به گزارش ایرنا ، مسجد صفی یا مسجد سفید یا شهیدیه یکی دیگر از بناهای تاریخی و از قدیمی‌ترین مساجد شهر رشت است. این بنا در حومه بازار سنتی واقع شده است.
تاریخ دقیق بنای اولیه این مسجد دقیقا روشن نیست اما بر اساس یک روایت شیخ صفی الدین اردبیلی به دلیل دوستی با شیخ زاهد گیلانی در سفری به گیلان در محله فعلی، چاهی می کند و عبادتگاهی می سازد که بعدها به مسجد تبدیل می شود و از همین رو، نام مسجد به اعتبار شیخ صفی الدین اردبیلی، “صفی “نامگذاری می شود.
بعضی از تاریخ نویسان این مکان را قبر محمد باقرمیرزا ملقب به صفی الدین میرزا پسر شاه عباس اول می دانند که با بدخواهی اطرافیان پدرش و به دستور آنان کشته شده و در این محل دفن شده است. برخی باور دارند علت نامگذاری این مسجد به شهیدیه قتل ناحق صفی الدین میرزا است.
مسجد صفی طبق عبارتی که بر روی کتیبه کاشی داخل محراب دیده می شود در سال ۱۳۴۴ هجری قمری به دست حاج یوسف کاشی ساز تجدید بنا شده است.
طبق تفاهمنامه مابین اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مرمت این بنای تاریخی با ارزش در بهمن ماه ۱۳۹۸ آغاز شد.تمامی جداره های آجری مرمت و استحکام بخشی شده و کف حیاط مسجد با آجر ستنی مفروش شده است.
همچنین معاون رئیس جمهور و مسئولان استانی از پروژه مرمت مسجد آقا سید ابراهیم نیز بازدید کردند. این مسجد در جوار بقعه آقا سیدابراهیم قرار دارد و از نوع معماری داخلی بنای بقعه می توان فهمید که ابتدا بقعه بوده سپس مسجد در جوار آن ساخته شده است. در کتاب “از آستارا تا استارآباد” و کتاب ولایات دارالمرز ایران از این مسجد به نام مسجد آقا سیدابراهیم نام برده شده است.
مستنداتی از سال احداث و معمار بنا در دست نیست، طی مرمت اخیر در بنا بعد از اندود برداری کف شبستان مسجد، کاشی های لعاب دار کشف شد، که مطابق با کارشناسی باستان شناسان گروه میراث فرهنگی به دوره اواخر قاجار برمی گردد.
طبق تفاهم نامه مابین اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مرمت این بنای تاریخی با ارزش فروردین ماه ۱۳۹۹ آغاز شد و هم اکنون مرمت این بنا بادامه دارد. این بنا در تاریخ ۱۹ خرداد ۹۹ به شماره ۳۳۱۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تاکنون برای مرمت این ۲ مسجد تاریخی که با نظارت کارشناسان میراث فرهنگی انجام شد، ۱۵۰ میلیارد ریال اعتبار از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هزینه شده است.
همچنین تمامی تزئینات وابسته به معماری مسجد شامل گچبری ها، کاشیکاری ها، نقاشی ها و متعلقات چوبی توسط متخصصان امر مرمت شد. این بنا در تاریخ ۹۴.۶.۴ به شماره ۳۱۱۲۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گیلان دارای پنج هزار و ۲۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده است، که از این تعداد یک هزار و ۲۱۲ اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
