مصطفی الکاظمی حدود دو ماه پس از انتخاب به عنوان نخست وزیر عراق، در نخستین سفر خارجی خود به زودی وارد تهران می‌شود. او قرار است با مسئولان ارشد کشورمان دیدارهایی داشته باشد. الکاظمی قرار بود ابتدا به ریاض سفر کند اما دفتر نخست وزیری عراق در پی تعویق سفر الکاظمی به ریاض پایتخت عربستان به دلیل کسالت پادشاه سعودی دیروز دوشنبه اعلام کرد که این سفر با توافق مقام‌های دو کشور در آینده نزدیک انجام خواهد شد. طی روزهای اخیر گمانه زنی‌های گسترده‌ای از نخستین سفرهای الکاظمی منتشر شده بود که بخش عمده این گمانه‌زنی‌ها به روابط بغداد با تهران و ریاض مربوط بوده است.
تلاش الکاظمی برای ایجاد توازن در روابط منطقه‌ای
از دیدگاه بسیاری از تحلیلگران، یکی از انگیزه‌های مهم الکاظمی در شرایط کنونی عراق و منطقه تلاش برای ایجاد توازن در روابط میان سه ضلع ایران، عربستان و آمریکا است.
هنگامی که چند هفته پیش الکاظمی به عنوان وزیر عراق معرفی شد او در برنامه دولت خود که به پارلمان ارائه کرد روی سه اصل، حفظ حاکمیت عراق، برقراری توازن در روابط خارجی و همکاری با کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تکیه کرده بود. الکاظمی در برنامه دولت خود تصریح کرده بود که بدون تکیه بر اصل توازن در روابط خارجی عراق نمی‌توان حاکمیت ملی این کشور را تضمین کرد.
شبکه خبری «الجزیره» قطر در این باره نوشته سفرهای خارجی الکاظمی در راستای تقویت اصل توازن در روابط خارجی عراق و کاهش تنش‌ها میان آمریکا و عربستان با ایران صورت می‌گیرد.
«ظافر العانی» عضو کمیسیون روابط خارجی در مجلس عراق به این شبکه خبری گفته دولت کنونی عراق با این سفرها می‌خواهد این پیام را برساند که در روابط خارجی خود سیاست متوازنی را در پیش گرفته است. این کشور دنبال گشایش روابط با کشورهای عربی و غربی است. او همچنین با سفر خود به ایران می‌خواهد نگرانی دوستداران ایران در عراق را از بین ببرد و نشان دهد که روابط عراق با آمریکا و کشورهای عربی به زیان ایران نخواهد بود. عراق با اوضاع اقتصادی کنونی خود نیاز مبرمی به همه کشورها دارد تا به این کشور کمک کنند.
صفحه عربی تارنمای شبکه «الحره» آمریکا در این زمینه نوشت با توجه به مناسبات الکاظمی با سعودی‌ها و نیز تهران، ناظران وی را فرد مناسبی برای میانجیگری بین عربستان و ایران به عنوان دو رقیب و کنشگر منطقه‌ای به شمار آورده‌اند.
به نوشته روزنامه «رای الیوم»، «نظیر الکندوری» نویسنده و تحلیلگر مسائل سیاسی می‌گوید برخی معتقدند که الکاظمی به دنبال تقویت روابط عراق با محور آمریکایی و همپیمانان عرب این کشور است این در حالی که الکاظمی به دنبال برقراری روابط متوازن با همه بازیگران در عراق به ویژه تهران و واشنگتن است.
نگاهی به روابط اقتصادی ایران و عربستان با عراق
تارنمای مرکز «المستقبل» عراق اهمیت روابط اقتصادی عراق و ایران را مورد توجه قرار داد و نوشت عراق با ایران روابط اقتصادی گسترده‌ای دارد و این کشور در زمینه انرژی به ویژه گاز طبیعی و برق به ایران متکی است. ایران دومین کشور صادر کننده کالاها به عراق به شمار می‌رود و این کشور صادر کننده خودرو، مواد غذایی، مواد زیر ساختی و … به عراق است.
این تارنما با اشاره به سفر الکاظمی به ایران در گزارشی دیگر از قول «حمید حسینی» عضو شورای اداری اتاق بازرگانی ایران و عراق آورد این سفر دارای اهمیت بالایی است و برای روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور آثار مثبتی به دنبال خواهد داشت.
تارنمای «کتابات» عراق در گزارشی به قلم «عبدالخالق الفلاح» نوشت: سفر الکاظمی به ایران با هدف تقویت روابط میان دو کشور ایران و عراق است. مردم این دو کشور دارای اشتراکات بسیاری هستند. پس از سقوط نظام صدام در سال ۲۰۰۳ روابط میان دو کشور تقویت شد و نقش ایران در مبارزه با داعش و گروه‌های تکفیری در شهر موصل و حمایت از بغداد در این زمینه سبب شد که روابط دو کشور بیش از گذشته تقویت شود. ایران تنها کشوری بود که به دفاع از عراق در مبارزه با تروریسم شتافت و در اربیل و شهرهای مذهبی از عراق در مبارزه با تروریسم دفاع کرد. همچین در این برهه، ایران با گشایش مرزهای خود به حمایت اقتصادی از عراق پرداخت. ایران با این اقدامات خود ثابت کرده که یک بازیگر اساسی در عراق است و حاکمیت و استقلال عراق برایش مهم است.
روزنامه «العرب» چاپ لندن در بخشی از گزارش خود درباره سفر الکاظمی به ایران و عربستان نوشت با این سفر بار دیگر سوال‌هایی درباره کاهش نفوذ عربستان در عمق سرزمین‌های عربی مطرح می‌شود. از سال ۲۰۱۵ میلادی با بازگشت سفیر عربستان به عراق، این کشور تلاش می‌کند که عراق را به سمت خود بکشاند اما تاکنون تلاش‌های ریاض موثر نبوده است. با وجود اینکه برخی گروه‌ها و جریان‌های سیاسی در عراق به طور آشکار هواداری خود از ایران را اعلام می‌کنند و مخالف همگرایی عراق و سعودی‌ها هستند به نظر می‌رسد آزمون ریاض برای بازگردان عراق به سوی خود آسان نیست.
به نوشته روزنامه العرب، ناظران معتقدند تا زمانی که عربستان رویکرد ثابتی را در پیش نگیرد فرصت جذب عراق به سوی خود را ندارد. به طور مثال حجم تجارت عربستان با عراق در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۶۰۰ میلیون دلار رسید این در حالی است که حجم تجارت عراق و ایران به ۱۲ میلیارد دلار رسیده است. با وجود اینکه که بن سلمان برای جذب عراق به سوی ریاض تلاش می‌کند بازهم این ماموریت آسان نیست. این در حالی است که تهران در این زمینه‌گوی سبقت را از ریاض ربوده است و هواداران ایران در عراق مخالف نزدیک شدن عراق با سعودی‌ها هستند. عربستان در حالی به برقراری روابط با بغداد اهمیت می‌دهد که این کشور در لبنان هم عرصه را به ایران باخته است. در سوریه هم نفوذ عربستان ناچیز است و هزینه‌های جنگ عربستان در یمن هم سرسام آور است.
روزنامه الکترونیکی رای الیوم در بخشی از گزارش خود به قلم «علاء الخطیب» نویسنده عراقی آورد عربستان به تعهدات خود به عراق پایبند نبوده است. در دوره «حیدر العبادی» و «عادل عبدالمهدی» نخست وزیران پیشین عراق دو طرف عراقی و عربستانی بیش از ۱۳ توافق‌نامه و تفاهم‌نامه امضا کردند. همچنین در سفر هیات عربستان به عراق که در آوریل گذشته صورت گرفت دو طرف تفاهم نامه‌های را امضا کردند و عربستان اعلام کرد برای ساخت ورزشگاه و ایجاد منطقه آزاد در عراق اموالی را به عراق اعطا خواهد کرد، اما سعودی‌ها به تعهدات خود در این زمینه عمل نکردند. ناظران معتقدند که نباید به نتایج سفر الکاظمی به عربستان خوش‌بین بود. زیرا عربستان از عراق می‌خواهد که به طور کلی از ایران دور شود و حمایت‌ها خود به عراق را مشروط به این خواسته می‌کند و تن دادن به این خواسته دولت الکاظمی را به ویژه در داخل عراق با شرایط دشواری روبرو خواهد کرد.
