از  زرنگ بازی در توسعه تا بی تدبیری در برنامه ریزی !
از  زرنگ بازی در توسعه تا بی تدبیری در برنامه ریزی !
معین نیوز_بحران کم آبی و خشکسالی که چند سالی است گریبانگیر برخی استان ها بویژه اصفهان شده است و امروز نیز چالش های اجتماعی. اقتصادی و امنیتی زاینده رود لبریزی ان، رونمایی می شود ریشه در بی تدبیری مقصرانی دارد که با تفکر زرنگ بازی در توسعه و عدم توجه به نظام برنامه ریزی و نادیده گرفتن تبعات یک تصمیم از گذشته تا حال موجب این فاجعه شده اند.

این بی تدبیری نه تنها به روزگاران پس از انقلاب لسلامی ختم نمی شود بلکه در پیش از انقلاب و دوران رژیم گذشته نیز بدون درک شرایط اقلیمی و چشم انداز اینده استقرار برخی صنایع خاص مانند فولاد و ذوب آهن و صنایع اب بر موجب تشدید فرایند خشکسالی و از چرخه خارج شدن منابع ابی استان های خشک و کویری و خشکی سرچشمه ها شدند که در این میان باید تحت کنترل قرار گرفتن بسیاری از سرچشمه های ورودی اب به جغرافیای سرزمینی ایران در فراسوی مرزها و احداث سد های متعدد در کشورهای همسایه را نیز اضافه کرد.

هرچند ایجاد ایننگونه صنایع و سایر کارخانجات بزرگ موجب شکوفایی اقتصادی نسبی برای منطقه و اقتصاد ملی برای چند دهه بود و طعم نیم بند توسعه منطقه ای و پویایی اقتصادی را بخشی از مردمان آن سامان چشیدند ، اما نادیده گرفتن چشم انداز اینده استقرار اینگونه واحدها و یا ارزیابی نامحدود مدت زمان بهره برداری اینگونه صنایع و عدم اینده پژوهی در بهره برداری های مداوم از منابع ابی و تشویق فعالیت های اقتصادکشاورزی متکی بر آب فراوان همچون کشت برنج و سایر محصولات موجب بهم ریختگی طبیعت این استان ها شد که پس از چند دهه زخم های خشکسالی ان دهن باز کرده است.

انچه در روزگاران پس از پیروزی انقلاب لسلامی بیشتر به چشم امد و اثر مضاعفی بر روند بهره برداری های غیر منطقی از منابع محدود و جغرافیای طبیعت شکننده قبلی داشت حاکم شدن نگاه بخشی نگری در مدیران اجرایی و تمرکز قدرت با تفکر قبیله گرایی در قانونی نانوشته و چنگ زدن به منابع ملی در اختیار و سوق دادن آنها به سمت برخوردار کردن استان هم ولایتی ها بود که این نگاه یک سویه در مسیر توسعه منطقه ای موجب تهدید سرنوشت کشور در نظام برنامه ریزی و آغاز چالش های ناشی از توسعه نامتوازن برای جامعه ایرانی شد که با حرکت مهاجرت ها به سمت استان های نیمه برخوردار و د ر استانه شکوفایی از استان های کم برخوردار موج تازه ای از ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی شکل گرفت بطوریکه در سوی دیگر جغرافیای کشور شاهد کم تحرکی های اجتماعی ، کاهش تولید در روستاها و خالی شدن جمعیت بودیم که بخش مهمی از این جمعیت حاشیه نشین استان های در حال توسعه با پیامدهای ان شدند.

نگاه حاکم قدرتمندان و برخورداران از اختیارات قانونی در سوق دادن منابع و منافع به سمت زادگاهای خود در این چهار دهه که عموما از تصمیم سازان و تصمیم گیران در رده های مختلف کارشناسی تا ارشد در دولت ها بودند با اجرای طرح های توسعه ای بدون در نظر گرفتن آمایش سرزمینی و ارزیابی ظرفیت ها و تو ان اکولوژیک مناطق و جانمایی صنایع همسو با طبیعت و توان ان برغم جاری شدن مزایا و ثروت مقطعی و شکل گیری توسعه و برخوردار شدن این استان ها چالش های این توسعه نامتوازن را رقم زدند .

اصفهان و بحران ناشی از بی تدبیری ها از گذشته تاکنون دامنگیر مردمانی شده است که با رنج، روزگارباید بگذرانند بی آنکه کسی پاسخگوی بی تدبیرها باشد.

بحران امروز اصفهان که به طور یقین دامنگیر سایر استان های مانند ان خواهد شد ناشی از تفکر نابخردانه ای است که با نگاه محله گرایی، فرصت های توسعه ملی را قربانی نگاه منفعت طلبی قومسالاری کرده اند و به جای در نظر گرفتن سهم توسعه برمبنای ظرفیت های جغرافیای کشور به محدود کردن توسعه بر پایه جغرافیای خاص کردند که بحران های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی ناشی از اینگونه برنامه ریزی ها در آینده نزدیک به استان های دیگر بویژه شمالی که امروز نیز صدای پای ان شنیده می شود سر ریز خواهد شد.

اکنون تا فرصت اندکی که برای جابجایی جمعیت استان های کویری و خشک و گریزان از ناملایمات گرفتار آمده به سایر مناطق ایران باقی است باید با درک شرایط و توان اکولوژیک جغرافیای ایران با اجرایی کردن آمایش سرزمینی و جانمایی و جابجایی صنایع نا همخوان با طبیعت و اجرای طرح های اقتصادی با پیوست های اجتماعی و فرهنگی هر ناحیه و استان از زمینه های تولید بحران های جدید پیشگیری شود.

امروز باید کانون بحران های جدید را با مدیریت صحیح منابع و پرهیز داشتن از تصمیمات احساسی گرفت زیرا راه گریز دیگری نیست!

  • نویسنده : یونس رنجکش