به گزارش ایرنا پلاس، جشنواره ای که در این سالها همواره تلاش شده از حاشیه ها دور نگاه داشته شود و تنوع و تعداد درحضور داوران از اعمال سلیقه و انتخاب های سلیقه ای در آن کاسته است و بستری شده برای تعامل و بیش و پیش از آن استعدادیابی در این حوزه اما نبود حمایت هنرمندان پس از اتمام جشنواره و عدم امکان بروز و ظهور آنان و انتشار اجراها در جامعه خود دغدغه ها و چالشی برای این هنرمندان جوان است که نیازمند فرصت هایی از این دست هستند.
پانزدهمین دوره جشنواره موسیقی جوان، پاییز ۱۴۰۰ به دبیری هومان اسعدی و مشارکت گسترده استادان موسیقی ایران با حمایت دفتر موسیقی و معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به همت انجمن موسیقی ایران و با همکاری بنیاد رودکی برگزار می‌شود.
دلیل استفاده از داوران متعدد در این جشنواره،” خنثی‌سازی انتساب تفکری خاص در این رویداد اعلام شده است”. داوری مرحله مقدماتی پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان پس از دریافت حدود ۲ هزار و ۵۰۰ اثر، به دو صورت حضوری و مجازی آغاز شد.
پیروز ارجمند، آهنگساز و نوازنده که از دی ماه ۱۳۹۲ تا تیر ۱۳۹۴ مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد بود، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس با تاکید بر حضور اساتید با تجربه در داوری جشنواره موسیقی جوان به فقدان خروجی مناسب و در دسترس قرار نگرفتن اجراها برای مردم به عنوان نقطه ضعف آن اشاره می کند.
ایرنا پلاس : داوری پانزدهمین دوره جشنواره موسیقی جوان را با توجه به تعداد زیاد داوران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ارجمند: در بررسی جشنواره موسیقی جوان باید به چند نکته توجه کرد؛ نخست دبیری مستمر و خوب هومان اسعدی است که این جشنواره را تبدیل به مجموعه ای حرفه‌ای و بی‌حاشیه کرده‌است. از سویی استمرار این جشنواره مهم است.
زیرا چراغ بسیاری از جشنواره‌هایی که توسط وزارت فرهنگ و ارشاد تعریف شده‌اند، بعد از مدتی خاموش شده اما این جشنواره با این مدل اجرایی توانسته، تداوم خود را حفظ کند.
برمبنای در دو سالی که در وزارت فرهنگ و ارشاد در این حوزه مسئولیت داشتم؛ معتقدم که جشنواره موسیقی جوان، جزو بهترین جشنواره‌های موسیقی کشور است و داورانی که انتخاب می‌شوند معمولا از میان اساتید تراز اول و شناخته شده سازهای کشور هستند.
ضمن آنکه تنوع داوری در جشنواره به دلیل تکثر آرایی است که عموما در جامعه موسیقی وجود دارد و چون نظام موسیقی در ایران، مکتبی است، شاهد دیدگاه‌های منحصر به فردی هستیم که مرجع آن استاد است و حتی ممکن است استادی، شیوه شاگردان استاد دیگر را قبول نداشته‌باشد.
ضمن آنکه تکثر داوری می‌تواند مزیت باشد و امسال نیز این تکثر نسبت به سال‌های قبل بیشتر شده و دیدگاه‌های بیشتری وارد عرصه داوری شده‌اند و در مجموع همه اینها مزیت‌های جشنواره موسیقی جوان محسوب می شوند.
از جشنواره خروجی نمی‌گیریم
ایرناپلاس: ارزیابی کلی شما از جشنواره موسیقی جوان چیست؟
ارجمند: ایرادی که بر جشنواره وارد است آنکه خروجی و استعدادهایی که در جشنواره شرکت می‌کنند، هیچ‌گاه حمایت و پیگیری نمی‌شوند حال آنکه یکی از اهداف آن، کشف استعدادها است.
در این میان، بسیاری از هنرمندان که در جشنواره جوانان برگزیده شده اند، حتی اگر در این جشنواره صاحب رتبه نمی‌شدند نیز مسیر خود را به روال عادی ادامه می‌دادند، به این مفهوم که جشنواره نتوانسته روند پیشرفت یا حتی در مسیر صحیح قرار گرفتن این هنرمندان جوان را تسریع کند و نیاز است بعد از اتمام هر دوره جشنواره، از آن خروجی گرفته شود.
از سویی جشنواره برگزار می‌شود، اما ویدئوهای کارهای ارائه شده در آن مانند دیگر جشنواره‌ها در جامعه منتشر نمی‌شود، افراد منتخب توسط مراکز آموزشی مانند دانشگاه‌ها جذب نمی‌شوند، برخی از جشنواره ها تفاهمی با مراکز آموزشی عالی منعقد می کنند که نفرات برتر را بدون کنکور یا با شرایط ویژه به آن دانشگاه معرفی کنند که این موارد نقص هایی در روند این جشنواره است در عین آنکه مزایای بسیاری دارد.
در واقع اینگونه اقدامات نیازمند پرداخت وجوه و جوایز نقدی نیست و می‌تواند شامل دوره‌های آموزشی، دوره‌های اقامتی و کارگاه های آموزشی برای هنرجویان باشد تا آموزش تکمیلی را بگذرانند.
جشنواره‌هایی مانند موسیقی فجر ویترین فعالیت موسیقی است
ایرناپلاس: اجرای جشنواره آرشیو می‌شود، چرا منتشر نمی‌شود؟
ارجمند: از جمله نواقصی که بر جشنواره‌های وزارت فرهنگ و ارشاد وارد است آنکه طی این سالها هیچ‌کدام از جشنواره‌ها و آثاری که در ارکستر سمفونیک و ارکستر موسیقی ملی برگزار شده، در اختیار مردم قرار نگرفته است در حالی که با جست‌وجو در فضای اینترنتی می توان متوجه خلا جدی در خروجی این جشنواره‌ها شد. جشنواره‌هایی مانند موسیقی فجر، ویترین فعالیت موسیقی ایران است چنانکه هرآنچه در عرصه موسیقی ایران اتفاق می‌افتد در جشنواره فجر به نمایش گذاشته می‌شود، اما خروجی آن را نمی‌بیند.
در واقع ارکسترهای سمفونیک دنیا به صورت منظم آثار خود را منتشر می‌کنند، اما ارکستر سمفونیک ایران فقط آثارش را برای مخاطبان تالار اجرا می‌کند و این آثار هیچ‌گاه منتشر نمی‌شوند. حتی آثاری که علی رهبری در دوره‌ای که رهبری ارکستر سمفونیک ایران را برعهده داشت بنیاد رودکی به تعهدات خود پایبند نماند و این آثار را بایگانی کرد و منتشر نشدند.
آرشیو کردن موسیقی جشنواره‌ای در ایران بدون انتشار آن همیشه موجب تعجب و تاسف ماست. در حالی که اگر اثری اجرا می‌شود باید در اختیار مردم قرار گیرد، زیرا با بودجه مردم تهیه و اجرا شده اند و باید در اختیار مردم قرار گیرند که این از وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد است.
چهره هایی چون فرهاد فخرالدینی زحمت زیادی برای ارکستر موسیقی ملی کشیدند، ولی امروز شاهدیم به اجراهای بسیار محدود نمی توان آثار زیادی را در در فضای مجازی دید در حالی که کارهای ارکستر کشوری مثل ترکیه به وفور در فضای مجازی قابل دسترسی است.
این آثار همه بخشی از دارایی مردم هستند و انحصار آنها در تالار وحدت با ظرفیت محدود نوعی جفا به مردم ایران است.
مدیریت فرهنگی در ایران، فرمایشی است
ایرناپلاس: به نظر شما وقتی مسئولان هزینه اجرا و ضبط را تقبل می‌کنند، چرا از انتشار آن خودداری می‌کنند؟
ارجمند: اگر از جنبه تبلیغی نگاه شود، در واقع وقتی اثری منتشر می‌شود، میزان رغبت مردم برای دیدن اثر بیشتر می‌شود و اگر افراد اجراهای قبلی را ببینند علاقه آنها برای دیدن کنسرت جدید افزایش می یابد.
کنسرت‌ها آدابی دارند که برای مردم جذاب است و علاقمند به تجربه آن هستند.
چند سال قبل، منتقدان موسیقی نسبت به نحوه اجرای جشنواره موسیقی فجر اعتراض کردند. در پی این اعتراض قرار شد تا اساسنامه‌ای را به صورت مشترک با وزارت فرهنگ و ارشاد برای این جشنواره تدوین کنند اما خروجی آن چیزی کمتر از ۱۰ درصد خواسته‌های منتقدین را تامین کرد و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بی توجه به خواست منتقدین به کار تدوین اساسنامه با رویکرد خود ادامه داد.
به نظر می رسد مدیریت فرهنگی در ایران بسیار فرمایشی است و جشنواره فقط برای اینکه برگزار شود، اجرا می‌شود اما با چه کیفیتی برگزار شود، چه خروجی داشته‌باشد و آیا در آینده فرد برگزیده مفید و موثر است، چندان اهمیتی ندارد و مدیران دغدغه جدی نسبت به عرضه موسیقی ندارند.
گاه شاهدیم که یک جامعه‌شناس یا شاعر و … مدیر بخش موسیقی کشور می‌شود که در واقع این افراد رغبت زیادی برای کار جدی ندارند.
ایرناپلاس: آیا راهی برای بهبود شرایط وجود دارد تا جشنواره سکوی پرتابی برای جوانان برگزیده شود.
ارجمند: مدل‌هایی را می‌توان در این زمینه استفاده کرد از جمله تفاهمی میان جشنواره‌ها با مراکز آموزش عالی و اساتید موسیقی منعقد شود و برگزیدگان این دوره‌ها تحت آموزش رایگان قرار گیرند.
همچنین دتولید آثار برگزیدگان با حمایت مالی وزارت فرهنگ و ارشاد است، به عنوان مثال این وزارتخانه می‌تواند اجرا و تولید آثار هنرمندان را برای زمان مشخص حمایت مالی کند.
راهکار دیگر آنکه سازهای درجه یک برای هنرمندان تهیه شود، زیرا بسیاری از سازها گران‌قیمت است و هنرجو امکان تهیه آن را ندارد، افراد برگزیده را به دوره‌های آموزشی خارج از کشور برای ارتقای سطح دانش بفرستند یا برای آنها تسهیلات ویژه‌ای برای بهره‌مندی از محصولات فرهنگی فراهم نمایند.
همه اینها روش‌های حمایتی است که همه کشورهای دنیا انجام می‌دهند و ما هم می‌توانیم از این مدل‌ها در جشنواره موسیقی فجر بهره گیریم.
