زهره نوروزپور: روز یکشنبه طالبان در عرض یک ساعت کابل را تصرف کرد و به سرعت تیتر یک رسانه های جهان شد.تحلیگران می گویند که افغانستان بار دیگر به دهه نود بازگشته؛روزهایی خونبار که این گروه حتی به پسربچه ها نیز رحم نمی کردند و با ایجاد یک خال بر صورت پسران انها را ملیجک خود قرار می دادند و همواره این پسران به دنبال امیران طالب بودند. حال این گروه می گوید ما سیاستمداران مدرن شده هستیم و می خواهیم مردم در امان باشند و خشونت های دهه نود تکرار نخواهد شد. اما مردم افغانستان در توئیت های خود از وضع این کشور گزارش های متفاوت تری را مخابره می کنند.
مسعود تو کجایی که بدخشانه فروختند
قبل از رسیدن طالبان به کابل این ترانه در وصف حماسه شاه مسعود در فضای مجازی از سوی کاربران افغان پخش می شد.ترانه با این بیت اغاز می شود «مسعود تو کجایی که بدخشانه فروختند».
این ترانه یادآور سالها مجاهدت این مبارز افغان است که در مقابل شوروی ،طالبان و جنگ های داخلی این کشور یک تنه با ایجاد قوای محلی و نظامی مبارزه کرد. آن زمان شهید سردار سلیمانی نیز در مقابل شوروی به احمد شاه مسعود نیز کمک های بسیار کرد که در خاطرات کتاب آیت الله هاشمی رفسنجانی مفصل اشاره شده است. پس از دستگیری اسماعیل خان برخی در فضای مجازی و برخی از تحلیلگران گفتند که چرا ایران به اسماعیل خان والی هرات کمک نکرد؟ چرا اصلا مانع از سقوط هرات که شاهراه اقتصادی ایران است کمک نکردیم؟چرا شهرهای لب مرز را از گزند طابان حفظ نکردیم؟آیا این برای ایران خطر نبود؟ و حالا چرا به فرزند مسعود کمک نمی کنیم؟ این روزها فرزند خلف مسعود صدای مسعود تو کجایی را بلندتر کرده و فراخوان جهاد داده است. این در حالی است که خبرگزاری اسوتنیک عربی روسیه در خبری جهت دار نوشت که احمد مسعود پسر احمد شاه مسعود از افغانستان فرار کرده که موجب واکنش این خانواده شد. راحله دختر احمد شاه در توئیتی نوشت ما هیچ‌جا نرفته ایم و در پنجشیر هستیم و خط و نشانی هم برای طالبان کشیده و گفته که اگر نگاه چپ به پنجشیر کنید عاقب ان را خواهید دید.
روز گذشته احمد مسعود در سخنرانی خود به گروه های وفادار و وطن خواه افغانستان فراخوان جهاد داد،گفته شده تسلیحاتی سنگینی به پنجشیر برای جهاد با طالبان منتقل شده است.
امرالله صالح معاون اول اشرف غنی که به کشور خود خیانت نکرده است با انتشار توئیتی قیام احمد مسعود را تایید کرد و نوشت: من هرگز، هرگز و تحت هیچ شرایطی در برابر تروریست‌های طالبان سر خم نخواهم کرد.»
او در ادامه این پیام تاکید کرد که هرگز به میراث احمد شاه مسعود، فرمانده و مراد خود خیانت نخواهد کرد و زیر بار پذیرش سلطه طالبان نخواهد رفت.
صالح روز سه‌شنبه نیز با انتشار پیام توییتری دیگری از مردم افغانستان خواست تا به محور مقاومت در برابر طالبان بپیوندند. انتشار این پیام پس از آن بود که او روز دوشنبه در کنار احمد مسعود، فرزند احمدشاه مسعود، فرمانده فقید مبارزه علیه طالبان و نیروهای شوروی در دره پنجشیر ظاهر شده بود.
مقام‌های محلی در شمال شرق افغانستان به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند که صالح و مسعود در تلاش برای هماهنگی فعالیت‌های گروه‌های چریکی مبارز علیه طالبان هستند.
صالح در حالی به قیام احمد مسعود پیوسته که اشرف غنی طبق گفته شهروندان افغان ذخیره این دولت که ۱۲۸ میلیون دلار بوده است همه را در چمدان با خود برده و ظاهرا برای کمبود جا ۴۰ میلیون دلار را در هلی کوپتر جا گذاشته است که محافظان اشرف غنی ان را بین خود تقسیم کرده اند. به این معنا که اشرف غنی نه تنها مردم را به خاک سیاه نشاند بلکه تتمه باقی مانده این کشور را به توبره کشید و فرار کرد!
آیا آمریکا واقعا شکست خورده یا نخورده؟
گردانه چرخان عجیب است خصوصا در کشورهای خاورمیانه که پس از سقوط عثمانی و ورود انگلیس به منطقه تراژدی کثیفی را برای این مردم درمانده رقم زد. قبل‌تر انگلیس با نفوذ استعماری خود بر شبه قاره هند این بلا را بر سر کشورهای شرق آسیا اورد و پس از سقوط عثمانی و امدن لارنس عرب به منطقه کشورهای عربی که در نجد در بادیه و صحرا روزگار می گذراندند به یکباره در حاشیه خلیج فارس حکومت دار شدند! بعدها انگلیسِ خسته نقش خود را به آمریکای تازه رشد یافته که پس از جنگ جهانی دوم به ثروت چشمگیری رسیده بود داد. اما پشت پرده نقش پلیس خوب را در منطقه بازی کرد و نقش پلیس بد برای آمریکا شد! حالا هم همین طور است؛ انگلیس در نقش همان پلیس خوب به آمریکا اعتراض کرده که چرا بی برنامه افغانستان را ترک کرده و اشک تمساح برای شهروندان افغانستان می ریزد و امریکا در نقش پلیس بد می گوید ما به هدفمان رسیدیم چراکه هدف امریکا هیچگاه دموکراسی نبود بلکه هدف جلوگیری از حملات تروریستی به امریکا بود! احتمالا منظور جو بایدن از حملات تروریستی همان حمله طراحی شده از سوی خود امریکایی ها به کمک عربستان به برج های دوقلو است که بهانه را برای غارت خاورمیانه فراهم کرد.
رسانه های داخلی و خارجی می گویند آمریکا شکست خورده است. از منظری شکست خورده اما از منظری دیگر شکست نخورده است می توان دو پهلو به این مساله نگریست.
از منظر شکست نخوردن؛ آنها به هدفشان که همان وضعیت آنارشی و فقدان امنیت در منطقه است رسیده اند.و چرخ گردون تاریخ بار دیگر وضع این کشور را دقیقا به قبل از حمله آمریکا برده است. ایالات متحده دیگر توجیهی برای حضور خود در منطقه و مبارزه با چین و روسیه و حتی ایران نداشت و برای مقابله شرق هژمونی موجود باید حفظ شود. پارلمان عراق خواهان خروج نظامیان این کشور شده و افغانستان هم دارای حکومت بود. در سال ۲۰۱۱ اوباما پرونده خروج نظامیان امریکایی را مطرح کرد اما با الم کردن داعش حضور خود را مجدد ابقا کردند.این مساله ممکن است بار دیگر با احیای تروریسم در خاک افغانستان، حضور نیروهای آمریکایی را ممکن کند و افکار عمومی را توجیه!
از طرفی انارشی موجود در همسایگی غربی و شرقی ایران نتیجه شکست امریکا نیست بلکه نتیچه به هدف رسیدن آنهاست. روزولت می گوید:«در سیاست هیچ چیز اتفاقی نیست» کم خردی است که اگر فکر کنیم امریکایی ها شکست خورده اند یا بی برنامه از افغانستان خارج شده اند. این مهم را در تحولات اینده خواهیم دید که اگر مهره های طالبانی و افغانستانی که همه گی از امریکا تغذیه شده اند را کنار هم بگذاریم.
از منظر شکست خوردن؛ عقب نشینی مفتضحانه امریکایی ها در فرودگاه کابل گویای این امر است.ادامه راه ترامپ از سوی بایدن و ابقای خلیل زاد در سمت فرستاده ویژه امریکا در افغانستان سبب شد که امریکا با عجله ای وصف ناپذیر این کشور را ترک کند. کاندولیزا رایس مشاور امنیت جرج بوش در یادداشتی برای واشنگتن پست به طور جامع در وصف شکست ایالات متحده نوشته است.او در یادداشت به صراحت می گوید دولت بایدن عجله کرد و همه خون هایی که در ۲۰ سال گذشته ریخته شد نادیده گرفت چه خون افغان هایی که با ما در مبارزه با تروریسم جنگیدند چه خون نظامیان امریکایی و همپیمانان ما در افغنستان همگی نادیده گرفته شد.
شکست خوردن یا نخوردن امریکا برای ما که در همسایگی افغانستان هستیم مساله نیست. ما نباید فکر خود را معطوف این کنیم که ایالات متحده در چه وضعیتی است بلکه همه تمرکز ما باید بر وضعیت فعلی همسایه شرقی باشد که خطری جدی برای ما دارد. شکست امریکا تنها برای خوراک افکار عمومی به درد می خورد؛حتی در خود ایالات متحده نیز خوراک دعوای جناحی دارد و در جامعه بین الملل دست اویزی برای موضع گیری سخنگوهای وزارت خارجه روسیه، چین یا ایران که به سیاست های امریکا در جهان حمله کنند. اما در سیاست کلان باید پشت پرده این شکست یا شکست نخوردن را تحلیل کنیم و چاره ای برای وضع موجود بیابیم.
چرا گفتیم مسعود کجایی؛آیا ایران باید به فرزند خلف مبارز افغان کمک کند؟
بالاتر به خاطرات آیت الله هاشمی اشاره شد. آیا اگر حاج قاسم سلیمانی در قید حیات بود به فرزند مسعود کمک می کرد؟ آیا ایران بار دیگر مانند دهه نود و حمله شوروی باید به دلاوران پنجشیر کمک رسانی کند؟ما پاسخ این سوالات را نداریم. برخی دخالت نظامی را خارج عقل می دانند برخی می گویند ایران باید مدل سوریه و عراق به مجاهدان افغان کمک کند. برخی می گویند بهترین راه ممکن همین مذاکرات بین الافغانستانی بود. و برخی هم می گویند ما هیچ … ما نگاه…
به واقع شرایط فعلی منطقه معادلات را طوری پیچیده کرده است که سخت است بگوییم ایران باید اقدام نظامی داشته باشد چرا که تبعات ان اصلا مشخص نیست و امریکای دموکرات مدل به تله اندختن دولت ها را در همین انارشی موجود جستجو می کند. بر خلاف جمهوریخواهان که شمشیر را از رو می‌بندند.
به نظر می رسد که زمان مجاهدت احمد شاه مسعود و کمک رسانی شهید سردار سلیمانی شرایط، مانند امروز نبود. امریکایی ها هم خواهان خروج شوروی بودند، ترک ها و کشورهای حاشیه خلیج فارس هم از حمله شوروی به افغانستان حال خوشی نداشتند غیر از پاکستان که از همان روزهای اول هم طالبان را تحت لوای خود گرفت هم از حمله شوروی چندان هم ناراحت نبود! اما امروز شرایط به نحوی است که اگر ایران مداخله ای کند مشخص نیست چه عواقب سهمگینی دامن ایران و منطقه را خواهد گرفت. ترکیه دیوار کشیده است، عربستان به طالبان تبریک گفته است و حتی مولوی عبدالحمید در وصف و ستایش طالبان بیانیه صادر کرده است و از سوی دیگر روسیه نیز اولین کشوری بود که اعلام کرد سفارت خود را تعطیل نخواهد کرد. چین نیز اولین کشوری بود که این گروه را به رسمیت شناخت! اردوغان نیز وعده دیدار با ملا هبت الله رهبر طالبان را داده است. عراق سکوت کرده و حماس رسما شادباش به طالبان داده است…
با این وضع بازهم می گویید ایران حمله نظامی کند؟یا اینکه به ریش آمریکا بخندیم که شکست خورده است؟
