سفر رئیس جمهور ایران به اندونزی را جدای از بررسی رهاوردهایی که خواهد داشت باید دور جدید سیاست خارجی ایران در تقویت روابط درون قارهای براساس تغییرات قدرت در روابط بینالملل دانست.
این سفرها که از روسیه ، چین ، سوریه و چند کشور همسایه به پشتوانه سیاستها و روابط راهبردی آغاز و اکنون به جاکارتا پایتخت اندونزی رسید، نشان دهنده آن است که ایران نمیخواهد در این دوران، از دور عصر جدید آسیا غافل بماند.
با ظهور قدرتهای جدید اقتصادی و سیاسی در چند دهه اخیر در قاره آسیا و بالا رفتن توان چانه زنی بازیگران نو ظهور این قاره کهن به واسطه قدرت های بویژه اقتصادی و نطامی با رقبای غربی و آمریکایی هر چند که دشواری های بسیاری را هم دارد اما نشان از تغییرات ژئوپلتیکی اساسی در بلوک بندیهای قدرت در روابط بین الملل و کشمکش بر سر حوزه نفوذ انها دارد.
نیازمندی اروپا به نفت و گاز و منابع مستقر در کشورهای آسیایی بویژه خاورمیانه از یک سو و پیوند آمریکا با متحدانش در این قاره با هدف دکترین تعریف شده در منافع ملی اش از مهمترین چالش هایی است که تغییر دهندگان ژئوپلتیک منطقه و همپیمانان آنان در این شرایط با آن روبرو هستند که نخستین بازی در جنگ اوکراین خود را نمایان کرد.
ایران که از دیرباز به دلیل جایگاههای راهبردی و استراتژیک و برخورداری از منابع نفت و گاز در کانون توجه کشورهای قدرتمند و تشنه منابع قرار داشت و در این چند دهه هم به دلیل تغییر در مواضع و همراهی نکردن با غرب با چالشهای مختلفی در روابط دیپلماتیک و توسعهای روبرو بوده است اینک با اتخاذ راهبردی جدید بر مبنای تو سعه روابط با همسایگان بویژه کشورهای عربی و در راس آن عربستان و همچنین تقویت روابط با کشورهای با نفوذ درون قاره ای که با بسیاری از آنها روابط دیرینه مسالمت آمیز دارد میکوشد تا در جایگاه جدید به بازیگری و نقش آفرینی بهتر بپردازد.
در چنین شرایطی که ایران با چالشهای جدی تحریم غرب و آمریکا و تهدید اسرائیل روبروست پویایی و فعال سازی دیپلماسی برای نزدیکی بیشتر با کشورهای همسایه و آسیایی می تواند نقش مهمی در خنثی سازی چالش های ان بویژه مشکلات اقتصادی و جلب رضایتمندی های عمومی داشته باشد.
ایران باید در این دور از عصر آسیا بتواند نتیجه مطلوب را به دست آورد وگرنه دیگر زمان برای جبران عقب ماندگی ها نخواهد داشت.آنچه ایران را در این سال ها در کانون توجه قدرت ها بدور از منابع و جایگاهها و اهمیت راهبردی آن قرار داد و به نوعی مشکلاتی را هم از سوی قدرت های جهانی برایش ایجاد کرده است تمرکز بر افزایش قدرت دفاعی و بازدارندگی و توسعه و رشد ابعاد نظامی کشور در کنار تقویت روابط با گروههای همسو و نیابتی در این جغرافیا بود که موجب افزایش قدرت چانهزنیها بویژه در شرایط امروز منطقه شده است.
اینک دولت باید بتواند با بهره مندی از تواناییهای نظامی در بخشهای بازدارندگی و دفاعی و حوزه نفوذ خود در میان گروههای نیابتی با رویکردی واقع بینانه در روابط دیپلماتیک بدون ایجاد ایران هراسی با گسترش روابط بر پایه عزت ملی زمینههای جبران مشکلات را در عرصههای مختلف فراهم کند.
با نگاهی به سیاست کشورهای مختلف بسیاری در شرایط امروز با توان اقتصادی و قدرت سیاسی به میدان قدرت نمایی و بازیگری آمدهاند و چون در این شرایط ایران توان اقتصادی لازم برای رویارویی ندارد میبایست با داشته های موجود به حل مسئله و مناقشات و گسترش روابط خود بپردازد.
درست ایستادن ایران در شرایط امروز تحولات جهانی در نقطه منطبق با منافع ملی مهمترین دستآوردی خواهد بود که در این دور دورها باید نصیب کشور شود وگرنه دور دور باطلی خواهد بود!
- نویسنده : یونس رنجکش