فرجام نگاه فرصت‌محور به فضای مجازی
فرجام نگاه فرصت‌محور به فضای مجازی
نگاه فرصت‌محور به فضای مجازی و مقابله با آسیب‌های احتمالی آن رویکردی بوده که در هفت سال اخیر به وضوح شاهد آن بوده‌ایم. تاکیدات پی‌درپی رئیس جمهور مبنی بر لزوم توسعه فضای مجازی را نیز باید در این راستا ارزیابی کرد.

به گزارش سرویس داده‌کاوی ایرنا، توسعه فضای مجازی پس از نشستن «محمدجواد آذری جهرمی» به عنوان وزیری جوان بر مسند وزارت ارتباطات تسریع شد. توسعه زیرساخت‌های روستایی، توسعه خطوط موبایل و شبکه ملی اطلاعات در روستاهای کشور از جمله اتفاقات مثبتی بود که در دولت دوازدهم ارتقای چشمگیری داشته است.

شهریور سال ۹۸ وزیر ارتباطات از افزایش سی هزارتایی روستاهای مجهز به خطوط تلفن همراه خبر داد و اعلام کرد در ابتدای دولت یازدهم، ۴ هزار و ۵۰۰ روستا مجهز به خطوط تلفن همراه بودند اما امروز ۳۴ هزار و ۹۰ روستا تلفن همراه دارند. به گفته آذری جهرمی پنج میلیون نفر در ابتدای دولت یازدهم به اینترنت دسترسی داشته‌اند که این عدد در ابتدای دولت دوازدهم به  ۳۶ میلیون نفر و اکنون به ۷۰ میلیون نفر ایرانی رسیده است.

اگرچه مخالفان دولت از تریبون‌های مختلف تلاش کردند اقداماتش در این زمینه را ناکافی بدانند و بعضا از توسعه زیرساخت‌های مجازی به عنوان اولویت نه چندان با اهمیت یاد کردند اما در ماه‌های اخیر شیوع ویروس کرونا و تغییر ساختار بسیاری از حوزه‌های کاری و لزوم استفاده از فضای مجازی برای پیشبرد بسیاری از مشاغلی که امکان دورکاری در آن وجود داشت، نشان داد اقدامات دولت در این زمینه توانسته بستر مناسبی را برای انجام بسیاری از کارهای اداری در دوران کرونا به وجود بیاورد.

مزیت‌ها و امکانات دولت الکترونیک نیز در ایامی که بیماری کرونا ما را از شرایط عادی زندگی دور کرد، امر ملموسی بود. وزیر ارتباطات، خرداد ۹۹ در گزارشی که به هیات وزیران درباره گسترش و توسعه دولت الکترونیک با صدور الکترونیکی مفاصا، حساب مالیاتی نقل و انتقال املاک  داده بود، گفته بود:  با این اقدام، سالانه یک میلیون مراجعه حضوری به ادارات دولتی کاهش یافته و همچنین زمان صدور مفاصا حساب از یک هفته به یک دقیقه تقلیل یافته است.

شایان ذکر است که گسترش فضای مجازی کمک شایانی در حوزه‌های مختلف اقتصادی کرده که در این راستا می‌توان از ارتقا چشمگیر کسب و کارهای آنلاین نام برد. در سال ۹۱ مجموع اشتغال در فضای مجازی ۴۵ هزار نفر بود که در سال ۹۵ به ۱۰۰ هزار شغل رسید. افزایش قابل ملاحظه سهم ایران از اقتصاد دیجیتال را نیز می‌توان از مهم‌ترین دستاوردهای دولت در سال‌های اخیر دانست. در حالی که متوسط هسته اقتصاد دیجیتال در دنیا ۴.۵ درصد است، در حال حاضر سهم ایران معادل ۶.۵ درصد است. پیگیری این مهم از ابتدای دولت دوازدهم با جدیت زیادی شروع شده و هم اکنون نیز در حال ادامه یافتن است.

همچنین رئیس جمهور پیش‌تر در اظهارنظری خاطرنشان کرده بود که فضای مجازی مشارکت مردم را در همه امور کشور آسان‌تر کرده است، روزانه به مسئولان و حاکمان نمره می‌دهند که تا چه حد دارای مقبولیت و حتی مشروعیت هستند و همچنین برای تحولات اجتماعی و جامعه ایرانی فرصت‌های مناسب بوجود آورده است.

اگر چه مشکل فیلترینگ که از سوی نهادهایی غیر از دولت اعمال شد گلایه بسیاری از اقشار جامعه را به همراه داشت اما تشکیل کمیته ضدفیلتر از سوی وزیر جوان و تلاش وزارتخانه او برای رفع فیلتر از شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب نشان از نوع نگاه درست دولت به مقوله فضای مجازی دارد.

«حسن روحانی» از ابتدای حضورش در راس دولت بارها و بارها به لزوم آگاه سازی مردم از طریق رسانه‌های مختلف به ویژه رسانه‌های مجازی اشاره کرده است. وقتی از نگاه فرصت محور دولت در حوزه فضای مجازی سخن گفته می‌شود می‌توان این گفته حسن روحانی که از طریق فضای مجازی و سیستم الکترونیک می‌توان با فساد مبارزه کرد را یادآوری کرد.

کارکرد رسانه در این سال‌ها با تحولات عظیمی رو به رو شده و عقب ماندن از این قافله می‌تواند سبب ایجاد مشکلات زیادی شود. تلاش دولت برای باقی ماندن رسانه‌های متعهد و افزایش گستره فعالیت رسانه‌ها در فضای مجازی به همین منظور انجام شده است. از ابتدای دولت یازدهم تاکنون شاهد افزایش تعداد رسانه‌های آنلاین بوده‌ایم. امری که از آن می‌توان به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار آگاهی بخشی یاد کرد. نکته قابل توجه این است که این رویکرد دولت از همان ابتدا صدای مخالفانش را درآورده بود. به زعم آن‌ها این نگاه فرصت محور به فضای مجازی غیرانقلابی است و می‌تواند تبعات سوء زیادی داشته باشد.

وزیر ارتباطات البته در پاسخ به هجمه‌های این چنینی و اتحاد رسانه‌ای مخالفان بر ضد دولت پاسخ صریح و کاملی داده است. او تاکید کرده است: «سیاست نظام جمهوری اسلامی بستن فضای مجازی نیست و دکترین کشور در این عرصه بر نگاه فرصت محور است. البته همواره بر حفظ فرهنگ ایران اسلامی تأکید داریم و از خط رهبری خارج نخواهیم شد و دچار وادادگی نمی‌شویم.»