کنگره ملی و کنفرانس مشورتی سیاسی خلق چین اوایل خردادماه و پس از حدود سه ماه تاخیر به صورت همزمان برگزار شد.

ارزیابی‌های گوناگونی از اهداف پکن در برگزاری این دو نشست مطرح شد؛ برخی آن را نمایش قدرت چین و اعلام جهانی توانایی این کشور برای غلبه بر کرونا می‌دانند. شماری از تحلیل‌ها از تدوین راهبردها و اهداف تازه اقتصادی این کشور خبر می‌دهند و البته گمانه زنی‌هایی در زمینه قدرت، جایگاه و آینده «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین و راهبرد امنیت ملی این کشور هم عنوان می‌شود.

اعلام آمادگی چین برای رهبری جهان

به طورکلی برگزاری کنگره خلق مهمترین اتفاق سیاسی سالانه در چین محسوب می‌شود که به رهبران پکن فرصت عرض اندام و تبلیغ توانایی‌های آن‌ها را می‌دهد. در این دوره مهار بیماری کرونا این ویژگی را برای پکن برجسته ساخت.

در کنار نشست کنگره، نهاد سیاسی و مشورتی دیگری هم آغاز به کار کرد که متشکل از تجار، هنرمندان و چهره‌های شناخته شده جامعه چینی است. اگر چه‌این کنفرانس هیچ قدرت قانونگذاری را در اختیار ندارد اما می‌تواند باعث ایجاد تنوع در عرصه سیاست چین شود و حاشیه‌های متفاوت از نوع قدرت نرم را ایجاد کند.

با تحلیلگران یکی از مهمترین هدف از برگزاری همزمان دو نشست را تاثیرگذاری بر افکار عمومی این کشور در نمایش پیروزی دولت بر کرونا و پایان نسبی شرایط ویژه در سرتاسر چین می‌دانند. «کریستن لی» پژوهشکر برنامه امنیتی آسیا در اندیشکده « Center for a New American Security» بر این باور است که نشست کنگره خلق برای رئیس جمهوری چین این فرصت را ایجاد خواهد کرد تا میزان موفقیت پکن در برابر بحران کرونا را به رخ کشورهای جهان بکشاند.

به اعتقاد این تحلیلگر، رئیس جمهوری چین بحران فوق را مصادره می‌کند. در حالی که برخی کشورها هنوز به شدت درگیر ویروس هستند، شی جین پینگ با برگزاری این اجلاس در عرصه داخلی و بین المللی به مخاطبان خود پیام داد که پکن همه چیز را در کنترل دارد و مدیریت صحیح بحران در این کشور باعث مهار آن شد.

به اعتقاد پژوهشگر این اتاق فکر آمریکایی، چین استادانه و جسورانه تحولات را مدیریت می‌کند و اکنون سعی دارد به صورت یکپارچه بحران بین المللی کنونی را با روایتی از پذیرش رهبری جهانی خود ادغام کند.

بازگرداندن رونق اقتصادی

تلاش برای جبران رکود ناشی از کرونا و بازگرداندن رونق به چرخ‌های اقتصاد و صنعت این کشور، حداقل به سطح دوره پیش از ویروس کرونا، از مهمترین اهداف این کنگره ارزیابی شد.

آمارها حکایت از آن دارند که در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰ رشد اقتصادی چین حدود ۶.۸ درصد نسبت به دوره زمانی مشابه در سال قبل افت داشت.

به نوشته «سی.ان.ان» اعلام پیروزی بر کرونا و تلاش برای احیای اقتصاد چین مهمترین اهداف این نشست بود. در حالی که کرونا موجب بیکاری ده‌ها میلیون چینی و رکود شدید بر اقتصاد و صنعت این کشور شد به نظر می‌رسد مقام‌های پکن نیاز به رشد اقتصادی حداقل ۵.۶ درصدی را برای ۲۰۲۰ ضروری می‌دانند تا بتوانند اهداف خود را اجرایی کنند. سال قبل رشد اقتصادی این کشور ۶.۱ درصد بود.

از طرف دیگر سال ۲۰۲۰ سال پایانی برای اعلامیه حزب کمونیست چین در مورد ریشه‌کنی فقر در این کشور است و حجم گسترده‌ای از تلاش‌ها برای رسیدن به ‌این هدف تا پایان سالجاری متمرکز شده‌است.

«فرانسیس گامنت» تحلیلگر اندیشکده «کارنگی» اعتقاد دارد کنگره خلق مراسمی سیاسی با موضوعات بسته است که بحث آزاد در آن شکل نمی‌گیرد. حزب حاکم کمونیست چین در کنگره سیاست‌ها و برنامه‌های خود را ارائه می‌کند و هیچ تردیدی را در زمینه مدیریت خود در بحران کرونا قبول ندارد.

این کارشناس اعتقاد دارد کنگره در واقع  به بررسی خواسته رئیس جمهوری چین در مورد دوران پس از کرونا به ویژه در حیطه اقتصاد می‌پردازد.

در همین راستا حتی تدوین برنامه‌ای مشتمل بر یک بسته حمایتی معادل ۵ درصد تولید ناخالص داخلی چین مطرح است. بسیاری از تحلیلگران البته رساندن سطح رشد اقتصادی چین به دوره قبل از بیماری را سخت می‌دانند. گفته می‌شود رشد اقتصادی چین به دلیل ویروس کووید ۱۹ به زیر ۳ درصد رسید و ارتقای آن تا بالاتر از ۶ درصد برای امسال بسیار سخت خواهد بود.

تحلیلگر شبکه خبری «ان.بی.سی» اعتقاد دارد مهمترین بحث‌ها در این دو نشست بر امور اقتصادی متمرکز می‌شوند زیرا چین برای سال جاری بیشترین افزایش تولید ناخالص ملی را در نظر گرفته بود اما مسائل مختلف رسیدن به ‌این هدف را سخت کرد. علاوه بر این چگونگی حفظ و ارتقای نفوذ پکن در جهان هم از دیگر مسائل مهم در دستور کار کنگره است.

طبق این تحلیل، در دوره پس از شیوع بیماری کرونا، چین تلاش زیادی انجام می‌دهد تا تجارت با کشورهای جهان را همچون گذشته ادامه دهد اما کارشناسان انتظار تغییراتی شگرف در آینده نزدیک را ندارند.

به اعتقاد تحلیلگر کارنگی، در عرصه داخلی هم برخی انتظار دارند نشست کنگره خلق باعث شود تا سیاست‌های کلان اقتصادی چین به سمتی هدایت شود که بهتر بتواند شوک‌های ناشی ازبحران‌ها را مدیریت کند و ضمن تقویت امنیت اجتماعی در داخل، رشد اقتصادی باثباتی را برای جبران رکود به بار آورد.

امنیت ملی چین

از دیگر مباحث مهم برای پکن امنیت ملی این کشور است. سال گذشته اعتراضات سیاسی در  هنگ‌کنگ، باعث دردسر داخلی و بین المللی برای رهبران چین شد و به طور قطع در اجلاس کنونی کنگره راهکاری برای آن اندیشیده می‌شود.

به اعتقاد تحلیلگر «س.ان.ان» اجلاس اخیر کنگره ممکن است به مساله هنگ‌کنگ و تقویت حاکمیت پکن بر آن بیانجامد زیرا سال گذشته اعتراض‌های سیاسی که تا مرز جدائی‌طلبی هم پیش رفت اوضاع را برای پکن حساس کرده‌است. به همین دلیل در کنگره قانون امنیت ملی در دستور کار قرار گرفت که مانع استقلال این شهر می‌شود.

از طرف دیگر بحث مربوط به هزینه‌های نظامی این کشور هم امری مهم ارزیابی می‌شود. امسال قرار است بودجه دفاعی جمهوری خلق چین با ۶.۶ درصد افزایش نسبت به سال قبل به ۱۶۷ میلیارد دلار برسد. البته ‌این افزایش در مقایسه با کاهش در دیگر بندهای بودجه‌ای قابل توجه و حساسیت برانگیز شده‌ است به نوشته سی.ان ان، پکن برای سال ۲۰۲۰ بودجه حوزه خدمات اجتماعی و  امورخارجی را به ترتیب ۱۳ و ۱۱ درصد کاهش داد. این کاهش در بخش آموزش ۷.۵ و در عرصه تکنولوژی ۹.۱ برآورد شده‌است.

برای دولت‌های غربی به ویژه آمریکا افزایش بودجه نظامی بزرگترین ارتش آماده‌به‌رزم جهان آن هم در دوره‌ای که کرونا باعث رکود اقتصادی شده، امری مخاطره آمیز است.