در سناریوی خوشبینانه، امسال تعداد مردم در فقر شدید به ۶۷۹ میلیون نفر و در سناریوی بدبینانه به ۷۱۹ میلیون نفر خواهد رسید، در حالی که پیش از بحران کووید-۱۹ پیشبینی میشد که در سال ۲۰۲۰، تعداد فقیران جهان به ۵۹۵ میلیون نفر کاهش یابد.
در ماه آوریل، بانک جهانی برآورد کرده بود که به علت بیماری کووید-۱۹، ۴۰ تا ۶۰ میلیون نفر به فقر شدید کشیده شدهاند. از آن زمان تا کنون، کانون شیوع کرونا از شمال آمریکا و اروپا به جنوب کره زمین کشیده شده است. این مسئله، باعث افزایش تلفات در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط شده و همزمان، هزینههای اقتصادی آنها را هم افزایش داده است. در نتیجه، برآورد بانک جهانی نیز تغییر کرده است.
بانک جهانی با توجه به گزارش چشمانداز اقتصادی جهان، دو سناریو برای تاثیر کووید-۱۹ روی فقر طراحی کرده است. در سناریوی اول، میزان شیوع بیماری در سطح کنونی باقی میماند و فعالیتهای اقتصادی از سر گرفته میشوند. اما در سناریوی دوم، میزان شیوع بیشتر و طولانیتر میشود و محدودیتهای فعالیتهای اقتصای نیز باقی مانده و یا حتی بیشتر میشود. در سناریوی دوم، شرکتهای آسیبپذیر به کل از بازار کنار گذاشته میشوند. میزان مصرف خانوارها به شدت کاهش مییابد و بعضی از کشورهای با درآمد پایین، با خطرات مالی گستردهای روبرو خواهند شد. در سناریوی اول، رشد اقتصادی جهان منفی ۵ درصد و در سناریوی دوم، منفی ۸ درصد است.
در شرایطی که رشد اقتصادی جهان منفی ۵ درصد باشد؛ بحران ویروس کرونا ۷۱ میلیون نفر را به فقر شدید خواهد کشاند. اما اگر رشد اقتصادی با سناریوی سقوط به محدوده منفی ۸ درصدی اتفاق افتد، نزدیک به ۱۰۰ میلیون نفر به فقر شدید کشیده میشوند. بانک جهانی، سه معیار برای محاسبه خط فقر استفاده میکند که با توجه به استانداردهای زندگی در مناطق مختلف جهان تعیین میشود. ۱۰۰ میلیون فقیر جدید، در صورتی به جمعیت فقرا اضافه میشوند که خط فقر میزان درآمد ۱.۹۰ دلار در روز در نظر گرفته شود. با این حساب، ۷۱۹ میلیون نفر در جهان در فقر شدید روزگار خواهند گذراند.
اما با خط فقر معیار دیگری که بانک جهانی استفاده میکند، یعنی درآمد ۳.۲۰ دلاری در روز، ۱۷۶ میلیون نفر به شرایط فقر شدید کشیده خواهند شد که دو سوم این افراد در جنوب آسیا زندگی میکنند. در معیار سوم و با در نظر گرفتن درآمد ۵.۵۰ دلار در روز به عنوان خط فقر، ۱۷۷ میلیون نفر به فقر شدید کشیده میشوند. بسیاری از این فقرای جدید، در شرق آسیا و اقیانوسیه خواهند بود و تعداد کمی از آنها، در جنوب صحرای آفریقا زندگی میکنند.
بانک جهانی مینویسد: «پیشبینی آنچه که در سال ۲۰۲۱ خواهد گذشت، از وضعیت فعلی هم عدم اطمینان بیشتری دارد. حتی اگر در سال ۲۰۲۱، رشد اقتصادی جهان به مثبت ۴ درصد برسد؛ در وضعیت افرادی که در فقر شدید زندگی میکنند، هیچ تغییری ایجاد نخواهد شد.»
نمودار زیر که از پایگاه اینترنتی بانک جهانی به فارسی برگردانده شده است، نشان میدهد که در سال ۲۰۱۵، ۷۳۸ میلیون نفر در جهان در فقر شدید زندگی میکردند. سالها تلاش برای کاهش فقر در جهان، باعث شده بود که روند فقر در جهان کاهشی باشد و پیشبینی میشد که تعداد فقیران در سال ۲۰۲۰، به ۵۹۵ میلیون نفر کاهش یابد. اما پیدا شدن سر و کله ویرس کرونا، تمام تلاشهای جهان برای فقرزدایی را از بین برده است.