کتاب نگاهی به تاریخ تئاتر گیلان نگاهی دارد به رخدادهای تئاتر گیلان از سال ۱۲۸۹ تا سال ۱۳۵۷
به ویژه فعالیت های گروه های تئاتری،انجمن ها
و تشکل های هنری و همچنین به برخی از تئاتر شهرستانها اشاره دارد.
نویسنده کتاب را در سه فصل به شرح زیر تنظیم کرده است.
فصل اول: تئاتر گیلان در سال های ۱۳۱۰ — ۱۲۸۹
فصل دوم: تئاتر گیلان در سال های ۱۳۳۷ — ۱۳۲۰
فصل سوم: تئاتر گیلان در سال های ۱۳۵۷ — ۱۳۳۷
در فصل اول کتاب نسبت به معرفی آغازگران تئاتر در رشت،معرفی تشکل ها و کانون های فرهنگی و هنری در رشت ازجمله هیات امید ترقی،جمعیت ادبی فرهنگ،جمعیت محمدیه،جمعیت آکتورال آزاد ایران می پردازد.
در فصل دوم به یک دهه از تئاتر گیلان طی سال های ۱۳۲۰ — ۱۳۱۰ به تجدید حیات دوباره جمعیت ها و مراکز هنری می پردازد.
شرکت هنر در سال ۱۳۲۳ به سرپرستی مهدی گرامی که تحصیل کرده کشور فرانسه به اتفاق کارگردان میرعلینقی میرکیا که تحصیلات کلاسیک تئاتر داشت،تشکیل شد. و سپس به ترتیب استودیودرام گیلان،جمعیت گیل،جمعیت درخشان،کانون آئینه،کانون هنرپیشگان پیروز و… که یکی پس از دیگری تشکیل و تعطیل می شوند، پیش پرده خوانی در تئاتر و سالن های نمایش در رشت،تماشاخانه‌گیلان و معرفی چهره های ماندگار مردان و زنان تئاتر گیلان اشاره ای دارد.
در فصل سوم که آخرین فصل کتاب را تشکیل می دهد،از سال ۱۳۴۱ شروع می گردد،نویسنده به تشکیل گروه های تئاتری در رشت،از جمله گروه نمایشی خورشید،پاسارگاد،گیلان،ابجد،جوانان گیلان،آتوسا می پردازد و در ادامه به مراکز دولتی از قبیل کاخ جوانان و مرکز آموزش تئاتر در رشت،اشاره می کند.نویسنده سپس به سابقه و فعالیت های گروه های تئاتر شهرستانهای فومن،صومعه سرا، آستانه اشرفیه،بندرانزلی، لنگرود،لاهیجان،رودسر،تالش،آستارا را بیان می کند. و آلبومی از عکس اجرای نمایش های گروه های رشت را ارائه می دهد.
در مجموع باید به این نکته اشاره داشته باشم که کتاب حاضر در جایگاه خود و در حد و اندازه اش کتابی ارزشمند است.به ویژه فصل دوم کتاب، دارای مطالب و اطلاعات مفید در حوزه تئاتر به خواننده ارائه می کند.و البته ناگفته نماند که فصل اول کمی و فصل سوم بیشتر لاعر از آب در آمد.
اما آنچه مسلم است،این کتاب که عنوان نگاهی به تئاتر ( گیلان ) را یدک می کشد،بیشتر به فعالیت گروه ها و تشکل های فرهنگی و هنری تئاتر رشت می پردازد.و تئاتر شهرستانها مظلومانه درحاشیه قرار می گیرند.و در آلبوم عکس ها نیز از عکس اجرای نمایش های شهرستانها خبری نیست و این نکات از کاستی های کتاب محسوب می گردد.
و چقدر خوب و درخور توجه بود اگر فعالیت تئاتر هر شهرستان بخش بندی می گشت و گروه ها، تشکل ها،انجمن ها و چهره های ماندگار هر شهرستان به طور جداگانه مورد بررسی قرار می گرفت.
به هر حال به عقیده من ،هر شخص که به هر اندازه و به هر شکلی در باره معرفی هنر تئانر و هنرمندان تئاتر گیلان و پیشرفت و توسعه این هنر اصیل و مردمی تلاش کند،باید قدردان کوشش و تلاشش باشیم.و به همت او ارج گذاریم.
جای بسی تاسف است که اجل مهلت نداد تا زنده نام علی حاج علی عسکری در زمان حیاتش رونمایی کتاب خود را به تماشا نشیند و از آن لذت ببرد.امیدوارم که مدیران فرهنگی و هنری استان در زمان حیات هنرمندان پیشکسوت،مراسم تجلیل از آنان را فراهم آورند.و حوزه هنری گیلان هم چنان نسبت به چاپ و نشر کتابهای مکتوب همت نماید، که همتش ستودنی است.
