متهم‌یابی در خصوص عامل مشکلات اقتصادی کشور، این روزها بیش از هر زمانی به محلی برای مجادله سیاسی گروه‌ها و جریان‌های رقیب تبدیل شده است. مخالفان دوآتشه دولت، انگشت اتهام خود را به سمت رئیس‌جمهوری نشانه می‌گیرند. آنچه را «سوء مدیریت»، «ناکارآمدی» و «کم کاری» می‌خوانند به دولت روحانی نسبت می‌دهند و چنین وانمود می‌کنند که اگر دولت اعتدال بر سر کار نبود، اقتصاد کشور وضعیت بهتری را تجربه می‌کرد.

این جریان با استفاده از تریبون‌ها و رسانه‌های خود، با توپخانه‌ای پر، بر سر دولت آتش می‌بارند و با مانور دادن روی وضعیت سخت معیشتی مردم، نقدهایی تند و آتشین را نثار دولت می‌کنند.

در این نقدها که البته بیشتر به تخریب می‌ماند، آنچه کمرنگ جلوه‌داده می‌شود، تحریم‌های آمریکا است و نقش بزرگترین قدرت نظامی و اقتصادی جهان در تحمیل چنین شرایط سختی بر کشورمان. گویی دشمنی دیرینه آمریکا با جمهوری اسلامی ایران، وجود ندارد و دولت به شکلی جزیره‌ای و به تنهایی اینهمه سختی را بر زندگی مردم روا داشته است.

آدرس غلط مخالفان

اظهارات اخیر رئیس‌جمهوری در جلسه روز شنبه پنجم مهر ستاد ملی مقابله با کرونا، پرده‌ای دیگر از رقابت‌های سیاسی مخرب و جریان‌سازی برخی گروه‌های داخلی علیه دولت به بهانه وضعیت اقتصادی کشور را عیان کرد.

روحانی با اشاره به خسارت ۱۵۰ میلیارد دلاری آمریکا به ایران و مخالفت واشنگتن با وام ۵ میلیارد دلاری ایران از صندوق بین‌المللی پول اظهارکرد: مردم برای کمبود و مشکلات در کشور اگر می‌خواهند لعن و نفرین کنند، آدرس این لعن و نفرین، کاخ سفید در واشنگتن است و کسی آدرس اشتباه به آنان ندهد.

رئیس جمهوری تصریح کرد: یک عده‌ای به خاطر منافع غلط گروهی و باندی به مردم آدرس غلط ندهند. آدرس صحیح تمام جنایات و فشار بر مردم عزیز ایران، واشنگتن دی‌سی و کاخ سفید و آنانی است که در این ساختمان هستند و این همه جنایات علیه ملت ایران روا داشتند و شما می‌بینید هر روز فشار و مشکلات را تشدید می‌کنند.

این اظهارات رئیس‌جمهوری بی ارتباط با سخنان پیشتر او در مورد جنگ اقتصادی نیست. روحانی پیش از این در جلسه روز دوم مهر هیات دولت تاکید کرده بود: ما از سال ۵۹ تحریم اقتصادی داشتیم ولی از سال ۹۷ جنگ اقتصادی شروع شد و الان بحث تحریم مطرح نیست بلکه جنگ اقتصادی است. امروز باید باور کنیم که در جنگ هستیم و باید باور کنیم که بار این جنگ تنها بر دوش دولت نیست. عده‌ای کنار ننشینند و بگویند ما اینجا نشسته‌ایم و بگویند اگر این‌کار را می‌کردید بهتر بود، نه؛ این جنگ تنها بر دوش دولت نیست و بر دوش همه است.

تاکید پیاپی رئیس‌جمهوری بر لزوم نگاه همه‌جانبه و واقع‌بینانه به شرایط کشور و حفظ وحدت میان ارکان نظام برای غلبه بر فشارهای اقتصادی، از شدت گرفتن هجمه‌های تک‌سویه به دولت از سوی مخالفان و رعایت نکردن جانب انصاف در نقدهای آنان نشان دارد؛ نقدهایی که دولت را تنها مسئول وضعیت موجود معرفی می‌کنند و متغیرهایی چون تحریم و حتی ساختارهای دیرین اقتصادی و مدیریتی کشور را در تحلیل وضعیت موجود نادیده می‌گیرند.

می‌بازیم اگر با همین فرمان ادامه دهیم

تحریم‌های آمریکایی که با خروج ترامپ از برجام در سال ۹۷ ابعاد جدیدی به خود گرفت، طی دو سال گذشته توانست با تاثیرگذاری بر صادرات نفتی و تحدید مبادلات مالی، اقتصاد کشور را در تنگنای شدیدی قرار دهد. به رغم تحریم‌ها، به همت مسوولان وزارت نفت، سیاست آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت عملی نشد و صادرات کشور به صورت مویرگی ادامه یافت. اکنون حجم صادرات نفت ایران، همه را شگفت زده کرده است. به تازگی خبرگزاری «رویترز» با استناد به داده‌های سامانه «تنکرزترکرز» و دو شرکت دیگر که مبادلات نفتی جهان را رصد می‌کنند در گزارشی نوشت که داده‌های دریافتی از حرکت نفتکش‌ها نشان می‌دهد که به رغم تحریم‌های آمریکا، صادرات نفتی ایران در ماه سپتامبر (شهریور-مهر) به شدت افزایش داشته است.

به رغم تلاش مسئولان، مجموعه تحریم‌ها خسارت‌های زیادی را به کشور وارد کرده است.  امروز آمریکا جنگی تمام عیار و همه جانبه را در عرصه اقتصادی علیه کشورمان پیش می‌برد و در این مسیر، هر روز  عرصه را بر تهران تنگ‌تر می‌کند.

در این جنگ، رهبران واشنگتن مجموعه نظام جمهوری اسلامی را مورد تهدید قرار داده‌اند. در این نبرد، اصلاح‌طلب و اصولگرا برای آمریکا تفاوتی ندارد و کلیت ساختار اقتصادی و سیاسی کشورمان هدف فشار حداکثری آمریکا قرار گرفته‌است.

این یک اصل است که غلبه بر دشمن خارجی، اتحاد و همکاری همه نیروهای داخلی را می‌طلبد. با این حال، در شرایط کنونی برخی جناح‌های سیاسی با اهداف انتخاباتی دولت را متهم می‌کنند که با ناکارآمدی مدیریتی و منوط کردن گشایش اقتصادی کشور به «مذاکرات خارجی»، به نوعی اقتصاد کشور و معیشت مردم را رها کرده است. این در حالی است که وضعیت کنونی ناشی از مجموعه‌ای از عوامل چون تحریم‌ها، فشارهای خارجی، ساختار اقتصادی و مدیریتی کشور و … است که همه ارکان نظام در آن سهیم هستند.

در چنین شرایطی، بهره‌برداری و سوء استفاده سیاسی از آثار جنگ اقتصادی و گسترش دامنه اختلافات سیاسی داخلی به جبهه جنگ با دشمن، حاصلی جز تحلیل رفتن توان دولت برای مقابله با تحریم نخواهد داشت. حواله دادن همه مشکلات اقتصادی کشور به دولت، از سوی ناظران به نوعی فرافکنی از مسئولیت و استفاده ابزاری از تهدیدی ملی، برای تضعیف جناح رقیب تلقی می‌شود؛ مساله‌ای که نه تنها باری از مشکلات معیشتی مردم کم نمی کند، بلکه با تشدید بی اعتمادی عمومی، در سطح ملی تهدیدزا خواهد بود.