و سند جامع را برای همه ابعاد روابط اعم از سیاسی، اقتصادی، امنیتی، محیط‌زیست و … تعریف کنیم.
وی همچنین گفت: معتقدم علی‌رغم مشکلات در زمینه تبادلات بانکی که برای همه این‌ها راه‌حل است و تجار ما وارد هستند که راه‌های انتقال پول را پیدا کنند، ظرفیت افزایش تجارت بین ایران و عراق وجود دارد. به اعتقاد من ما در شناسایی ظرفیت‌های صادراتی و وارداتی کمبود داریم. در کردستان عراق و بصره ظرفیت‌های زیادی وجود دارد.
عراقچی اضافه کرد: اگر ظرفیت‌ها کامل شناسایی و به اطلاع بازرگانان دو طرف برسد و تسهیلاتی در بحث انتقال پول به وجود بیاید که در بحث تهاتر و استفاده از ارز‌های ملی در حال کار هستیم، امیدوارم حتی بیشتر از رقم ۲۰ میلیارد دلار برسد.
وزیر خارجه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره برنامه پیشنهادی‌اش به مجلس بیان کرد: ما به دنبال دیپلماسی فراگیر و متوازن هستیم که ارتباط را با همه این کشورها (همسایگان، شرق و …) گسترش دهیم و ظرفیت‌ها را شناسایی و از آن‌ها استفاده کنیم.
عراقچی اضافه کرد: سفر رئیس‌جمهور به عراق را با عنایت به اهمیتش برای ایران انتخاب کردیم و هم در چارچوب سیاست همسایگی و هم روابط دوجانبه این سفر انجام شد. پیامش این بود که اهمیت اول ما به حوزه پیرامونی و همسایگان خودمان است.
* اگر اروپایی‌ها نگرانی دارند ما هم نگرانی داریم
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره روابط با غرب و اروپا و اعمال تحریم‌های جدید در حوزه هوایی و اینکه اگر احترام متقابل شکل نگیرد راهکار ایران چیست؟ گفت: دنبال این هستیم که روابط با اروپا را از منظری جدید دنبال کنیم و اگر بتوانیم این مسیر جدید که مبتنی بر احترام متقابل، منافع ملی کشور و به‌صورت عزتمند است، ایجاد کنیم و اروپایی‌ها سیاست‌های نادرست خودشان را در مقابل ایران تصحیح کنند طبیعتاً با اروپا به روال معقولی می‌توانیم برگردیم. تلاش ما این است که انجام شود، البته اولویت ما جا‌های دیگری است، ولی با اروپا فراموش نمی‌کنیم که بتوانیم ظرفیت‌هایی که هست به کار بگیریم.
وی با بیان اینکه اروپایی‌ها سیاست‌های نادرستی در قبال ایران اعمال و برخی سیاست‌های خصمانه‌ای را در پیش گرفتند، گفت: اوکراین به پیچیدگی‌های رابطه ما اضافه کرده است. آنچه در اوکراین می‌گذرد و احساس اروپایی‌ها نسبت به تهدید روسیه، طبیعی است که رابطه با ایران را دچار مشکلات و پیچیدگی‌های جدید کرده که باید به آن فائق بیایم.
عراقچی ادامه داد: این نیازمند است که گفتگو‌های معقول و منطقی بر اساس احترام متقابل و عزتمند شکل بگیرد که برخی سوءتفاهمات از بین برود و نگرانی‌های دو طرف مورد بحث واقع شود. اروپا نمی‌تواند از ما توقع داشته باشد یکجانبه نگرانی‌های امنیتی آن‌ها را درک کنیم و اقدامی انجام دهیم. آن‌ها هم باید نگرانی‌های ما را بفهمند و از موضع برابر و احترام با ما صحبت کنند. اگر آن‌ها نگرانی دارند ما هم نگرانی داریم. در حوزه‌های مسائل امنیتی، سیاسی و … با اروپا مسئله، نگرانی و نکته داریم. راهش این نیست که از ابزار‌های شکست‌خورده استفاده کنند. تحریم یک ابزار شکست‌خورده و فرسوده است.
* اگر اروپا نگرانی دارد راهش گفتگو‌های عزتمندانه، از موضع برابر و بر اساس احترام متقابل است
عراقچی ادامه داد: اروپایی‌ها باید درک کنند. قبلا یک بار تجربه شد و انواع تحریم‌ها را بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال کردند، ولی برنامه ایران به رشد و پیشرفت خود ادامه داد تا جایی که آمدند و پای میز مذاکره نشستند. مذاکره کردیم و موفق بود و اروپایی‌ها دیدند که از مسیر مذاکره می‌توان به نتیجه بهتری رسید. ولی بعداً آمریکایی‌ها مسیر را عوض کرده و به سیاست‌های غلط خود برگشتند و باز الان نتیجه آن را می‌بینند که برنامه هسته‌ای ما در مقایسه با آن دوره پیشرفت زیادی کرده است.
وی افزود: در موضوع اوکراین که موجب نگرانی آنهاست، اروپایی‌ها باید درک کنند. نگران این هستند که ما مثلاً چه سلا‌ح‌هایی به روسیه داده باشیم. مگر ایران همان کشوری نیست که حتی یک روز برای سیم‌خاردار تحریمش کرده بودید، چه شده که الان به نقطه‌ای رسیده که به ادعای شما سلاح‌های پیچیده می‌تواند به کشوری، چون روسیه صادر کند؟ این نشان می‌دهد تحریم‌های شما کار نکرده است.
وزیر خارجه گفت: اگر اروپا نگرانی دارد و می‌خواهد اعتمادی ایجاد شود راه آن گفتگو‌های عزتمندانه، از موضع برابر و بر اساس احترام متقابل است که نگرانی‌های دو طرف در آن ملحوظ باشد. این مسیر حرکت دوجانبه است. برای این گفتگو‌ها آمادگی داریم و امیدواریم این گفتگو‌ها شکل بگیرد. اگر به یک نقطه معقول و متعادلی با اروپا برسیم، روابط ما می‌تواند شکل دیگری بگیرد. به تعبیر مقام معظم رهبری، اروپا به اولویت‌های ما برگردد.
وی افزود:، ولی در حال حاضر اولویتی برای اینکه حتما با اروپا رابطه ایجاد کنیم، در حالی که ظرفیت‌های بسیار دیگری داریم، حتما این اولویت را نداریم. ولی این‌طور نیست که اروپا را کنار بگذاریم. در مسیر دوطرفه به نگرانی‌های دو طرف برسد امکان اصلاح روابط وجود دارد.
* برجام همچنان می‌تواند بهترین چارچوب را برای ما فراهم کند
عراقچی درباره مذاکرات رفع تحریم بیان کرد: اول باید پایه مناسبی برای شروع مجدد مذاکرات ایجاد شود و بعد ما وارد مذاکراتی شویم که براساس فرمول گذشته‌ای که در برجام به کار رفت، اعتمادسازی در مقابل رفع تحریم‌ها.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: می‌توانیم مجدد به این فرمول برگردیم و درست است که برخی از قسمت‌های برجام برای ما دیگر انتفاع سابق را ندارد و برخی از قسمت‌هایش تاریخش گذشته و باید تغییراتی در آن داده شود، ولی به اعتقاد من چارچوب مناسبی است که ما را به توافق جدید رهنمون کند. این‌ها منوط به این است که ما با اروپایی‌ها و بقیه اعضای برجام به پایه‌ای از درک متقابل برسیم که بتوانیم از موضع برابر وارد گفتگو‌های مجدد شویم.
وزیر خارجه اضافه کرد: این گونه نیست که نیازمند رفع تحریم‌ها باشیم به نحوی که منافع کلان و عزت خود را زیر پا بگذاریم. آماده‌ایم وارد گفتگو‌های عزتمندانه با اروپا برپایه احترام متقابل و با استفاده از چارچوب‌هایی که وجود دارد، بشویم. برجام همچنان می‌تواند بهترین چارچوب را برای ما فراهم کند و از ابزار‌های شرافتمندانه استفاده کنیم که به یک توافق شرافتمندانه برسیم که تضمین‌های لازم هم در آن وجود داشته باشد.
وی گفت: نگاه ما به گذشته است، از گذشته درس می‌گیریم، ولی در گذشته متوقف نمی‌شویم.
* معاونت بین‌الملل و سیاسی هر دو درگیر مذاکرات خواهند بود
وزیر خارجه در پاسخ به اینکه اگر مذاکرات شکل بگیرد در چه معاونتی دنبال خواهد شد؟ بیان کرد: این تصمیم داخلی وزارت خارجه است. ولی مذاکرات هسته‌ای از ابتدا در معاونت بین‌الملل بوده و در مقطعی که من به معاونت سیاسی منتقل شدم همراه من منتقل شد. الان هم مثل گذشته معاونت بین‌الملل و معاونت سیاسی ما هر دو درگیر مذاکرات خواهند بود. مذاکرات در قالب ۱+۴ یا ۱+۵ و مذاکرات با آژانس توسط معاونت بین‌الملل خواهد بود. تیمی که کار مذاکرات را انجام خواهد داد، تیم همدل و همفکر هستند و بحث‌های حاشیه‌ای اصلاً نخواهیم داشت. همانطور که در گذشته نداشتیم و ان‌شاءالله با همدلی و همفکری کار را جلو خواهیم برد.
* در انتظار آمریکا نخواهیم ماند
وی همچنین گفت: برای منافع کلان و منافع ملی ما فرقی نمی‌کند طرف مقابل ما چه کسی باشد. مذاکره‌ای خواهیم کرد که منافع ما تامین شود، حالا با هر کسی که می‌خواهد باشد.
وزیر خارجه بیان کرد: البته با آمریکایی‌ها شرایط خاص خودش را دارد. در دولت گذشته تماس‌هایی بوده و در این دولت هم اگر لازم باشد ادامه خواهیم داد و شکل آن مشخص بوده یا در قالب تبادل پیام یا به صورت غیرمستقیم بوده و این اصول مذاکراتی یا شکل مذاکراتی ما در مراجع مربوطه توسط شورای‌عالی امنیت ملی تبیین و ابلاغ خواهد شد و ما بر همان مسیر حرکت خواهیم کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: هیچ فرقی نمی‌کند که طرف مقابل ما چه کسی باشد. چه در آمریکا و چه در اروپا، ما بر اساس منافع خود مذاکره می‌کنیم و تا وقتی منافعمان تامین نشده به هیچ توافقی رضایت نخواهیم داد.
عراقچی گفت: حضور افراد مختلف در صدر کار یا در ریاست کشورها یا در تیم‌های مذاکره کننده، تفاوت‌هایی دارد با برخی کار آسان‌تر و با برخی سخت‌تر است. ولی برای ما ملاک این نیست که چه کسی باشد چه کسی نباشد. ما وظیفه خود را انجام می‌دهیم و مذاکرات را بر اساس منافع کشور پیش خواهیم برد.
وی افزود: اینکه آمریکایی‌ها الان آماده مذاکرات نیستند، واقعیت است. تا انتخابات آن‌ها زمان زیادی نمانده، هیچ کشوری در زمان انتخابات آماده مذاکرات جدی نیست. با اروپایی‌ها اگر لازم باشد تماس‌ها را شروع می‌کنیم و در انتظار آمریکا نخواهیم ماند.
وزیر خارجه درباره ادعای ترامپ در مورد حل مسائل با ایران از طریق تلفن گفت: ترامپ صحبت‌های ضد و نقیض زیادی دارد. برای ما این‌ها ملاک نیست. ملاک عمل است. هر کس رئیس‌جمهور شود، بر اساس نوع عمل و رفتارش سنجیده خواهد شد.
* سفر پزشکیان به نیویورک
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره سفر رئیس‌جمهور به نیویورک بیان کرد: حضور ما در سازمان ملل همواره بوده و ایران از تریبون‌های بین‌المللی برای بیان مواضع خود استفاده کرده و صندلی‌های ما در سازمان ملل هیچگاه خالی نبوده و نخواهد بود. حضور رئیس‌جمهور همیشگی بوده و روسای جمهور از فرصت برای بیان دیدگاههای ایران استفاده کردند.
وی گفت: تریبون سازمان ملل و مجمع عمومی تریبون مناسبی است که رؤسای کشور‌های دیدگاههای خود را بیان کنند. حضور رئیس‌جمهور در نیویورک فرصت مغتنمی است که دنیا سیاست‌های ایشان را بشنوند.
عراقچی اضافه کرد: این حضور می‌تواند راهگشای حرکت سیاست خارجی ما در سال‌های آینده باشد. رئیس‌جمهور در مجمع عمومی شرکت و سخنرانی می‌کند و در اجلاس سران برای آینده هم شرکت و سخنرانی خواهد داشت. دیدار با ایرانیان و دیدار با ادیان مختلف در نیویورک، رسانه‌ها و اندیشکده‌ها و دیدار‌های دوجانبه در دستور کار این سفر است. هم با مقامات کشور‌های اروپایی، آسیایی و جهان اسلام ملاقات‌هایی خواهد بود.
* سیاست دولت چهاردهم حمایت بی حد و حصر از مقاومت
وزیر خارجه درباره نقش آمریکا در جنگ غزه و برنامه دستگاه دیپلماسی برای متوقف کردن این جنایات بیان کرد: سیاست دولت چهاردهم حمایت بی حد و حصر از مقاومت است. جبهه مقاومت را همچنان حمایت و تقویت خواهیم کرد. محور مقاومت الان به واقعیت در منطقه تبدیل شده که قابل انکار و نادیده گرفته شدن نیست. در غزه الان قریب به یک سال است رژیم صهیونیستی با ابزارآلات پیشرفته نظامی می‌جنگد، ولی نتوانسته به هدف اعلامی یعنی نابودی حماس برسد.
وی گفت: این ناتوانی و شکست رژیم صهیونیستی ناتوانی و شکست آمریکا هم هست که از این رژیم حمایت و سعی کرده سیاست‌های خود در منطقه را پیش ببرد. محور مقاومت الان در موقعیت بسیار خوبی است. ایران به حمایت‌های خود از محور مقاومت ادامه می‌دهد.
عراقچی اضافه کرد: رژیم صهیونیستی تلاش‌های زیادی کرده پای ما و دیگران را به جنگ در منطقه بکشاند که موفق نشده است. با هوشمندی کامل تحولات منطقه را رصد می‌کنیم و اجازه نخواهیم داد این رژیم به اهداف شوم خود در غزه و خارج از غزه برسد. این مسیر با قوت ادامه خواهد یافت.
