«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز جمعه ۱۴ شهریور تازه‌ترین گزارش خود را درباره برنامه هسته‌ای ایران منتشر کرد و در اختیار ۳۵ عضو شورای حکام قرار داد. گزارش جدید آژانس در حالی منتشر میشود که ایران و آژانس به تازگی توانستند برای حل‌وفصل برخی اختلاف‌نظرهای پادمانی به توافق برسند. براساس این توافق، ایران اجازه دسترسی به دو مکان موردنظر آژانس را صادر و آژانس هم تایید کرد که پس از دسترسی به این دو مکان، دیگر سوال و درخواستی در این چارچوب نخواهد داشت.
پیامدهای همکاری ایران و آژانس
گروسی در گزارش خود درباره برنامه هسته‌ای ایران اذعان کرده است که بازرسان آژانس به یکی از دو مکان مورد نظر دسترسی یافته و دسترسی و نمونه‌برداری از مکان دوم نیز برای همین ماه برنامه‌ریزی شده است. در این گزارش همچنین اشاره شده که ایران هنوز به غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۴.۵ درصد (بالاتر از حد مجاز ۳.۶۷ درصد) ادامه می‌دهد. بر اساس این گزارش، میزان ذخائر اورانیوم غنی شده ۲ هزار و ۱۰۵ کیلوگرم است که نسبت به گزارش فصلی پیشین این نهاد بین‌المللی ۵۳۴ کیلوگرم افزایش یافته است. این رقم ۱۰ برابر میزان مجاز در برجام است. گزارش آژانس نشان می‌دهد که میزان ذخائر آب سنگین ایران هم به کمتر از ۱۳۰ تُن رسیده که برای نخستین بار پس از اعلام کاهش تعهدات ایران به مفاد توافق هسته‌ای در محدوده مجاز در برجام قرار گرفته است.
به نوشته تارنمای تحلیلی «الهدف» عراق، با سفر گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران و گزارش او درباره برنامه هسته‌ای ایران به نظر می‌رسد بار دیگر بارقه امید به دیگر طرف‌های توافق برگشته است. گزارش گروسی نشان می‌دهد ایران به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه داده است که از دو مرکز هسته‌ای ایران نمونه‌برداری انجام دهند. این رویداد نشان دهنده حسن نیت ایران برای همکاری با آژانس بر اساس احترام به حاکمیت و حق طبیعی این کشور در دستیابی به انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز است.
به نوشته تارنمای الهدف، موضوع دیگری که در گزارش آژانس به آن اشاره شده است افزایش میزان ذخایر اورانیوم فراتر از حد مجاز در توافق هسته‌ای است. در اینجا باید به یک نکته مهم اشاره کرد که غربی‌ها و به ویژه آمریکا از آن غافلند و تلاش می‌کنند از این موضوع علیه ایران جنجال‌آفرینی کنند. نکته مهم این است که ایران تعهدات خود در توافق هسته‌ای را نادیده نگرفته است. افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده در چارچوب گام‌های ایران در کاهش تعهدات خود در برجام صورت گرفته است که تهران آن را به طور آشکار و رسمی اعلام کرده است. این حق طبیعی ایران است و در توافق هسته‌ای هم بر این موضوع تاکید شده که هرگاه یکی از طرف‌های توافق از تعهدات خود عقب نشینی کنند طرف دیگر می‌تواند عکس‌العمل نشان دهد. در توافق هسته‌ای این آمریکا بود که از تعهدات خود شانه خالی کرد. سرزنش کردن ایران و سوء استفاده از گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ویژه در موضوع افزایش ذخایر اورانیوم ایران از هیچ پشتوانه قانونی برخوردار نیست. زیرا دولت ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شده و برای بازگشت تحریم‌ها تلاش می‌کند و عکس‌العمل ایران در کاهش تعهدات خود در این زمینه طبیعی است و ایران در برابر قلدرمابی‌های آمریکا از حقوق و حاکمیت خود دفاع می‌کند.
آمریکا و تیری که به سنگ خورد
ایالات متحده می‌خواست از موضوع تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران برای بی‌اعتبار کردن برجام و توجیه سیاست فشار حداکثری خود ابزاری بسازد. اما ایران با همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و توافق با این نهاد، تیر آمریکا را برای بهره‌برداری از اختلاف آژانس و مشروعیت‌بخشی به فشارهایش در شورای امنیت سازمان ملل را به سنگ نشاند.
به نوشته روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن، یکی از دلایلی که ایران به بازرسان آژانس اجازه بازرسی را داده است آن است که با این اقدام آژانس توانسته است ابزارهای فشار آمریکا را از بین ببرد. زیرا آمریکا طی ماه‌های اخیر از این موضوع در راستای موضع خود در عقب نشینی از توافق هسته‌ای سوء استفاده می‌کرد و برای رویکرد خود درباره موضوع هسته‌ای ایران بازاریابی می‌کرد. ایران با همکاری اخیر خود با آژانس مانع از این شد که در عرصه بین‌المللی اجماع‌سازی علیه برنامه هسته‌ای ایران صورت گیرد.
ایران با این اقدام خود حمایت دیگر شرکای توافق هسته‌ای به ویژه کشورهای اروپایی را از برنامه هسته‌ای خود تقویت کرد و نشان داد که برای حفظ توافق هسته‌ای و رفع نگرانی کشورهای اروپایی تمایل دارد. ایران با همکاری خود با آژانس و اجازه بازرسی به بازرسان آژانس موضع سیاسی کشورهای اروپایی و چین و روسیه را به سوی خود جلب کرد. این موضوع سبب شده است پس از شکست قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت و تحرک این کشور برای فعال سازی مکانسیم ماشه، ایران در رویکرد خود برای مقابله در برابر آمریکا وارد مرحله جدیدی شود و برگ برنده‌ای را در مقابل آمریکا به دست آورد.
به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، تهران طی ماه‌های اخیر گام‌های دیپلماسی مهمی را برای حفظ توافق هسته‌ای برداشته است. همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سبب شده است آمریکا در مسیر اجماع‌سازی علیه ایران و فراهم کردن زمینه سیاسی با هدف بازگشت تحریم‌ها ناکام شود. این اقدام یک دستاورد سیاسی مهم به شمار می‌رود که بر انزوی دیپلماتیک آمریکا می‌افزاید. تهران موفق شده است مسیر مخالفت با ایران را در وین و نیویورک سد کند. ترامپ و نتانیاهو تلاش می‌کردند با انتقال پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل و تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در ماه سپتامبر شرایط سختی را برای ایران رقم زنند. اما ایران این تلاش را ناکام گذاشته است.
به نوشته تارنمای «ایلاف» وابسته به عربستان، «مارک ویتز پاتریک» پژوهشگر مرکز پژوهش‌های راهبردی واشنگتن گفته تهران از طریق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خود با دیگر کشورهای جهان همسو کرد و با این اقدام آمریکا منزوی شده است.
به نوشته تارنمای ایلاف، «فوکونگ» دیپلمات چینی هم می‌گوید ما به توافق هسته‌ای پایبند خواهیم ماند و با همکاری با همه مجموعه بین‌الملل برای شکست تلاش‌های آمریکا تلاش خواهیم کرد. آمریکا قوانین بین‌الملل را نادیده می‌گیرد و در این زمینه نباید به آمریکا اجازه داده شود که به نادیده گرفتن قوانین بین‌الملل ادامه دهد.
