مصطفی ده پهلوان رئیس مؤسسه باستان شناسی دانشگاه تهران درباره برخی شایعات و توهمات افراد مبنی بر پیدایش آثار باستانی عجیب مانند آدم کوتوله‌ها و گنج‌های فراواقعی گفت: فکر می‌کنید آیا اگر چنین چیزهایی بود ما نمی‌دیدیم؟ آن هم در دوره‌ای که همه مردم حتی در روستاهای دورافتاده یک گوشی موبایل با امکان تصویربرداری دارند؟ یکی دو فیلم در فضای مجازی پخش شده که تقلبی است این افراد به ما مراجعه کرده و گفتند در منطقه خوی حین حفاری در شب، سه آدم کوتوله ۳۰ سانتی از خاک بیرون زده‌اند که یکی از آنها زیردست و پا له شد و دو تای دیگر زن و مردی هستند که جیغ می کشند و کاهو می‌خورند. من از آنها خواستم فیلم و عکسی به من نشان دهند اما گفتند که اجازه ندارند گفتم من را ببرید آنجا ببینمشان گفتند خبر می‌کنیم. چند سالی است رفته‌اند که خبر بدهند! این وظیفه سازمان‌ها دولتی مرتبط و رسانه ملی است که به مردم آگاهی و هشدارهای لازم را باید بدهد تا در دام این کلاهبرداری‌ها نیفتند. مالباختگان جرأت ندارند شکایت کنند و به مراجع حقوقی و قضائی مراجعه کنند وگرنه تعداد این مالباختگان هزاران نفر هستند. میراث ایران با دستان فرزندان خودش در حال نابودی است و این واقعیتی بسیار دردناک و تلخ است. آه و افسوسی که آیندگان خواهند کشید را از الان می‌توان شنید.
وی گفت: متأسفانه برخی از مدیران و اساتید دانشگاه در رشته‌های غیر باستان شناسی هم دچار بی اطلاعی هستند نه توهم. با این وجود قدرت شنیده‌ها از دیده‌ها بیشتر است. مدیری به من می‌گوید آیا شما امسال هم می‌خواهید کاسه و کوزه در بیاورید می گویم چرا فقط کاسه و کوزه نظر شما را جلب می‌کند کارهای مهمترین هم انجام می‌دهیم و توضیح می‌دهم که باستان شناسی چیست. متأسفانه برخی از اساتید تعریفی از باستان شناسی ندارند همانطور که یک روستایی، باستان شناسی را گنج و دفینه می‌داند یک فرد تحصیل کرده ما هم باستان شناسی را گنج یابی و عتیقه می‌داند.
وی ادامه داد: بخشی از این مشکل از آنجا ناشی می‌شود که در کتاب‌های مدرسه، درباره باستان شناسی هیچ توضیحی داده نشده است. وزارت آموزش و پرورش کشور با میراث تمدنی بی نظیر در دنیا رشته باستان شناسی را در فهرست استخدامی خود ندارد که به دانش آموزان این مباحث را آموزش دهد.
ده پهلوان گفت: در یک کشور باستانی مانند ایران، دانش باستان شناسی چه نقشی در آموزش مردم دارد. آیا ما به باستان شناسی نیازی نداریم؟ چرا تا کنون به این موضوع توجهی نکرده‌ایم اینها سوالاتی است که ما از وزرای دولت‌های پیشین و وزرای آموزش و پرورش داریم. البته این اشکال از ما هم هست چقدر ما به عنوان باستان شناسان ایران به زبان ساده توانسته‌ایم این موضوع را به مردم آموزش دهیم؟ آیا می‌دانستید اگر ما در دهه‌های گذشته، از باستان شناسی کاربردی بهره می‌گرفتیم خیلی از معضلات و بحران‌های زیست محیطی را امروز نداشتیم؟
