صنعت گردشگری در حال حاضر، بعد از نفت و خودروسازی، سومین صنعت برتر جهان از لحاظ درآمدزایی است و اگر به همین سرعت پیش برود در آینده ای نزدیک به صنعت اول دنیا تبدیل خواهد شد؛ عموما به کسی که ۲۴ ساعت یا ۸۰ کیلومتر به بهانه هایی همچون سیاحتی، زیارتی، درمانی، تجاری، فرهنگی و غیره از محیط زندگی خود خارج گردد، گـردشگـر می گویند، اما اخیرا ورزش نیز به این مقوله اضافه شده و باعث شده تلفیق این دو صنعت بزرگ و جهان شمول، یکی از شگفت انگیزترین صنایع خدماتی دنیا، به نام صنعت گردشگری ورزشی را پدید آورد، نظیر آنچه در قطر تحت عنوان جام جهانی فوتبال رخ داد و یا اتفاق بی نظیری که عربستان با انتقال ستاره های بی بدیل دنیای فوتبال مثل رونالدو، نیمار و بنزما به کشورش انجام داده است.
باتوجه به میزان سفرهای متعددی که تیم های ورزشی مختلف به همراه بازیکنان و مربیان در دنیا دارند و به طبع آن سفر داوران و مدیران برگزار کننده و صد البته حجم گسترده هوادارانی که برای تشویق تیم های محبوب خود دست به سفر می زنند، اگر تبدیل به عدد و رقم گردد، بلاشک از همه زیرشاخه های صنعت گردشگری پیشی خواهد گرفت؛ از همین رو کارشناسان امر، این صنعت را به عنوان منبع اصلی در اشاعه فرهنگ ملل، اشتغال زایی، رشد اقتصادی و توسعه زیرساخت ها می دانند و کشورهای مختلف دنیا، همواره در تلاشند تا با تدوین استراتژی های مختلف، بیشترین بهره برداری را از این صنعت بزرگ و ارزشمند کسب نمایند.
در همین راستا به سراغ تنها سازمان گردشگری ورزشی موجود در کشور که تحت عنوان انجمن گردشگری ورزشی زیرمجموعه فدراسیون ورزش های همگانی فعالیت می کند، رفتیم و با دبیر این انجمن گفتگوی مفصلی داشتیم که در ذیل می خوانید:
اسفندیار زیال که خود از فعالان حوزه گردشگری است و در ورزش نیز علاوه بر داشتن دان هشت کاراته، ریاست سبک جهانى کاراته گوجوریو ima و ریاست هیات کاراته گیلان را نیز برعهده داشته است، در گفتگو با خبرنگار خط اول ورزشی، به تاریخچه تاسیس صنعت توریسم ورزشی اشاره کرد و گفت: Sport Tourism یا همان گردشگری ورزشی ابتدا در سال ۱۳۸۱ به عنوان کمیسیونی مستفل در کمیته ملی المپیک تشکیل شد، زمانی که این کمیته هاشمی طبا را به عنوان رییس و افشارزاده را به عنوان دبیرکل به خود می دید، از همان ابتدا هم وظیفه اش فراهم کردن و اطلاع رسانی و همراه کردن تیم های ملی در مسابقات جهانی و بین المللی بود اما چون بازوی اجرایی نداشت عملا کاری از پیش نبرد. نهاد های مختلفی در ایران نظیر سازمان هواپیمایی کشوری، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی (وزارت فعلی گردشگری) و سازمان حج و زیارت (که این روزها زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد) مجوز برگزاری تورهای گردشگری را می دادند و یک سرگردانی عجیبی برای برگزاری تورهای ورزشی پیش آمد. از همین رو تصمیم گرفته شد این تشکیلات به وزارت ورزش و جوانان (سازمان تربیت بدنی وقت) سپرده شود تا شاید گشایشی حاصل گردد، وزارتخانه هم در تاریخ ۹/۵/۱۳۸۴، مجوز فعالیت انجمن گردشگری ورزشی را تحت نظارت فدراسیون ورزش های همگانی جمهوری اسلامی ایران صادر نمود تا منبعد مجوز تورهای گردشگری ورزشی توسط وزارت ورزش و جوانان صادر شود.
وی ادامه داد: این انجمن، با عزمی راسخ و با حمایت همه جانبه فدراسیون ورزش های همگانی، با تدوین استراتژی و تعیین بازارهای هدف، متولی و مجری فعالیتی گسترده در جهت بسط و گسترش صنعت گردشگری ورزشی، در کشور شد و در استان ها نیز، کمیته گردشگری ورزشی استان، تحت نظارت هیات های ورزشهای همگانی استانها آغاز بکار کردند، اما همچنان خلا بازوی اجرایی به چشم می آمد و در حوزه اجرا کمتر اتفاقی رخ می داد. درحالیکه در ایران علاوه بر رخدادهای بیشمار ورزشی که نیاز به هماهنگی لجستیکی داشت، وجود پتانسیل های بالای گردشگری ورزشی نظیر طبیعت های بکر و جنگل های زیبا، دریاها و مناطق کوهستانی زیبا و با توجه به چهار فصل بودن ایران، طوریکه همزمان در نقطه ای از کشور می توان ورزش های نظیر اسکی روی برف و … را انجام داد در گوشه ی دیگر از کشور می توان در دریاها به شنا و ورزش های آبی پرداخت، هنوز از جایگاه خوبی برخوردار نیست و این مستلزم توجه بیشتر و رویکردی جدید به گردشگری ورزشی بود.
اسفندیار زیال که بعد از روی کار آمدن سعید مرادی در تابستان امسال، به عنوان رییس انجمن گردشگری ورزشی کشور، به عنوان دبیر کار خود را اغاز کرده است، از تجربیات شخصی خود می گوید: من از همان ابتدای تشکیل کمیسیون گردشگری ورزشی در کمیته ملی المپیک در ابتدای دهه ۸۰، به عنوان یکی از اعضای فعال آن بوده ام و وقتی چالش اصلی این کمیسیون که نبود الزامات اجرایی بود را یافتم، دست به تشکیل اولین پایگاه خصوصی گردشگری ورزشی را در دفتر خدمات مسافرتی خود زدم … تا جای خالی بازوی اجرایی این تشکیلات که همان آژانس هواپیمایی و دفتر مسافرتی بود را پر کنم و خوشبختانه قدم های درست و اصولی در پی ان برداشته شد.
وی افزود: اکنون نیز که مسولیت انجمن گردشگری ورزشی کشور به ما سپرده شده است قصد داریم در حول دو محور یکی تربیت لیدر و دومی برگزاری تور اردوهای ورزشی فعالیت انجمن را به منصه ظهور برسانیم.
دبیر انجمن گردشگری ورزشی کشور، در خصوص تربیت لیدر گفت: لیدر تنها هواداران و تماشگران و مشوقین نیستند، بلکه سرپرستان و مدیران تیم ها نیز به نوعی لیدر محسوب می شوند. ما با برگزاری دوره های آموزشی برای فارغ التحصیلان (عمدتا) رشته تربیت بدنی، ضمن ایجاد اشتغال مفید برای این افراد، آموزش های لازم را به آنها می دهیم تا مجموعه های ورزشی تحت مدیریت خود، چه تیم های ورزشی و چه کانون های هواداری را به درستی جهت حضور در یک رقابت و یا تماشای آن راهبری کنند تا اتفاقاتی نظیر عدم صدور مجوز پرواز برای هواپیمای اختصاصی پرسپولیس برای سفر به عربستان در همین هفته گذشته پیش نیاید یا تیم دیگری در بازگشت از سفر پس از بازی، اتوبوس خود را از دست ندهد مجبور نشود با وانت برگردد.
وی یکی دیگر از ماموریت های انجمن گردشگری ورزشی را رواج تورهای ورزشی خواند و گفت: این مهم نیز در اشکال مختلف حرفه ای و غیرحرفه ای صورت می گیرد؛ هم با کمک همان لیدرهای آموزش دیده می توان اردوهای پیش فصل تیم های ورزشی را در یک کمپ ورزشی داخلی یا خارجی تدارک دید و هم در شکل اردوهای غیرحرفه ای می توان جشنواره ورزشی برگزار کرد و با رهسپار کردن گردشگران به یک نقطه خاص گردشگری و برگزاری رقابت های مهیجی چون طناب کشی و دارت و ماهیگیری و سوارکاری در ایجاد نشاط اجتماعی در جامعه کمک کرد.
زیال ادامه داد: در همین راستا ضمن تلاش برای تهیه و تدوین یک اساسنامه و آیین نامه خاص برای انجمن گردشگری ورزشی؛ برگزاری یک همایش بزرگ گردشگری ورزشی با حضور روسای هیات های همگانی سراسر کشور، معاونین ورزشی ادارات کل ورزش و جوانان استانها و همینطور معاونین گردشگری ادارات کل میراث فرهنگی و گردشگری کشور نیز برای شناخت بهتر توریسم ورزشی در حال برنامه ریزی است تا به عنوان اولین قدم در انجمن گردشگری ورزشی برداشته شود.
دبیر انجمن گردشگری ورزشی کشور، در پایان گفت: ایران با توجه به پتانسیل ها و امکانات طبیعی و انسانی می تواند با آموزش نیروی انسانی، استخدام نیروی متخصص و کارشناسان تحصیل کرده، مدیریت و درایت صحیح، سرمایه گذاری، جذب سرمایه ها و آماده سازی شرایطی مطلوب برای علاقه مندان به مسافرت های داخلی و خارجی، می تواند قطبی مهم در صنعت توریسم به معنای عام و توریسم ورزشی در معنای خاص آن در منطقه خاورمیانه و جهان تلقی گردد که این امر مستلزم مدیریت و توجه بیشتر مسئولان ذیربط در حوزه ورزش و گردشگری و همچنین بستر سازی لازم برای فعالیت انجمن گردشگری ورزشی در ایران و کمیته های گردشگری ورزشی در استان ها است.
