گیلان استانی باظرفیت و مواهب طبیعی است که برای استفاده از این پتانسیل ها و رفع مشکلات مردم طرح هایی تصویب و عملیات اجرایی آنها اغاز شد که باید طی ۲ تا سه سال تکمیل می شد اما برخی از آنها پس از گذشت سال ها و تعیین زمان های مختلف برای افتتاح ، هنوز پیشرفت فیزیکی چندانی نداشته و به کندی پیش می رود .
راه آهن رشت – کاسپین برای تکمیل کریدور شمال- جنوب
در ادامه راه اهن قزوین- رشت که نیمه اسفند سال ۹۷ به بهره برداری رسید، عملیات اجرایی احداث راه اهن رشت- کاسپین کلید خورد و لی پروژه ای که انتظار می رفت تا سال ۹۹ به بهره برداری برسد بدلایل مختلفی همچون پیامدهای ناشی از تحریم ها در سال ۱۴۰۰ هم بهره برداری نخواهد شد.
براساس آخرین امار آمار ارئه شده در آبان ماه ؛ پیشرفت زیرسازی قطعات ۶ و هفت طرح راه آهن قزوین- رشت – کاسپین ۷۹ درصد و در بخش روسازی ۲۳ درصد است. قطعه ۶ این پروژه حدود ۱۷ کیلومتر و قطعه هفت این طرح بیش از ۱۷ کیلومتر طول دارد.
راه آهن رشت – انزلی به طول ۴۰ کیلومتر در ادامه مسیر راه آهن قزوین – رشت، مرکز گیلان را به بندر کاسپین متصل کرده که از نظر مبادلات تجاری و بازرگانی با کشورهای منطقه و نیز اروپایی، ترانزیت کالا و بار اهمیت ویژه‌ای دارد.
راه آهن رشت – کاسپین- انزلی به عنوان ادامه طرح راه آهن قزوین – رشت انزلی است که عملیات اجرایی آن از محل اعتبارات عمرانی ملی شروع شده است.
اجرای این پروژه علاوه بر اهمیت در حمل و نقل داخلی، بار و مسافر استان گیلان؛ از نظر ایجاد یک کریدور ریلی جدید برای صادرات و واردات کشور و همچنین ترانزیت کالا از مناطق شمالی کشور به خلیج فارس، آب‌های آزاد بین‌المللی و دیگر کشورهای همسایه ایران نیز بسیار مهم است.
هشت کیلومتر باقی مانده آزادراه رشت- قزوین
آزادراه رشت – قزوین نیز به طول ۱۳۷.۴ کیلومتر از مهمترین راه های کشور و بخشی از کریدور بین المللی شمال – جنوب است که به عنوان کوتاه ترین، ارزان‌ترین و مناسب‌ترین مسیر حمل کالا بین ۲ قاره آسیا و اروپا محسوب می‌شود.
۱۱ کیلومتر از این مسیر در محدوده منطقه منجیل شهرستان رودبار، باقی مانده بود که طی چندین سال گذشته سه هزار و ۲۰۰ متر آن در دولت دوازدهم به بهره برداری رسید و هشت کیلومتر دیگر باقی مانده است. قرار بود این پروژژه طی سال ۱۴۰۰ به بهره برداری برسد اما براساس آخرین آمار ؛ این پروژه دارای پیشرفت حدود ۷۸ درصدی است.
بیمارستان ۴۰۰ تختخوابی رشت
بیمارستان ۴۰۰ تختخوابی رشت براساس آخرین آمار ارائه شده ؛ ۵۷ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.این بیمارستان ۴۰۰ تختخوابی رشت در ۹ طبقه در حال احداث است و بخش‌های اورژانس، درمانگاه، رادیولوژی، اتاق‌های عمل، بخش مراقبت‌های ویژه، زنان و زایمان، نوزادان از بخش‌های پیش‌بینی شده برای بیمارستان رشت است.
مساحت زمین بیمارستان رشت ۴۶ هزار مترمربع، مساحت ساختمان اصلی ۳۵ هزار و ۸۵ مترمربع و مساحت ساختمان جنبی ۲ هزار و ۳۴۱ مترمربع است. مسئولان تکمیل بیمارستان بزرگ رشت را منوط به تامین اعتبار دانستند و گفتند تامین اعتبار لازم برای تکمیل این بیمارستان انجام و پروژه در زمان مقرر تکمیل و تحویل شود.
بنا بر اعلام سازمان مجری ساختمان‌ها و تاسیسات عمومی و دولتی، احداث بیمارستان ۴۰۰ تختخوابی رشت که از سال ۱۳۸۷ آغاز شده است در ابتدا ۲۰۰ تختخوابی پیش‌بینی شده بود که بعدها با طرح توسعه‌ای بیمارستان به ۴۰۰ تخت ارتقاء یافت. برای تکمیل این بیمارستان ۲۵۰ میلیارد تومان پیش بینی شده است.
سدهای نیمه تمام
عملیات اجرایی ساخت بدنه سد مخزنی شفارود با استفاده از تسهیلات بین‌المللی فاینانس خارجی از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ آغاز شد.
با اجرای این طرح که از آرزوهای دیرینه مردم و کشاورزان شالی‌کار غرب گیلان بوده و هست، شرایط لازم جهت تأمین آب مطمئن برای بخش‌های کشاورزی، شرب، صنعت و محیط‌زیست فراهم می‌شود.
سد مخزنی شفارود در غرب گیلان منطقه پونل رضوانشهر بر روی رودخانه شفارود و در فاصله ۲.۵ کیلومتری شهرستان رضوانشهر و ۶۵ کیلومتری کلانشهر رشت احداث می‌شود.
تأمین آب شرب شهرستان‌های رضوانشهر، پره سر و تالش در افق ۱۴۲۵ به میزان ۲۳.۱ میلیون مترمکعب در سال، تأمین آب کشاورزی به میزان ۳۲.۹ میلیون مترمکعب در سال، تأمین آب صنایع به میزان ۱۰ میلیون مترمکعب در سال، تولید انرژی برق‌آبی (دو واحد نیروگاهی هرکدام به ظرفیت ۲.۳ مگاوات ساعت)، کنترل سیلاب‌های فصلی، توسعه آبزی‌پروری و اشتغال‌زایی در منطقه ازجمله اهدافی است که در طرح احداث سد شفارود، هدف‌گذاری شده است.
عملیات اجرایی سد و سازه‌های جانبی آن بر اساس قرارداد تأمین مالی و اجرای سد شفارود از فروردین ۱۳۹۳ آغازشده و همچنان نیز ادامه دارد.
اما طبق قرارداد سد و نیروگاه شفارود باید در سال ۹۷ به اتمام می‌رسید ولی هنوز در حد ۵۷ درصد پیشرفت عمرانی داشته و هیچ اقدامی برای بخش نیروگاهی آن انجام‌شده است.
سد پلرود
طرح سد مخزنی پلرود یکی از طرح های بزرگ تامین آب استان می باشد که مطالعات شناسایی و اولیه آن از سال ۵۶ آغاز شد و مطالعات تکمیلی آن بین سالهای ۶۲ تا ۸۴ خاتمه یافته و در سال ۸۶ مصوبه کمیته تخصصی وزارت نیرو توسط شرکت سهامی آب منطقه ای گیلان اخذ شد که ارتفاع سد ۱۰۰ متر و حجم مخزن آن ۱۳۲ میلیون مترمکعب و قدرت تنظیم سالانه آن ۲۰۵ میلیون مترمکعب می باشد.
قرارداد عملیات اجرایی پروژه سد مخزنی پلرود طی فرآیند مناقصه عمومی که در سال ۸۸ برگزار شد با قرارگاه خاتم الانبیا ء منعقد و به طور رسمی از سال ۸۹ آغاز شد.
هدف از ساخت سد مخزنی پلرود، ذخیره و تنظیم آب این رودخانه که دومین رودخانه بزرگ استان گیلان است، می باشد که با ساخت آن، امکان آبیاری بالغ بر۲۷ هزار هکتار از اراضی شالیکاری و باغات شهرستان های رودسر و املش و تامین آب شرب هفت شهر بزرگ شرق گیلان (رحیم آباد، رودسر، لنگرود، واجارگاه، کلاچای، املش و کومله) به میزان ۴۰ میلیون مترمکعب در سال و نیز تامین انرژی برق آبی به میزان ۷۰ گیگاوات در سال میسر خواهد شد .
با توجه به کاهش سهم گیلان از آورد رودخانه ی سفیدرود که بواسطه ی احداث سدهای بالادست سد منجیل می باشد، سد پلرود می تواند نیازهای آبی کامل شهرستان رودسر و کمبود آب بخش زیادی از اراضی انتهایی شبکه آبیاری سفیدرود در شهرستان لنگرود را تامین کند.
رودخانه زرجوب و گوهر رود
رودخانه های زرجوب و گوهررود رشت که در گذشته از رودهای زیبا، تفریحی و دیدنی این شهر بودند؛ امروز بدلیل ریختن فاضلاب ها به آنها غرق در آلودگی است و به عنوان معضلی زیست محیطی، نگرانی اجتماعی را دامن زده اند و در انتظار نگاه ویژه دستگاه های متولی و البته مشارکت مردم برای رهایی از این نابسامانی هستند.
سال گذشته با امضای تفاهم نامه اجرای پنج پروژه شهری و ساماندهی رودخانه های زرجوب و گوهر رود بین شهرداری رشت و فرمانده قرارگاه خاتم الانبیا(ص) سپرده شد.
حتی معضل چند وجهی و انباشه شده گیلان چندی پیش تعدادی از اعضای کمیسیون بودجه و تلفیق مجلس شورای اسلامی را در آستانه بررسی لایجه بودجه به گیلان کشاند تا سهم این استان از بودجه ۱۴۰۱ را بر اساس بررسی و بازدید نزدیک از معضلات و مشکلات استان واقعی تر ببینند.
گیلان و دغدغه فاضلاب شهری
گیلان بدلیل شرایط اقلیمی و موقعیت راهبردی یکی از استان های مورد توجه در بخش های مختلف گردشگری، کشاورزی و صنعتی است؛ ولی در عین حال طبیعت ناب آن طی دهه های اخیر توسط فاضلاب‌های شهری به شدت مورد تهدید قرار گرفته است که البته خطرات ناشی از این آلودگی ها منحصر به طبیعت و محیط زیست نیست و می تواند بر سلامت انسان ها نیز تاثیرگذار باشد.
طی سال های گذشته قرار بود پروژه هایی در زمینه فاضلاب در چهارشهر استان به بهره برداری برسد تا از ورود پسابها و فاضلاب شهری به تالاب انزلی و در نهایت دریای خزر جلوگیری شود اما این پروژه ها همچنان نیمه تمام ماند و با افزایش قابل توجه نیاز اعتباری برای تکمیل آنها به نظر می رسد اعتبارات اختصاص یافته معمول در لایحه بودجه نتواند پاسخگوی تامین نباز برای تکمیل این پروژه ها باشد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گیلان در همین ارتباط با اشاره به در حال اجرا بودن چهار پروژه فاضلاب در شهرهای رشت ، انزلی ،صومعه سرا و فومن گفت:این پروژه های فاضلاب در رشت ۵۶ درصد ، بندرانزلی ۴۹ درصد، صومعه سرا ۳۷ درصد و فومن ۲۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
سیدمحسن حسینی با بیان اینکه برای اجرای این طرح ها تا کنون ۴۴۲ میلیارد تومان هزینه شده است، افزود: امسال ۱۶۵ میلیارد تومان اعتبار مصوب برای این شهرها در لایحه بودجه ۱۴۰۰ مصوب شده است .
وی میزان برآورد شده اعتبار برای تکمیل این طرح ها را ۹ هزار و ۲۶۳ میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: اگر بخواهیم این پروژه ها را به ۱۰۰ درصد برسانیم باید از محل دیگری برای تامین اعتبار آنها بهره بگیریم.
حسینی با درخواست از نمایندگان مجلس در شورای اسلامی برای توجه بیشتر در لایحه بودجه به فاضلاب شهرهای شمالی بویژه فاضلاب هایی که وارد وارد تالاب انزلی می شود، افزود: پیشنهاد می کنیم برای این امر از محل سپرده استفاده نشده بانک های دولتی گیلان با توجه به اینکه تاییدیه شورای اقتصاد را نیز داریم برای تعیین تکلیف فاضلاب این شهرها استفاده شود.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گیلان یادآور شد: با توجه به افزایش قیمت ها تا دو سال قبل با ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان این طرح ها قابل تکمیل و بهره برداری بود اما اکنون اعتبار لازم برای تکمیل این طرح ها به ۹ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است که درصورت عدم استفاده از محل اعتباری دیگری در کنار اعتبارات لایحه بودجه ،ساماندهی این فاضلاب ها چار مشکل خواهد شد.
در بخش آب نیز تکمیل پروژه ها در طرح آبرسانی موسوم به طرح “آبرسانی به غرب نزدیک” به شهرستان‌های صومعه سرا، فومن و شفت نیز با کندی پیش می رود؛ براساس آخرین آمار ارائه شده این طرح ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که برای تکمیل به ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گیلان در این ارتباط نیز گفت: طرح آبرسانی غرب نزدیک از سال ۷۸ برای تامین آب سالم و پایدار شهرستان‌های صومعه سرا، شفت و فومن با برآورد اعتبار ۲۳ میلیارد تومان آغاز شد، اما به دلیل تزریق قطره چکانی اعتبار، افزایش تورم و گرانی مصالح، پس از گذشت ۲۲ سال و با صرف بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان هزینه تاکنون ۵۵ درصد پیشرفت دارد.
حسینی با بیان اینکه با اجرای این طرح ، ۲۵۰ هزار خانوار از جمعیت شهرستان‌های غرب گیلان از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی بهره مند می شوند، افزود: برای تکمیل این طرح به ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر نیاز است.
وی با اشاره به ساخت بیش از ۳۲ هزار متر مکعب مخزن بتنی برای ذخیره آب در این طرح گفت: برای تامین آب طرح آبرسانی غرب نزدیک گیلان ، ۲۰ حلقه چاه در حوزه آبریز رودخانه ماسوله حفر شده که خطوط انتقال آن شامل ۱۰۰ کیلومتر لوله‌گذاری می‌شود.
پسماند گیلان
هم اینک بر اساس آمارهای ارایه شده، روزانه نزدیک به ۲ هزار و یکصد تُن زباله در مناطق شهری و روستایی گیلان تولید می شود و در این میان بیشترین تولید زباله در روز، مربوط به کلانشهر رشت است .
منطقه سراوان در ۱۷ کیلومتری رشت با محیطی جنگلی، میزبان دپو و دفن زباله رشت و چند شهرستان دیگر است که مردم این خطه و سایر مردم گیلان امید دارند که با راه اندازی و تکمیل فازهای شرکت کودالی و همچنین بهره برداری از سایت زباله سوز ۶۰۰ تنی رشت، این معضل برای همیشه برطرف شود.
استاندار گیلان نیز پسماند گیلان را ابر چالش خوانده است.
پروژه های ناتمام گیلان به پشت درهای مجلس رسید
حتی معضل چند وجهی و انباشته شده گیلان دیماه امسال تعدادی از اعضای کمیسیون بودجه و تلفیق مجلس شورای اسلامی را در آستانه بررسی لایجه بودجه به گیلان کشاند تا سهم این استان از بودجه ۱۴۰۱ را بر اساس بررسی و بازدید نزدیک از معضلات و مشکلات استان واقعی تر ببینند.
حمیدرضا حاجی بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی در پنجمین جلسه کارگروه مدیریت پسماند استان با اشاره به بازدید از تعدادی از پروژه های نیمه تمام استان گیلان و موانع پیش آمده برای عدم تکمیل آنها گفت: گیلان از استان های کلیدی و از مرزهای طلایی ما در کشور محسوب می‌شود که نشان دهنده امتیازات بسیار بالای آن در حوزه اقتصادی است.
رئیس کمیسوین برنامه وبودجه مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با وجود همه ویژگی و ظرفیت‌های استان، مشکلاتی در حوزه های پسماند، آب شرب، سدهای نیمه تمام. فاضلاب‌ها، امکانات بیمارستانی، تالاب انزلی وجود دارد که موجب نگرانی مجلس است.
رئیس مجمع نمایندگان گیلان نیز در جلسه شورای برنامه ریزی توسعه استان با اشاره به این بازدید گفت:مهمترین موضوع حائز اهمیت در زمان حاضر، مدیریت پسماند است که مورد توجه ریاست کمیسیون قرار گرفته و انتظار داریم موضوعی که سال ها به آن پرداخت نشده است با نگاه ویژه به استان و با کمک نمایندگان در بودجه ببینیم.
مهرداد گودرزوند چگینی افزود: با توجه به موضوع خشکسالی و نیمه تمام بودن سدها با مشکل تامین آب کشاورزی روبرو هستیم و لازمست که محصولات استراتژیک چای ، برنج و زیتون و کیوی مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
وی اظهار داشت: بازدید از سایت سراوان و لاکان وضعیت استان گیلان را به عنوان یک استان سرسبز نشان می دهد که در چه وضعیت نامناسب قرار دارد.
نماینده مردم شهرستان های لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر ضرورت تغییر نگرش مسئولان ملی به محیط زیست گیلان گفت: مردم گیلان به اندازه طبیعتی که خداوند به استان ارزانی داشته زندگی نمی‌کنند و باید مسئولان برای رفع مشکلات این خطه نگاه ملی به این سرزمین داشته باشند.
رسول فرخی با بیان اینکه در اوایل انقلاب جزو صنایع اول کشور بودیم و در کشاورزی نیز موقعیت مناسبی داشتیم، گفت: گیلان با نگاه کشاورزی بودن ۱۲ سال از دلارهای ارزان محروم شد و صنعت استان از بین رفت و شهرک صنعتی به قبرستانی از ماشین آلات تبدیل شده است.
وی اظهار داشت: همچنین در موضوعی همچون فاضلاب لاهیجان در ۲۸ سال ۵۰ درصد و فاضلاب سیاهکل طی ۲۸ سال ۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی ادامه داد: جاده های نیمه تمام بسیاری در استان داریم که طی سالها پیشرفت اندکی داشته است.
نماینده مردم تالش، رضوانشهر و ماسال در مجلس شورای اسلامی نیز در این جلسه با اشاره به محرومیت‌های گیلان پنهان شده در سرسبزی آن اظهار داشت: پروژه کنارگذر شهرستان تالش ۱۲ سال است که آغاز شده و تا امروز پیشرفت فیزیکی پنج درصدی داشته است. همچنین سد لاستیکی تالش و ماسال به علت کمبود اعتبارات معطل مانده است .
حسن محمدیاری با بیان اینکه روزانه ۲۵۴ تن زباله در این شهرستان داریم ، ادامه داد: مقرر بود کارخانه کمپوست استقرار پیدا کند که اکنون متوقف است ؛ ضمن اینکه پنج میلیارد تومان از اعتبارش برگشت خورده است و امسال هم اگر استفاده نشود ۱۰ میلیارد تومان از بودجه تخصیص داده شده برگشت خواهد خورد.
وی به مشکلات پروژه سد شفارود نیز اشاره کرد و گفت: مشکلات این پروژه هم اینک امنیتی شده و با توجه به ملی بودن این پروژه ۹ماه است که کارگران این پروژه حقوق دریافت نکرده‌اند و کارگاهش فعال نیست و علت اصلی آن نیز اختلاف بین کارفرما و پیمانکار است بنابراین باید مدیریت شود و اگر این پروژه به آب منطقه‌ای استان داده شود، مشکلات سریعتر رفع می شود.
سیدعلی آقازاده نماینده مردم رشت و خمام در مجلس نیز با اشاره به موقعیت جغرافیایی خوب و ترانزیتی این استان اظهار داشت: محیط‌زیست این استان در معرض انقراض و تخریب جدی قرار دارد و با فاجعه زیست‌محیطی مواجه هستیم تا جایی‌که چیزی به نام رودخانه نداریم .
استاندار گیلان نیز به تازگی در جلسه ای با بیان اینکه بسیاری از طرح ها در استان بدلیل مطالبات رها شده و تعطیل بود، گفت: در تلاش هستیم که اجرای طرح ها شتاب بیشتری بگیرد و پیمانکاران به تعهداتشان عمل کنند.
اسدالله عباسی افزود: هنوز ایستگاههای رودبار و لوشان راه آهن – رشت- قزوین و بارانداز و انبار آن ساخته وا تکمیل نشده است.
به گفته وی؛ ترانزیت کالا در کریدور شمال- جنوب باید فعال شود و گیلان که جزو ۱۰ استان آخر از لحاظ توسعه در کشور است ،جزو ۱۰ استان اول قرار بگیرد .
عباسی افزود: در این سفر اعتبار خوبی برای پروژه راه آهن کاسپین- رشت پیش بینی کردیم که انتظار می رود تا سال ۱۴۰۱ به بهره برداری برسد و برای راه آهن رشت – آستارا در روسیه به توافقاتی دست یافته شده است.
سفر رئیس جمهوری به گیلان نزدیک است و گیلانی ها انتظار دارند با تدابیر آیت الله رئیسی تکمیل پروژه های نیمه تمام استان که بسیاری از آنها جنبه ملی داشته و منفعت مردم کشورمان را نیز دربردارد ،تسریع شود .
