یکی از مشکلاتی که در بازار سرمایه ایران رخ داده و بسیاری از کارشناسان بدون توجه به داده‌های دقیق پیرامون این موضوع به تحلیل بازار می‌پردازند، منشا منابع مالی وارده به بورس در زمستان و بهار گذشته است. بدون تحلیل و داده‌کاوی در این زمینه، نمی‌شود تحلیل دقیقی از علل صعود و نزول بورس ارائه داد. هرچند که برخی از افراد معتقدند که دلارهای خانگی و طلای موجود در دست مردم به فروش رفته و پس از آن، اقدام به خرید سهام کردند که با توجه به رشد قیمت ارز و طلا، این تحلیل محلی از اعراب ندارد!
خرید سهام از طریق اخذ وام!
خرید سهام شرکت‌های مختلف و به طور مشخص سهام صندوق‌های تخفیف‌دار دولتی (ETF)ها از طریق تسهیلات بانکی، احتمالی است که باعث می‌شود که در رابطه با پایه پولی کشور و همچنین نرخ بهره بانکی در کشور، بازنگری صورت بپذیرد. پیش‌تر این اتفاق در بسیاری از کشورهای توسعه یافته در سالیان گذشته رخ داده بود که در نهایت با تغییر نرخ بهره در آن کشورها، مشکل حل شد.
در سال ۹۹ و ۲۰۰۰ میلادی در آمریکا، مردم مسترکارت، ویزا و سایر کارت‌های اعتباری خود را در بانک‌ها گرو می‌گذاشتند و به ازای آن اعتبار تسهیلات بانکی ارزان دریافت می‌کردند که قابلیت شارژ بر روی کارت‌های اعتباری خرید سهام را هم داشت و نرخ بهره روزشمار داشت. در نهایت تشدید این تب در ایالات متحده باعث تشکیل صف طولانی خرید سهام یاهو، گوگل و مایکروسافت شد و ارزش سهام این شرکت‌ها در برابر شرکت‌های نفتی با افزایش چشمگیری مواجه شد و منجر به شکل‌گیری حباب «دات کام» شد. در ژاپن هم در ابتدای دهه ۹۰ میلادی، مردم با استفاده از منابع وام‌های بانکی اقدام به خرید سهام کردند که باعث شکل‌گیری رکود تورمی طولانی مدت ۱۰ ساله در ژاپن، محصول این رفتار اقتصادی دولت و ملت ژاپن شد.
پایه پولی بازهم افزایش می‌یابد
به این علت که بانک‌ها برای جبران منابعی که به شکل تسهیلات نیاز دارند، مجبور به تامین نقدینگی از طریق سایر بانک‌ها و استقراض از بانک مرکزی هستند و به همین جهت نرخ بهره بالا می‌رود و در نتیجه پایه پولی کشور هم افزایش می‌یابد. افزایش پایه پولی کشور تبعات بسیار هولناکی را در پی دارد که زدودن آثار آن، زمان، منابع و انرژی بسیار زیادی از یک ملت را به خود معطوف خواهد کرد. دولت در ابتدای سال گذشته با دستکاری نرخ بهره بانکی و همچنین نرخ بهره بین بانکی، باعث شد تا نقدینگی بسیار زیادی اعم از سپرده‌های دیداری و همچنین تسهیلات اعطایی بانک‌هایی که بیشتر از گذشته دچار زیان‌دهی شده بودند، به بورس سرازیر بشود و ارزش قیمتی سهام شرکت‌هایی که بدون سرمایه‌گذاری و محاسبه هزینه استهلاک افزایش یافته بود، بورس را وارد یک ابرحباب پولی کرد.
در مسیر ونزوئلا شدن؟
عدم اصلاح سیاست‌های پولی کشور باعث می‌شود که افزایش پایه پولی کشور، ایران را به سمت پرتگاه تورمی می‌برد که با ونزوئلا همراستا می‌سازد. در نتیجه جذب آن به بورس هم تغییری در اصل ماجرا نمی‌کند و حتی در کوتاه مدت هم باعث افزایش ارزش اسمی دارایی‌های سهامداران نیز نمی‌شود و پس از ترکیدن حباب، در نهایت باعث انفجار تورم در کشور خواهد شد و تعمیق فقر به عنوان تنها آینده پیش روی معیشت ایرانیان، تثبیت خواهد شد.
